Morgunblaðið - 04.03.2007, Blaðsíða 25

bændunum sem tóku þátt í verkefni Listahá-
skólans. Að sögn beggja aðila, bæði hönn-
uðanna og framleiðandans, var samstarfið
ákaflega skemmtilegt og áhugavert. Verkefnið
er til marks um breytta hugsun almennings
um umhverfið og menningu landsins. Það eru
ýmsar góðar ástæður til þess að heimafram-
leiðsla skilar sér jákvætt út í samfélagið, mikil
mengun kemur í kjölfar innfluttrar vöru og
mun það hafa úrslitaáhrif fyrir íslenskt um-
hverfi og menningu hvort varan kemur frá Ísr-
ael eða Flúðum, þegar til lengri tíma er litið.
Skyrkonfektið
kláraðist á
hálftíma og
voru 100 flösk-
ur af Blóð-
bergsdrykk
fljótar að fara
meðan á sýn-
ingu stóð.
Girnilegt Ólöf Hallgrímsdóttir, bóndi á Vogafjósi í Mývatnssveit, var ein
af þeim bændum sem tók þátt í verkefninu Borðið; stefnumót hönnuða við
bændasamfélagið.
Höfundur er vöruhönnuður.
TENGLAR
............................................................
Tenglar:
www.beintfrabyli.is
http://www.icelanddesign.is
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 4. MARS 2007 25
víslegan hátt. Ég er ekki að mæla
neinskonar vímuefnaneyslu bót, síð-
ur en svo, en hún er hins vegar
veruleiki nútímans og baráttan gegn
henni er brýn nauðsyn. Sá slagur
vinnst ekki með afneitun eða for-
dæmingu. Það þarf að vinna for-
varnarstarf og koma þeim til hjálpar
sem drekka og/eða dópa. Reynslan
sýnir að það er hreint ekki vonlaust
starf. Öflugt forvarnastarf ætti að
fækka þeim sem byrja og meðferð
ætti að skila þeim aftur út í sam-
félagið sem hafa byrjað en orðið
fótaskortur á hinum gullna með-
alvegi.
Ýmsir drykkjuboltar og hassistar
hippatímans eru nú dugandi og
ábyrgir samfélagsþegnar.
Grundvöllurinn að þeim sinna-
skiptum var þó oftar en ekki með-
ferð af einhverju tagi. Það markaði
tímamót þegar farið var að senda
áfengissjúklinga til Bandaríkjanna í
meðferð. Nokkru síðar var farið að
veita slíka meðferð hér. Í ævisögu
Þórarins Tyrfingssonar er meðferð-
arferli vel lýst. Þórarinn og sam-
starfsfólk hans hefur unnið mikið
velferðarstarf fyrir íslenskt sam-
félag. Margir hafa í kjölfar með-
ferðar reynst mjög dugandi menn í
viðskipta- og atvinnulífi, þeir eiga og
sína fulltrúa í stjórnmálalífi okkar
og réttarkerfi og raunar í öllum
stéttum, – sumir þeirra eru í hópi
ríkustu manna landsins og hafa mik-
inn fjölda fólks í vinnu.
Það sýnist því mjög mikilvægt að
gera ekki fíkniefnameðferð að nei-
kvæðum stimpli. Reynslan sýnir að
það er óréttlátt og öll líkindi benda
til að slíkt viðhorf sé mjög óhyggi-
legt.
Íauglýsingu sl. sunnudag aug-lýsti stórt fyrirtæki eftirsumarstarfsmönnum. Gerðvar krafa um stundvísi, sam-
viskusemi og sjálfstæð vinnubrögð.
Umsækjendur skyldu hafa fágaða
framkomu og hreint sakavottorð og
engan fíkniefnaferil
Ég stansaði við hið síðasttalda, –
engan fíkniefnaferil?
Mín fyrsta hugsun var: Hvernig
ætlar sá sem vinnur úr umsókn-
unum að skilgreina fíkniefnaferil?
Þýðir enginn fíkniefnaferill það að
fólk hafi aldrei svo mikið sem fengið
sér sopa af áfengi. Sé skilgreiningin
sú yrði fátt um fína drætti á vinnu-
markaðinum og mikið lagt á þá ör-
fáu bindinsmenn sem enn finnast á
þessu landi. Eða þýðir enginn fíkni-
efnaferill það að ekki sé ráðið fólk
sem hefur farið í meðferð við fíkni-
efnaneyslu af einhverju tagi?
Samkvæmt rannsóknum er áfengi
það vímuefni sem mestum og víð-
tækustum spjöllum veldur. Það hef-
ur enda svo geigvænlegar hlið-
arverkanir að það yrði eflaust
bannað ef það kæmi fram sem nýtt
efni núna. Áfengisneysla í óhófi er
algengasta orsök þess að fólk leitar
sér hjálpar á meðferðarstofununum.
Langflestir sem síðar leiðast út í
annars konar fíkniefnaneyslu hafa
byrjað á áfengisneyslu.
Með svona skilyrðum í atvinnu-
auglýsingum finnst mér farið út á
hættulega braut. Það er eðlilegt að
vinnuveitendur krefjist þess að
starfsmenn haldi sig frá öllum fíkni-
efnum í vinnunni, hverju nafni sem
þau nefnast, en það er varla raun-
hæft að ætlast til að fólk eigi að
jafnaði engan slíkan feril að baki.
Áfengisdrykkja er töluvert mikil og
vaxandi á Íslandi, reykingar nokkuð
algengar, líka hassreykingar og það
magn af harðari fíkniefnum sem lög-
regla leggur hald á sýnir að notkun
þeirra er talsvert mikil. Við Íslend-
ingar eigum sem betur fer mjög góð
meðferðarúrræði fyrir þá sem hafa
villst út af vegi hófdrykkjunnar eða
ástundað aðra fíkniefnaneyslu og
fyrirtæki hafa sýnt lofsverða við-
leitni við að koma óreglusömu
starfsfólki til hjálpar með því að
hvetja það og jafnvel kosta í með-
ferð. Þannig hafa ýmsir góðir starfs-
kraftar fengið að njóta sín áfram hjá
fyrirtækjunum. Margir þeirra sem
nú gegna ábyrgðar- og áhrifastöð-
um í samfélaginu eiga að baki fíkni-
efnaferil og sumir okkar efnuðustu
menn hafa orðið nýir og sterkari
menn eftir áfengismeðferð á viðeig-
andi stofnun. Þetta sýnir að þótt
einstaklingur hafi á einhverju skeiði
átt í erfiðleikum með fíkniefna-
neyslu af einhverju tagi fer því víðs
fjarri að eðlilegt sé að dæma þá hina
sömu algerlega úr leik. Ef fólk tekur
á sínum málum verður því oftar en
ekki vel ágengt. Það væri því mikið
spor aftur á bak ef fyrirtæki færu að
meina því fólki um atvinnu sem hef-
ur t.d. farið í meðferð vegna áfengis-
eða vímuefnaneyslu. Ef sú jákvæða
aðgerð, að fara í meðferð, verður
gerð að neikvæðum stimpli gæti það
leitt til þess að fólk vildi ekki lengur
fara í meðferð og það kæmi veru-
lega niður á samfélaginu á marg-
Hvað á nú þetta að þýða?
ÞJÓÐLÍFSÞANKAR
Guðrún Guðlaugsdóttir
gudrung@mbl.is