Morgunblaðið - 28.07.2006, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 28. JÚLÍ 2006 29
daglega, þ.e. að strekkja sig áfram eins og stroku-
hestur og horfa beint fram.“
Lögreglan á Blönduósi er og mun verða úti í
umferðinni eins mikið og henni er mögulega unnt
og segir Kristján það vera hlutverk lögreglu að
hjálpa til við að sem flestir komist heilir á leið-
arenda.
Eins og kýr um vor
Lögreglan á Selfossi er einnig í viðbragðsstöðu
og boðar aukið umferðareftirlit framundan. Að
sögn Jóns Lárussonar varðstjóra verður sérstak-
lega fylgst með ölvunarakstri en fleira kemur til
s.s. aksturshegðun um sýsluna sem ekki flokkast
sem yfirveguð. „Um síðustu helgi þegar létti til og
fólk fór á ferðina var engu líkara en að verið væri
að hleypa kúm út að vori. Slysum fjölgaði þá og
fólk þarf náttúrlega að sýna sömu aðgát í mikilli
umferð þótt veðrið sé gott,“ segir hann. Hrað-
akstur er eitt helsta áhyggjuefni lögreglunnar og
jafnframt framúrakstur sem honum fylgir. „Þeg-
ar umferðin er þétt er framúraksturinn mjög tví-
sýnn á stundum. Persónulega finnst mér sumir
ansi kaldir í framúrakstrinum, því það er ekki nóg
að fara yfir á hina akreinina heldur þarf að áætla
fjarlægðina í bílinn sem kemur á móti. Ef svo fer
að viðkomandi nær ekki fram fyrir bílaröðina
verður hann að geta skotið sér inn í hana en það
gefst ekki oft kostur á því. Þetta er því áhyggju-
efni og ljóst er að hin þétta umferð um þessar
helgar býður alls ekki upp á neinn hraðakstur.“
Jón varar ennfremur alla við akstri eftir áfeng-
isneyslu, hvort heldur sem um ræðir skutl á milli
staða eftir „kvöldsopann“ eða akstur snemma
dags eftir næturlangt fyllirí. „Mér finnst mjög al-
gengt að menn haldi að það sé runnið af þeim eftir
fjögurra tíma svefn.“
Aukinn þungi í fíkniefnalöggæslu
Hjálmar V. Björgvinsson, aðalvarðstjóri hjá
ríkislögreglustjóra, segir aukið umferðareftirlit í
gangi samkvæmt samkomulagi RLS og sam-
gönguráðuneytisins. Samkvæmt því eru tæpar 90
milljónir króna lagðar í aukið lögreglueftirlit með
ökuhraða, ölvunarakstri og fleiru. En þessu til
viðbótar hefur ríkislögreglustjóri gert sérstaka
áætlun um aukinn þunga í fíkniefnaeftirliti um
verslunarmannahelgina.
Guðmundur Guðjónsson, yfirlögregluþjónn hjá
RLS, segir að embættið muni gera ráð fyrir meiri
viðbúnaði með betur þjálfuðum fíkniefnahundum
lögreglu að loknu námskeiði hjá Rolf von Krog,
sérfræðingi norsku tollgæslunnar í hundaþjálfun.
Ríkislögreglustjóri muni þá ennfremur njóta að-
stoðar hunda tollgæslunnar. „Auk þess verða
fleiri sérþjálfaðir fíkniefnalögreglumenn á vegum
RLS við störf sem munu ferðast hvert á land sem
er ásamt fíkniefnaleitarhundum og umsjónar-
mönnum,“ segir hann. „Það verða nýjar útfærslur
í fíkniefnalöggæslunni um verslunarmannahelg-
ina, sem eðli málsins samkvæmt er ekki hægt að
greina frá, en hins vegar má upplýsa að mikill
þungi verður settur í löggæsluna.“
Unnið verður í samstarfi við lögregluna á
hverjum stað en fíkniefnahundar á landsbyggð-
inni eru nú þegar á Ísafirði, Eskifirði, Akureyri,
Borgarnesi og í Vestmannaeyjum.
Morgunblaðið/Júlíus
ða alla við að komast heilir á leiðarenda.
tíðum á næstunni
ndir
mferð
Látlaus barátta við náttúru-öflin hefur frá upphafibyggðar einkennt allarsamgöngur milli lands og
Eyja, stærstu verstöðvar Íslands
og ferðamannaparadísar. Um aldir
hefur baráttan staðið við hafið og
fjörur Landeyja, siglingaleiðin milli
Þorlákshafnar og Eyja er einhver
erfiðasta farþegasiglingaleið í
heimi og oft bregður til átta í Eyj-
um þannig að erfitt er að treysta á
flug.
Mikil tímamót eru möguleg
framundan í bættum samgöngum
milli lands og Eyja, en Vestmanna-
eyjar eru einn af þremur fjölsótt-
ustu ferðamannastöðum landsins
með um 200 þúsund ferðamenn á
ári.
Með nútímatækni og möguleik-
um, sem eitt virtasta sérfræðinga-
fyrirtæki í Skandinavíu hefur tekið
faglega út með innlendum og er-
lendum sérfræðingum, þá er það
nú ljóst endanlega með nýrri
skýrslu Ægisdyra í Eyjum, sem
kostuð er af ýmsum fyrirtækjum
og bæjarsjóði Vestmannaeyja, að
ekki verður undan vikist að bar-
áttan við náttúruöflin á leiðinni
milli lands og Eyja verður brátt að
baki ef menn lúta rökum og hag-
kvæmni. Með nýju skýrslunni frá
norska ráðgjafafyrirtækinu Multi-
consult er það rökstutt á sannfær-
andi hátt og með til-
tölulega nákvæmum
kostnaðarútreikn-
ingum að jarðgöng
milli lands og Eyja séu
framkvæmanleg án
nokkurra vandkvæða
og kosti um 18,5 millj-
arða króna. Sverre
Barlindhaug jarðvegs-
verkfræðingur hefur
stjórnað skýrslugerð-
inni en íslensku sér-
fræðingarnir Birgir
Jónsson, dósent og
jarðvegsverkfræðingur
hjá Verkfræðideild Háskóla Ís-
lands, og Ármann Höskuldsson,
jarðfræðingur hjá Háskóla Íslands,
hafa unnið að gerð skýrslunnar auk
Sven Erik Kristiansen, verfræð-
ings og verkefnisstjóra hjá NCC,
öðru stærsta verktakafyrirtæki
Norðurlanda á þessu sviði. Hlut-
fallslega er dýrastur 400 m kafli við
Kross í Landeyjum niður í gegnum
sand að fastabergsfjallinu sem ligg-
ur út í Eyjar, en áætlað er að sá
kafli kosti liðlega 1500 millj. kr. Þá
er 14,6 km kafli í hagstæðu bergi
þar sem hver km kostar um 750
millj. kr. og síðustu 3 km til Eyja
kosta um 950 millj. kr. hver vegna
þess að bergið þarf meiri þéttinga
við og styrkingu eins og þekkt er í
jarðgangagerð undir sjó þar sem
skil hafs og lands eru.
Göng langhagkvæmust
fyrir ríkissjóð
Nauðsynlegt er að reikna raun-
verulegan kostnað við samgöngur
fram í tímann og oft hefur verið
miðað við tveggja skipa tímabil í
sambandi við Herjólf, þ.e.a.s. 30 ár.
Herjólfur hefur verið gerður út í 50
ár og reynslan er ólygnust. Núver-
andi Herjólfur sem er að komast á
tíma kostar um 600 millj. kr. á ári,
eða um 18 milljarða á 30 árum. Það
er líka ljóst að nýr og stærri Herj-
ólfur myndi kosta um 800 millj. kr.
á ári eða um 24 milljarða á 30 árum.
Þetta eru peningarnir sem eru í
kerfinu í sjálfu sér og boltinn held-
ur stöðugt áfram að rúlla með skipi
og hafnaraðstöðu nema annað komi
til.
Siglingastofnun hefur unnið
mjög faglega að úttekt á ferjuhöfn
við Bakkafjöru. Með lágmarksskipi
og hafnaraðstöðu gera þeir ráð fyr-
ir tæpum 5 milljörðum í stofnkostn-
að, sem er þá líklegra að verði 6–8
milljarðar ef af verður, en þar að
auki má ætla að lágmarksrekstrar-
kostnaður, afborganir, viðhald og
fleira kosti a.m.k. 500 millj. kr. á ári
eða um 15 milljarða króna á 30 ár-
um. Þá kostar ferjuhöfn í Bakka-
fjöru um 21–23 milljarða kr. á 30
árum og boltinn heldur áfram að
því loknu. Ef jarðgöng milli lands
og Eyja, samskonar og í Hvalfirði,
kosta hins vegar um 20–22 millj-
arða króna í framkvæmd eins og
ítrekað hefur verið
sýnt fram á, þá eiga
þau að geta af-
skrifast á tveggja
skipa tímabilinu (30
árum) og það í sjálfu
sér þýðir stórsparn-
að fyrir ríkissjóð. Þá
er eftir að reikna
tekjurnar af umferð
um Eyjagöngin, en
Hagfræðistofnun
Háskóla Íslands
reiknaði með því í út-
tekt fyrir Ægisdyr,
félag áhugamanna í
Vestmannaeyjum um jarðgöng, að
miðað við núverandi umferð með
Herjólfi og gjaldtöku upp á 2500
kr. fyrir bíl um göngin þá yrðu
tekjurnar um 600 millj. kr. á ári,
eða 18 milljarðar á 30 árum,
afskriftartímanum. Af þessum 600
millj. kr. á ári er eðlilegt að draga
frá 200 millj. kr. sem reiknað er
með að rekstur jarðganganna kosti
á ári, þannig á þá standa eftir 400
millj. kr. í hreinar tekjur á ári í 30
ár eða alls 12 milljarðar króna sem
lækka þannig kostnað við göngin
sem því nemur á 30 ára tímabilinu.
Þegar þetta er krufið til mergjar
fer ekkert á milli mála að gerð jarð-
ganga er ekki aðeins langsamlega
skilvirkasti kosturinn í bættum
samgöngum milli lands og Eyja,
heldur líka sá ódýrasti og hagstæð-
asti fyrir ríkissjóð hvernig sem á
það er litið.
Rökin verða að ráða en ekki
geðþóttaákvarðanir
Þegar menn byggja hús fyrir
sjálfa sig geta þeir valið stund og
stað, stærð og gæluhugmyndir, en
þegar samgönguyfirvöld eiga að
byggja til framtíðar í samgöngu-
málum á Íslandi geta þau ekki boð-
ið upp á að velja sér eitt gæluverk-
efni af fleiri mögulegum valkostum
nema rök liggi á bak við. Því miður,
og það hörmum við, þá valdi núver-
andi samgönguráðherra í þessu
verkefni að láta aðeins kanna til
hlítar einn möguleikann af þremur,
því hvorki hefur verið lokið eðli-
legri úttekt og rannsóknum á gerð
jarðganga, þótt unnt sé að ljúka því
á fáum mánuðum, né hefur nokkuð
verið gert til að kanna þróun og
möguleika í gerð nýs skips milli
lands og Þorlákshafnar. Rannsókn-
um er unnt að ljúka nægilega til
ákvarðanatöku fyrir nokkra tugi
milljóna, aðeins nokkra tugi millj-
óna í 20 milljarða verkefni a.m.k.,
hvaða leið sem verður valin. Að
sjálfsögðu ættu allir þessir val-
kostir að liggja fyrir nú þegar og
ekki seinna en næsta vor úr því
sem komið er þegar rannsóknir á
ferjuhöfn í Bakkafjöru liggja fyrir.
Á hversdagsmáli heita þessi vinnu-
brögð og sleifarlag fram að þessu
fúsk.
Ef ekki verður lokið rannsóknum
á gerð jarðganga milli lands og
Eyja sem næsta átaki í endurnýjun
og uppbyggingu, ekki síst eftir til-
komu skýrslu Multiconsult, þá yrði
um slík bolabrögð að ræða og van-
hugsun af hálfu samgönguyfirvalda
að til ævarandi skammar yrði fyrir
þá sem bera ábyrgð á því, fyrir
utan þá lítilsvirðingu sem íbúum
stærstu verstöðvar Íslands sl. 100
ár yrði sýnd. Rökin byggjast á
rannsóknum. Við tökum þeim en
ekki tilgátum.
Hættum að berjast við
náttúruöflin
Mikilvægi jarðganga milli lands
og Eyja er margslungið og gefa
þau margfalt meiri möguleika fyrir
Eyjar, Suðurland og landið allt
heldur en áframhaldandi skipasigl-
ingar í eilífri baráttu við brim og
sanda. Eyjamenn þekkja mæta vel
baráttuna við hafið. Hún hefur
kostað líf 500 sjómanna á sl. 100 ár-
um. Þess vegna ættu menn að virða
viljann til þess að minnka barátt-
una við náttúruöflin með nýrri
tækni, nýjum sóknarfærum.
Meðal mikilvægra atriða sem má
nefna í stuttu máli eru:.
1. Baráttunni við brim og beljandi
storma linnir.
2. Menn geta ferðast þegar þeim
sýnist milli lands og Eyja.
3. Í dag þurfa menn að panta með
vikna fyrirvara fyrir bíla og á
álagstímum er allt í steik.
4. Umferð út í Eyjar myndi stór-
aukast og skapa drifkraft og
möguleika á margan hátt auk
byltingar í ferðaþjónustu.
5. Suðurlandsundirlendi, Rangár-
vallasýsla og Vestur-Skafta-
fellssýsla myndu í fyrsta skipti í
sögunni fá höfn og þar að auki
stórskipahöfn, því Bakkafjöru-
höfn hefur enga raunhæfa
möguleika á að verða annað en
þjónustuhöfn fyrir Vestmanna-
eyjar.
6. Göng milli lands og Eyja gefa
nýja möguleika í stystu leið
milli miðsvæðis Evrópu og Ís-
lands.
7. Fasteignaverð myndi hækka í
Eyjum til hagsbóta fyrir heima-
menn.
8. Vatnsleiðslan færi um göngin til
aukins öryggis og hagræðis.
9. Rafmagnsleiðslurnar milli lands
og Eyja færu um göngin, sömu-
leiðis til aukins öryggis og hag-
ræðis.
10. Fjarskiptastrengir sem eru
lykill í fjarskiptum Íslands við
Evrópu og Ameríku færu um
göngin.
11. Ferðatími milli höfuðborgar-
svæðisins og Eyja yrði um tveir
tímar í stað um 4–5 tíma með
Herjólfi nú, á landi og sjó.
12. Allt bendir til að 18 km jarð-
göng milli lands og Eyja séu
stórkostlegur viðskiptamögu-
leiki.
13. Rangárvallasýsla, Vestur-
Skaftafellssýsla og Eyjar yrðu
sama atvinnusvæðið, sama
skólasvæðið, sama heilsugæslu-
svæðið, sama menningarsvæðið.
14. Á næstu 10 árum má reikna
með að Sprengisandsleið verði
byggð varanlega upp, Kjalveg-
ur og tenging milli Sprengi-
sands og Austurlands. Gámar
með flutningaskipi frá Evrópu
til Eyja gætu verið komnir til
Akureyrar 5 klst. síðar.
15. Jarðgöng myndu auðvelda
landsmönnum öllum að sækja
Vestmannaeyjar heim og njóta
sérstöðu þeirra.
16. Jarðgöng eru einfaldlega krafa
nútímans svo fremi að kostnað-
ur sé innan skynsamlegra
marka.
17. Eyjar hafa um aldarskeið verið
móðurskip skipaflotans fyrir
Suðurlandi. Göngin myndu
auka öryggi sjómanna þegar
slys verða.
18. Nú liggur fyrir ný úttekt á
rannsóknum, unnin af viður-
kenndum aðilum, og þeir sem
hafa ráðið ferðinni sem ráð-
gjafar samgönguráðherra hafa
því miður skotið talsvert yfir
markið.
19. Jarðgöng milli lands og Eyja
eru lykillinn að framtíð Eyj-
anna, lykill landsmanna að einni
af mestu náttúruperlum lands-
ins. Lykillinn að styttri ferða-
og flutningaleiðum milli lands-
hluta.
20. Jarðgöng milli lands og Eyja
eru bæði langskilvirkasti kost-
urinn og sá ódýrasti fyrir ríkis-
sjóð, þau eru viðskipti þegar
annað er kvöð.
Skilvirkasti kosturinn og
ódýrasti upp á 20 milljarða
Eftir Árna Johnsen
’Því miður, og þaðhörmum við, þá valdi nú-
verandi samgönguráð-
herra í þessu verkefni að
láta aðeins kanna til hlít-
ar einn möguleikann af
þremur, því [ekki] hefur
verið lokið eðlilegri út-
tekt og rannsóknum á
gerð jarðganga …‘
Árni Johnsen
Höfundur er stjórnmála-, blaða- og
tónlistarmaður.
Morgunblaðið/RAX
Myndin er tekin yfir Krossi í Landeyjum og út til Eyja í fyrradag, en í þessari stefnu og legu er jarðgangaleiðin,
18 km löng, og kostar samkvæmt ítarlegustu útekt sem gerð hefur verið 18,5 milljarða króna.