Morgunblaðið - 04.03.2007, Blaðsíða 10

10 SUNNUDAGUR 4. MARS 2007 MORGUNBLAÐIÐ
MÚSLÍMAR Í BRETLANDI
menn, sem voru breskir,“ segir
embættismaðurinn. „Það gerðist
ekki upp úr þurru. Við þurfum að
tryggja að þetta gerist ekki aftur.
Öfgar og hryðjuverk snúast ekki
um íslam. Vandinn liggur í örfáum
einstaklingum, sem nýta sér trúna.
Við þurfum að forðast að falla í þá
gildru að ætla að allur múslím-
aheimurinn sé eins.“
Embættismaðurinn segir að
stjórnvöld hafi ekkert saman að
sælda við samtök eða hópa, sem
styðji hryðjuverk eða glæpastarf-
semi, en tengist hins vegar mörg-
um samtökum og félögum í músl-
ímasamfélaginu og í því sambandi
sé full virðing borin fyrir réttinum
til að vera breskum stjórnvöldum
ósammála, til dæmis um mál eins
og innrásina í Íran. „Það gerir þig
ekki ótrúan,“ segir hann. „Það ger-
ir þig breskan.“
Leitin að hófsömum
kennimönnum
Embættismaður, sem starfað
hefur við deild, sem stofnuð var til
að sinna málefnum múslíma í maí,
segir að megináherslan sé lögð á að
koma í veg fyrir að öfgar breiðist
út. Á Bretlandi sé ekkert eitt
trúarlegt yfirvald og því þurfi að
vinna með ímömum eða klerkum í
moskunum. Deildin vinnur einnig
að því að finna leiðir til að slá á
ótta fólks og fordóma gegn múslím-
um, svokallaða íslamofóbíu. Í þriðja
lagi er markmið deildarinnar að
finna íslamska fræðimenn, sem
njóti trausts og teljist hófsamir, til
að andmæla sjónarmiðum þröng-
sýni. Hann segir að meirihluti
ímama á Bretlandi sé ekki nógu
kunnugur fræðunum. Þá hefur
einnig verið gagnrýnt að átta af
hverjum tíu ímömum tali ekki
frambærilega ensku og nái því ekki
til æskunnar. Þá geti leiðin verið
greið fyrir boðendur öfga að
óánægðum ungmennum.
Gagnrýnendur þessarar nálgunar
benda á að í öllum löndum þar sem
múslímar eru fjölmennir hafi
stjórnvöld reynt að búa til sína eig-
in ímama til að ná stjórn á fjöldan-
um, en þeir hafi ekki notið trausts
D
agsetningin sjöundi
júlí er orðin Bret-
um jafn tungutöm
og 11. september
Bandaríkjamönn-
um. Þegar talað er
um sjöunda júlí er vísað til
sprengjutilræðanna í breska al-
menningssamgöngukerfinu þann
dag árið 2005 þegar 52 létu lífið.
Og það er talað um ástandið fyrir
sjöunda júlí og eftir sjöunda júlí.
Árásin var áfall, ekki síst vegna
þess að hún kom ekki að utan,
heldur innan frá. Árásarmennirnir
voru með breskt ríkisfang. Þeir
voru Bretar. Breskur almenningur
átti erfitt með að skilja hvernig
breskir múslímar gátu gripið til
vopna gegn samborgurum sínum
og miklar vangaveltur hófust um
það hvað hefði gerst til að slíkur
brestur myndaðist í samfélaginu.
Samfélag í samfélaginu
Samkvæmt síðasta manntali voru
1,6 milljónir múslíma á Bretlandi
árið 2001. Samtök múslíma halda
því fram að nú séu þrjár milljónir
múslíma á Bretlandi, en aðrir telja
líklegra að þeir séu um tvær millj-
ónir.
Flestir búa í London og nágrenni
eða um sex hundruð þúsund og tala
þeir meira en 50 tungumál. Flestir
múslímar eru í Tower Hamlets, 70
þúsund manns, sem flestir eru frá
Bangladesh. Stærsti hópurinn á
hins vegar rætur að rekja til Pak-
istans, en flestir innflytjendurnir
þaðan komu til þess að vinna í
vefnaði. Einnig býr talsverður
fjöldi múslíma í borgum á borð við
Birmingham, Bradford, Blackburn,
Glasgow, Leeds og Manchester.
Á Bretlandi er að finna að
minnsta kosti 1.600 moskur. Ekki
er vitað hver skiptingin er á milli
súnníta og sjíta. Hinir fyrrnefndu
eru þó mun fleiri og hafa sam-
skiptin milli þessara hópa almennt
verið mjög góð á Bretlandi. Músl-
ímasamfélagið á Bretlandi á rætur
að rekja til 19. aldar þegar músl-
ímskir sjómenn frá Jemen settust
að í Liverpool og Cardiff, en
straumurinn byrjaði ekki fyrir al-
vöru fyrr en seint á sjötta áratug
20. aldar til að bæta upp skort á
vinnuafli í kjölfar heimsstyrjald-
arinnar síðari í breskum iðnaði,
heilsugæslu, menntakerfi og sam-
göngum.
Gengur verst í skóla og á
vinnumarkaði
Tölur sýna að múslímar eru sá
minnihlutahópur, sem verst gengur
í skóla og á vinnumarkaði á Bret-
landi. Þrisvar sinnum líklegra er að
múslími sé atvinnulaus á Bretlandi
en almennt gengur og gerist og
þrisvar sinnum líklegra er að músl-
ímar búi í snauðum hverfum. Hlut-
fallslega fleiri múslímar sitja í
fangelsi en fólk úr öðrum þjóð-
félagshópum.
En múslímar sitja heldur ekki
við sama borð og aðrir. Ali Miraj
er múslími og hefur boðið sig fram
til þings fyrir hönd breska Íhalds-
flokksins án þess að ná árangri.
Hann segir að það séu átta sinnum
minni líkur á því að múslími með
prófgráðu fái vinnu en aðrir í sömu
sporum. „Múslímar með há-
skólagráður keyra leigubíla í Brad-
ford og Birmingham,“ segir Miraj.
„Berklar og hjartasjúkdómar eru
algengari í röðum þeirra og mun
minna fjármagn er veitt í samfélög
þeirra. Þriðjungur múslíma býr í
snauðum hverfum og sex af hverj-
um tíu falla undir skilgreininguna
um fátækt. Vandinn er innbyggður
og múslímasamfélögin eru mun
neðar í forgangsröðinni en þau
ættu að vera.“
Nú beinist kastljósið að þessu
samfélagi, sem fjölmiðlar hamra á
að ali af sér heimaræktaða hryðju-
verkamenn, börn, sem komi innan
frá, einstaklinga, sem hafi sterkar
skoðanir og stigi skrefið til ofbeldis
og manndrápa. Í breska stjórnkerf-
inu hefur verið brugðist við með
ýmsum hætti. Þar er talað um að
mynda tengsl við samfélag músl-
íma, bæði heima fyrir og erlendis.
Lykilatriði í þessu starfi er að
vinna gegn því að ungmenni aðhyll-
ist öfgar. Þess í stað er reynt að
leggja áherslu á sameiginleg gildi,
sem hryðjuverkamenn hafna.
Meðal þess, sem gert hefur ver-
ið, er að fá fræðimenn og klerka,
sem teljast hófsamir, til þess að
koma til Bretlands og ræða við
ungt fólk, auk þess sem sendi-
nefndir múslíma hafa farið út fyrir
landsteinana. Lykilsetning í þessu
samhengi er svohljóðandi: „Ég er
stoltur af að vera Breti og ég er
stoltur af að vera múslími.“ Og hún
heyrist oft þegar rætt er við
breska embættismenn og frammá-
menn í samfélagi múslíma á Bret-
landi.
„Þetta er ekki árekstur siðmenn-
inga,“ sagði breskur embætt-
ismaður í samtali við Morgunblaðið.
„Þetta er ekki spurning um þá eða
okkur.“ Hann bendir á að á milli 2
og 2,5 af hundraði íbúa Bretlands
séu múslímar og samfélag þeirra sé
samofið bresku þjóðfélagi, en fjöl-
miðlar einblíni á lítinn minnihluta
innan minnihlutans.
„7. júlí réðust hins vegar á okkur
Reuters
Samfélag í samfélaginu Föstudagsbænagjörð undirbúin í mosku í miðborg London. Spenna ríkir í samfélagi breskra múslíma, sem er undir smásjá um þessar mundir.
SAMFÉLAG UNDIR SMÁSJÁ
Samfélag breskra múslíma er í uppnámi.
Tortryggni í þeirra garð fer vaxandi á Bretlandi
og þeim finnst þeir búa við umsátursástand. Bret-
ar eru margir uggandi yfir því að hryðjuverka-
menn skuli hafa komið úr þeirra eigin röðum.
Eftir Karl Blöndal
» Fjórir breskir múslímar
sprengdu sig í loft upp í árásum
á neðanjarðarlestir og stræt-
isvagn í London 7. júlí 2005. 52
létu lífið í sprengingunum.
» Breskir múslímar mótmæla
í febrúar 2006 fyrir utan danska
sendiráðið vegna skopmynd-
anna af Múhameð spámanni í
danska blaðinu Jyllands-Posten.
» Lögregla í London bíður
fanga, sem grunaðir voru um
að ætla að ræna og myrða músl-
íma, sem höfðu þjónað í breska
hernum í Írak.