Morgunblaðið - 04.03.2007, Blaðsíða 37

Fréttir
í tölvupósti
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 4. MARS 2007 37



    
  


  

 
  
   

 
   
 ! "#$ % & ' ( (
)* (+


              $  ,        
)*! ( 
     


-&
. %   . /) (+ .
((* 0  ( 
*12

&
. %  *!  (
  *!&
. 3    
 !(
* 
* 0
*
! "
$   ,        ( ( 
%  
        

-&
! "
  
  #
$ %    $ & # #  
 $

# "#

'''("  !   5 666&(  (& ! $$ ,
,
5 666&   & . 7  (
 )  
(  (*&
8
 (+ .   (*&70        
     . 9! (* ((* 0  ( 
*12

&
. %  *!  (
  *!&
. 9   ()  
 !(
* !  ()(*
**!&
. :
! (
*  (!   
 ;!)
 
! 
<&
. =()  
 !(
*&
. %
0

*  0 *) 0
*













)



 
 

  

           
        ! " #
"   
$!  ! %   & ' (   ! % '  ) 
)!" *    $!    %  +!  " ,       -"
!) 
    
( "       !!      . / %   )  /  
  "+" /  +    + 

"
0 1

2
 

34" 

-

2

 
 34" 
5  6 5 % &"
2 "  

 7


889: 5#;,
<0=88
þjónustu fyrir börnin
sín, oftast vegna
eyrnabólgu tengdrar
kvefi og veirusýk-
ingum, í stað að leita til
„eigin“ læknis, sem
getur ákveðið að fylgja
málum eftir og end-
urmetið sýking-
arástandið í stað þess
að gefa út ótímabærar
sýklalyfjaávísanir.
Mjög mikil og stöðugt
aukin aðsókn á kvöld-
og helgarvaktir lækna
á höfuðborgarsvæðinu sýnir þessa
þróun. Góð skyndiþjónusta er auðvit-
að nauðsynleg ef hún þarf að vera í
jafnvægi við eðlilega dagþjónustu
þar sem allt kapp er lagt á að upp-
fylla gæðakröfur til slíkrar þjónustu.
Erfið staða foreldra og víta-
hringur sýklalyfjanotkunar
Það er óásættanlegt að íslensk
börn búi við „áskapaða“ vanheilsu
vegna vítahringsáhrifa sem tengjast
ótímabærum lyfjaávísunum og
skyndilausnum. Eins og staðan er í
dag er ekki endilega spurt hvað
börnunum henti best í þessu sam-
bandi heldur stuðlar kerfið meira að
því að foreldrar þurfi ekki að fá frí
frá vinnu á daginn til að sækja lækn-
ishjálp fyrir börnin og að foreldr-
arnir þurfi jafnvel ekki að taka sér frí
næstu daga vegna veikinda
barnanna þar sem sýklalyfin eru oft
látin duga sem einhverskonar
„gæðatrygging“ fyrir batanum. Af-
leiðingar eru hins vegar slæmar þeg-
ar til lengi tíma er litið, hratt vakandi
ónæmi sýkla þannig að stöðugt verð-
ur erfiðara að treysta á örugga
sýklalyfjameðferð við alvarlegri sýk-
ingum, meiri líkur á endurteknum
sýkingum eins og miðeyrnabólgum
og þá meiri notkun hljóðhimnuröra
eins og sást í ísl. rannsókninni þar
sem við eigum sennileg heimsmet, en
upp undir helmingur allra barna fær
rör á sumum stöðum. Þessu fylgir
einnig sífellt meira óöryggi foreldra
þegar nýjar sýkingar banka upp á og
sem kallar þá á svipaða úrlausn eins
og áður og þrýsting á nýja sýkla-
lyfjameðferð. Þótt íslenska rann-
sóknin hafi aðeins náð til barna má
draga þá ályktun að líklega eigi sér
svipað stað með sýklalyfjaávísanir til
foreldranna sjálfra og reyndar allra
aldurshópa. Heilbrigðiskostnaðurinn
eykst síðan auðvitað í takt við þessa
þróun og aukið sýklalyfjaónæmi í
þjóðfélaginu hefur ófyrirsjáanlegar
alvarlegar afleiðingar fyrir lýðheilsu
allra landsmanna í náinni framtíð. Á
hitt ber einnig að líta að töluvert
vantar upp á að heilsugæslan geti
annað mikið meiri eftirspurn á dag-
inn eins og staðan er í dag, svo þar
verður að einnig að gera stórátak í
uppbyggingu og skipulagningu.
Við berum öll ábyrgð á heilsu
barnanna okkar
Hagur barna í þessu ljósi er sér-
staklega athyglisverður þar sem
börnin sem hópur eiga sér ekki neinn
ákveðinn málsvara eins og staðan er í
dag, eins og t.d fullorðnir eiga með
ýmsum hagsmunasamtökum. Hags-
munaaðilar barnanna eru hins vegar
oft illa settir foreldrar, sundurleitur
hópur með takmarkaðan frítökurétt
vegna veikinda barnanna sinna og
miklar skuldir og mikið vinnuálag.
Umræðan nú um fátækt barna á Ís-
landi er þó athyglisverð í þessu sam-
bandi, sérstaklega ef tölur um 7%
barna undir fátæktarmörkum eru
réttar. Takmörkuð
læknis- og sálfræðiað-
stoð barna og unglinga
með bráðageðvandamál
er einnig mikið
áhyggjuefni. Fleira
mætti nefna um slæma
stöðu barna í íslenska
heilbrigðiskerfinu eins
og t.d. sést í nið-
urstöðum nýlegrar
rannsóknar MUNNIS
þar sem tannskemmdir
meðal ísl. barna eru al-
gengari en á hinum
Norðurlöndunum og helmingi al-
gengari en í Svíþjóð. Sennilega ræð-
ur efnahagur og tímaleysi foreldra
þarna einnig miklu.
Vilhjálmur Ari Arason
Höfundur er heilsugæslulæknir.