Morgunblaðið - 17.06.2006, Blaðsíða 30

30 LAUGARDAGUR 17. JÚNÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
ANDREAS Warler, munkur og org-
anisti klausturkirkjunnar í Steinfeld
í Eifel í Þýskalandi, er fyrsti tónlist-
armaður Alþjóðlega orgelsumarsins
í Hallgrímskirkju, sem hefst um
þessa helgi. Fyrri tónleikar hans
verða í dag, 17. júní, kl. 12 en þeir
síðari annað kvöld kl. 20 og verða
það aðaltónleikar helgarinnar. Á efn-
isskrá hans eru bæði þekkt verk eins
og Passacaglía Bachs og 3. orgel-
sónata Mendelssohns, en á henni er
líka að finna verk tónskálda sem
ekki hafa verið leikin hér áður og þá
sérstaklega nýleg verk þýskra tón-
skálda og eitt belgískt. Þá flytur
Warler einnig nokkra dansa frá end-
urreisnartímabilinu og má líta á þá
sem bein tengsl við orgelið í klaust-
urkirkjunni í Steinfeld því þar er eitt
stærsta og frægasta barrokkorgel
Rínarhéraðsins, smíðað árið 1727 af
Balthasar König.
„Mín fyrsta hugsun í sambandi við
efnisskrána var að nýta mér hina
miklu möguleika orgelsins hér í
Hallgrímskirkju,“ segir Warler í
samtali við Morgunblaðið og nefnir
sérstaklega lúðrana í orgelinu, sem
munu hljóma í nokkrum verkanna
sem hann leikur, meðal annars í Há-
tíðarlúðraþyt eftir Paul Damjakob.
„Orgelið er svo litríkt, að mig
langaði að leika mörg verk til að
sýna á því allar hliðar. Auk þess vildi
ég gjarnan leika nokkur verk sem
enskumælandi kalla gjarnan „show-
pieces“ – eins og Hátíðartoccötu
Percy Fletcher eða Toccötu Aloys
Claussmann. Þetta eru slík verk og
fólk elskar þau, þó að mér líki alls
ekki þetta orð,“ segir hann og hlær.
Warler segist fyrst og fremst
reyna að hafa í huga að áheyrendur
séu ánægðir þegar þeir komi út af
tónleikum hans. „Því verður dag-
skráin að taka mið af því og vera fjöl-
breytt. Ég veit auðvitað ekki hvernig
tekst til hjá mér, en ég reyni.“
Það hafði lengi verið draumur
Warlers að koma til Íslands og leika
á sumartónleikum á orgelið í Hall-
grímskirkju. Hann segist því hafa
orðið yfir sig ánægður í fyrrahaust,
þegar kirkjan hafði samband við
hann og bað hann að leika á tón-
leikum sumarsins. „Fyrir mér er það
draumur sem rætist að koma hingað
og leika. Ég hélt aldrei að ég myndi
leika á Íslandi, þannig að ég er mjög
glaður,“ segir hann og lýsir ánægju
sinni með allar aðstæður hér. „Sjálf-
ur er ég organisti við kirkju sem hef-
ur sögufrægt orgel frá fyrri hluta 18.
aldar, þannig að ég hef þurft nokk-
urn tíma til að æfa mig á þetta nýja
og stóra orgel hér! Einnig vegna
þess að sum af nýrri verkunum sem
ég ætla að leika hér á landi, eins og
til dæmis eftir Mendelssohn, get ég
ekki leikið á mitt heimaorgel. Það er
frábært að geta víkkað efnisskrána
sína aðeins.“
Draumi líkast
Warler hyggst einungis dvelja á
Íslandi í nokkra daga – þó hann hefði
gjarnan viljað vera lengur segir
hann fyrst og fremst hátt verðlag
hafa staðið í vegi fyrir lengri dvöl
hérlendis. En á mánudag ætlar hann
að gera sér ferð í Skálholt og segist
hlakka mikið til. „Hér er svo fallegt –
mér þótti það draumi líkast þegar ég
keyrði inn í Reykjavík. Fólkið er líka
yndislegt og mér líður mjög vel
hérna. Að undanskildu því að ég fékk
kvef um leið og ég kom,“ segir bróðir
Andreas Warler kíminn að lokum.
Tónlist | Alþjóðlega orgelsumarið að hefjast í Hallgrímskirkju
Allar hliðar orgelsins
Morgunblaðið/Golli
„Fyrir mér er það draumur sem ræt-
ist að koma hingað og leika. Ég hélt
aldrei að ég myndi leika á Íslandi,
þannig að ég er mjög glaður,“ segir
organistinn Andreas Warler.
Eftir Ingu Maríu Leifsdóttur
ingamaria@mbl.is
ÞAÐ verður mikið um að vera í Ný-
listasafninu við Laugaveg 26 í dag.
Myndhöggvarafélagið í Reykjavík
opnar sýninguna „Magn er gæði“
klukkan 15, þar sem sýnd eru postu-
línsverk eftir 48 félaga; á sama tíma
munu listamennirnir Olof Olsson og
Daniel Salomon setja nýtt alþjóðlegt
pylsufyrirtæki á laggirnar, Kolbasoj
sen Limoj; og klukkutíma síðar flytur
Clare Charnley listgjörninginn
TALA.
Postulín í nýju ljósi
Á sýningu Myndhöggvarafélagsins
gefst gestum tækifæri til að sjá ýmsa
helstu samtímalistamenn landsins
vinna með sama efnið: postulín. Eins
og aðstandendur sýningarinnar
benda á fylgir sú tilfinning postulíni
að það tilheyri heimi nytja- og skraut-
hluta. Það eru enda fyrirtæki sem
sérhæfa sig í búsáhöldum og skraut-
munum hvers konar sem helst vinna
með efnið. Postulín er því stór hluti af
daglegu lífi okkar.
Hugmyndin á bakvið sýninguna er
að fá listamenn til að leysa upp þá
merkingu sem virðist svo órjúfanleg
efninu og hlutverki þess. Aðstand-
endur taka jafnvel svo djúpt í árina að
segja efnistök og fagurfræðilega
nálgun gilda hér einu. Magnið er það
sem gefur sýningunni gildi, eins og
titill hennar gefur til kynna. Það
verður væntanlega spennandi að sjá
hvernig ólíkir listamenn móta sama
efnið eftir sínum persónulega stíl.
Staða hins alþjóðlega
Kolbasoj sen Limoj þýðir „pylsur
án landamæra“ á alþjóðlega tungu-
málinu esperantó. „Fyrirtækið“ mun
framleiða og bjóða upp á alþjóðlegar
hágæðapylsur úr íslensku lambakjöti,
en þannig verðar þær boðlegar öllum
viðskiptavinum óháð trúarbrögðum
þeirra.
Listamennirnir að baki uppá-
komunni hafa löngum notað esper-
antó sem grundvöll að ýmsum uppá-
komum. Olof Olsson segir að í
pylsunni og esperantó sameinist
áhugaverð hugmynd tengd menning-
arlegri sjálfsmynd okkar. Þar sem
pylsan er alþjóðlegt fyrirbæri og
esperanto er hugsað sem alþjóðlegt
tungumál sé ekki úr vegi að sameina
þetta tvennt.
Tungumál og menning
Gjörningalistamaðurinn Clare
Charnely tekur tungumálið og menn-
inguna einnig fyrir í sínu verki, þó
með ólíkum hætti sé. TALA er lang-
tímaverkefni um menningarlega fá-
fræði og hefur Charnely ferðast á
milli landa og haft samvinnu við þar-
lenda listamenn. „Ég fer með tölu á
því tungumáli sem talað er á því mál-
svæði þar sem ég er stödd hverju
sinni án þess að skilja innihald þess
sem ég er að segja. Með því vil ég í
fyrsta lagi varpa ljósi á samspil
tungumáls og menningar, þ.e. hve
menningarlega gildishlaðin merking
orða okkar í raun og veru er. Í öðru
lagi, þar sem enska er mitt móðurmál
vil ég einnig takast á við þann veru-
leika valds og fáfræði sem þeir sem
hafa ensku að móðurmáli eru staddir
í á tímum þar sem enska er ríkjandi í
öllum miðlum.“
Hér á landi er Charnley í samvinnu
við listakonuna Bryndísi Ragn-
arsdóttur.
Menning | Þrjár uppákomur í Nýló
Listamennirnir sem standa að Kolbasoj sen Limoj og TALA. F.v. Bryndís
Ragnarsdóttir, Olof Olsson, Clare Charnley og Daniel Salomon.
Morgunblaðið/Eyþór
Félagar í Myndhöggvarafélaginu í
Reykjavík vinna með hið næstum
dogmatíska efni postulín.
Magn,
mál og
menning
ÍSLENSKU leiklistarverðlaunin
voru afhent í gærkvöldi við hátíðlega
athöfn í Borgarleikhúsinu, að við-
stöddum forseta Íslands og fjöl-
mörgum góðum gestum. Sýning
Þjóðleikhússins á Pétri Gaut var val-
in sýning ársins og leikstjóri hennar,
Baltasar Kormákur, leikstjóri árs-
ins. Auk þess hlutu þrír leikarar úr
sýningunni Grímuverðlaun fyrir
frammistöðu sína.
Handhafar Grímunnar 2006
Sýning ársins: Pétur Gautur eftir
Henrik Ibsen í leikgerð Baltasars
Kormáks og sviðssetningu Þjóðleik-
hússins. Leikstjóri: Baltasar Kor-
mákur.
Leikskáld ársins: Hugleikur Dags-
son fyrir leikverkið Forðist okkur í
sviðssetningu CommonNonsense og
Leiklistardeildar Listaháskóla Ís-
lands.
Leikstjóri ársins: Baltasar Kormák-
ur fyrir leikstjórn í Pétri Gaut.
Leikari ársins í aðalhlutverki:
Hilmir Snær Guðnason fyrir hlut-
verk sitt í leiksýningunni Ég er mín
eigin kona í sviðssetningu Leikhúss-
ins Skámána í samstarfi við Menn-
ingar- og listastofnun Kormáks og
Skjaldar.
Leikkona ársins í aðalhlutverki:
Ólafía Hrönn Jónsdóttir fyrir hlut-
verk sitt í Pétri Gaut.
Leikari ársins í aukahlutverki:
Ingvar E. Sigurðsson fyrir hlutverk
sitt í Pétri Gaut.
Leikkona ársins í aukahlutverki:
Brynhildur Guðjónsdóttir fyrir hlut-
verk sitt í Pétri Gaut.
Leikmynd ársins: Börkur Jónsson
fyrir leikmynd í leiksýningunni
Fagnaður í sviðssetningu Þjóðleik-
hússins og fyrir leikmynd í leiksýn-
ingunni Woyzeck í sviðssetningu
Leikfélags Reykjavíkur og Vest-
urports.
Búningar ársins: Filippía I. Elís-
dóttir fyrir búninga í leiksýningunni
Virkjunin í sviðssetningu Þjóðleik-
hússins og fyrir búninga í leiksýn-
ingunni Woyzeck.
Lýsing ársins: Björn Bergsteinn
Guðmundsson fyrir lýsingu í leik-
sýningunni Ég er mín eigin kona,
fyrir lýsingu í leiksýningunni Fagn-
aður og fyrir lýsingu í leiksýning-
unni Maríubjallan í sviðssetningu
Leikfélags Akureyrar.
Tónlist ársins: Nick Cave og Warr-
en Ellis fyrir tónlist í leiksýningunni
Woyzeck.
Söngvari ársins: Andrea Gylfadóttir
fyrir hlutverk sitt í söngleiknum
Litla Hryllingsbúðin í sviðssetningu
Leikfélags Akureyrar í samstarfi við
Íslensku óperuna.
Dansari ársins: Lovísa Ósk Gunn-
arsdóttir fyrir hlutverk sitt í dans-
sýningunni Áróra Bórealis í sviðs-
setningu Bórealis Ensemble og fyrir
hlutverk sitt í danssýningunni
Critic’s Choice? í sviðssetningu Ís-
lenska dansflokksins.
Danshöfundur ársins: Leikhópurinn
fyrir dans og hreyfingar í leiksýn-
ingunni Forðist okkur.
Barnasýning ársins: Leiksýningin
Leitin að jólunum eftir Þorvald Þor-
steinsson í sviðssetningu Þjóðleik-
hússins.
Útvarpsverk ársins: Útvarps-
leikritið Skáld leitar harms eftir
Guðmund Inga Þorvaldsson í leik-
stjórn Sigrúnar Eddu Björnsdóttur.
Heiðursverðlaun Leiklistar-
sambands Íslands: Frú Vigdís Finn-
bogadóttir fyrir framúrskarandi
ævistarf í þágu menningar og lista á
Íslandi.
Áhorfendaverðlaunin: Leiksýningin
Fullkomið brúðkaup eftir Robin
Hawdon í sviðssetningu Leikfélags
Akureyrar.
Leiklist | Þjóðleikhúsið sýnir styrk sinn þetta leikár
Pétur Gautur fékk
fimm Grímuverðlaun
Morgunblaðið/Ómar
Baltasar Kormákur tekur við verðlaunum fyrir Pétur Gaut.