Morgunblaðið - 15.04.2007, Blaðsíða 34

samgöngur
34 SUNNUDAGUR 15. APRÍL 2007 MORGUNBLAÐIÐ
H
álendisvegir, jarð-
göng, mislæg gatna-
mót, einkafram-
kvæmdir og
þungaflutningar á
vegum. Ágreiningsefnin virðast
endalaus þegar kemur að sam-
göngumálum, enda stór málaflokkur
sem snertir nærumhverfi allra íbúa
landsins og allir hafa skoðun á
hverju þarf að breyta. Engu að síð-
ur má spyrja hvort raunverulegur
munur sé á afstöðu stjórnmálaflokk-
anna þegar kemur að samgöngu-
málum, enda vill það loða við að
kjördæmalínur verði meira áberandi
en flokkslínur þegar tekist er á um
hvaða framkvæmdir skuli settar í
forgang.
Landsbyggðarþingmenn hafa í
gegnum tíðina verið háværari í um-
ræðum um samgöngumál enda allir
stjórnmálaflokkar sammála um að
góðar samgöngur séu grunn-
forsenda þess að byggð haldist í
landinu. Í skoðanakönnun Capacent
fyrir Morgunblaðið og Rík-
isútvarpið, sem fram fór um miðjan
mars, var spurt um álit fólks á því
hvert sé mikilvægasta mál eða mál-
efni á næsta kjörtímabili. Annars
vegar var spurt um kjördæmi svar-
enda en hins vegar um landið í heild.
Í báðum tilvikum eru samgöngumál
efst á blaði eða í um 30% tilvika þeg-
ar fjallað er um hvert og eitt kjör-
dæmi og í tæplega 12% tilvika á
landsvísu. Athygli vekur að kjós-
endur í Reykjavík nefna samgöngu-
mál ekki síður en landsbyggðarfólk.
Samgöngur brenna þó mest á kjós-
endum í Suðurkjördæmi og mun
minna á konum en körlum.
Hálendisvegir ekki í forgang
Samhljómur er hjá stjórn-
málaflokkum landsins um að bæta
þurfi grunnnet samgangna enn
frekar. Fleiri jarðgöng, betri al-
menningssamgöngur og útrýming
einbreiðra brúa er meðal þess sem
er nefnt og jafnframt eru allir sam-
mála um að lagning hálendisvega sé
ekki forgangsmál, þótt andstaðan sé
mismikil innan flokkanna.
En hvar greinir flokkana á?
Í fyrsta lagi má nefna að stjórn-
arflokkarnir, andstætt þeim flokk-
um sem ekki eiga aðild að rík-
isstjórn, telja vel hafa verið staðið
að uppbyggingu samgöngukerfisins
á Íslandi undanfarin ár þó að sjálf-
sögðu bíði mörg brýn verkefni.
Nefna þeir nýsamþykkta sam-
gönguáætlun sem kortleggi helstu
verkefni næstu ára en hún gildir
fram til ársins 2010. Stjórnarand-
stöðuflokkarnir stóðu hins vegar í
vegi fyrir því að ályktun fram til
ársins 2018 yrði samþykkt fyrir
þinglok og fulltrúar þeirra flokka
hafa ekki mikla trú á að stjórn-
arflokkarnir standi við gefin fyr-
irheit. Fyrir síðustu kosningar hafi
einnig komið fram viðamikil sam-
gönguáætlun sem ekki komst í
framkvæmd enda hafi verið skorið
Samhljómur
í samgöngumálum
Samgöngumál voru
efst á blaði þegar fólk
var spurt um mikilvæg-
ustu málefni næsta
kjörtímabils í könnun
Capacent fyrir Morg-
unblaðið og RÚV.
Halla Gunnarsdóttir
kynnti sér stefnuskrár
og ályktanir lands-
funda og flokksþinga
stjórnmálaflokkanna
og spjallaði við fulltrúa
allra flokka um
áherslur í samgöngu-
málum.
Áhugi á samgöngumálum Kjósendur í höfuðborginni hafa ekki síður áhuga á samgöngumálum en landsbyggðarfólk.
„KRÖFUR um auknar úrbætur í samgöngumálum eru að aukast enda eru
þau svo nátengd lífsgæðum,“ segir Birkir Jón Jónsson, þingmaður Fram-
sóknarflokksins.
Birkir segir miður að stjórnarandstaðan hafi komið í veg fyrir að metn-
aðarfull samgönguáætlun til næstu tólf ára yrði samþykkt á síðasta þingi.
„Ég er hins vegar almennt nokkuð ánægður með fjögurra ára áætlunina
sem var samþykkt. Við viljum auka verulega fjárframlög til vegamála og
höfum í ljósi sterkrar stöðu ríkissjóðs svigrúm til að ráðast í fram-
kvæmdir.“
Samgönguframkvæmdum hefur sums staðar verið slegið á frest vegna
þenslu en Birkir segist ekki sammála þeim hugmyndum að þenslan hafi einungis verið vegna
stóriðjuverkefna og nefnir m.a. húsnæðismarkaðinn á höfuðborgarsvæðinu. „Forgangsverk-
efnið núna er að stytta sem mest vegalengdir milli byggðakjarna til að mynda heildstæð at-
vinnu- og þjónustusvæði,“ segir Birkir og leggur áherslu á jarðgangagerð og þá ekki síst
heildstæða jarðgangaáætlun fyrir Austurland.
Aldrei aftur ríkisskip
Birkir er jafnframt þeirrar skoðunar að einkaframkvæmdir geti átt rétt á sér þótt í það
heila tekið sé hagkvæmara að ríkið fjármagni samgönguframkvæmdir, enda hafi það aðgang
að lánsfjármagni á betri kjörum. „Gjaldtaka getur líka í vissum tilvikum átt rétt á sér til að
hraða framkvæmdum en menn þurfa þá að eiga val um að aka aðra leið,“ segir Birkir og er
jafnframt staðfastur á því að ferjur til og frá byggðum eyjum séu hluti af þjóðvegakerfinu.
Hvað þungaflutninga varðar segir Birkir kröfu dagsins í dag vera að flutningar gangi hratt
fyrir sig og þar hafi landflutningar haft vinninginn. „Hins vegar myndi ég halda að það væri
grundvöllur fyrir strandsiglingum þegar kemur að ákveðnum vörum,“ segir Birkir en bætir
við að ríkisskip verði ekki sett aftur á fót.
Birkir segir Framsókn ekki hafa tekið einarða afstöðu með eða á móti hálendisvegum og
að horfa þurfi til umhverfismála og veðurfars áður en slíkar ákvarðanir séu teknar. „Margir
vilja klára nauðsynlegar vegaframkvæmdir á láglendi áður en ráðist er í hálendisfram-
kvæmdir,“ segir Birkir.
Samgöngumál nátengd lífsgæðum
„ÞETTA kemur mér sannarlega ekki á óvart,“ segir Arnbjörg Sveinsdóttir, þingmaður
Sjálfstæðisflokksins, aðspurð um áhuga kjósenda á samgöngumálum og bætir við að lands-
byggðarþingmenn hafi löngum haft á þennan málaflokk.
Arnbjörg segir að Sjálfstæðisflokkurinn hafi lagt fram mjög metnaðarfulla samgöngu-
áætlun þar sem framlög til samgöngumála eru aukin verulega. Þá opni
nýsamþykkt vegalög fyrir möguleikum á markaðslausnum í þessum mála-
flokki. „Það er mikilvægt að nýta rekstrarþekkingu einkaaðila þar sem
hún er til staðar,“ segir Arnbjörg og bætir við að verkefni geti þá ýmist
verið fjármögnuð af ríkinu eða einkaaðilum eftir því hvað sé hagkvæm-
ast. Þá geti gjaldtaka á vegum komið til greina ef hún flýtir fram-
kvæmdum.
Arnbjörg segir áætlunina einnig boða átak í umferðaröryggismálum og
að auk mikilla framkvæmda á höfuðborgarsvæðinu standi til að hefja
vinnu við mörg stór verkefni sem geti skipt höfuðmáli fyrir landsbyggð-
ina. „Það er verið að horfa til þess að koma dreifðum byggðum í almenni-
legt vegasamband,“ segir Arnbjörg og bætir við að samgöngur skipti á heildina litið mjög
miklu máli í byggðasamhengi. „Eitt af meginmarkmiðunum í samgönguáætlun er að sem
flestir landsmenn komist milli heimkynna sinna og höfuðborgarsvæðisins á innan við
þremur klukkustundum, hvort sem þeir aka, fljúga og/eða sigla,“ segir Arnbjörg og lítur
einnig á ferjuleiðir sem hluta af þjóðvegakerfinu.
Stóriðja bara hluti af þenslu
Hvað þungaflutninga á vegum varðar segir Arnbjörg að núverandi fyrirkomulag sé í
raun krafa nútímans. „Þótt það væri æskilegra út frá mörgum sjónarmiðum að strand-
flutningar væru nýttir þá voru þeir lagðir af vegna þess að fyrirtæki og einstaklingar
völdu frekar landflutninga.“
Arnbjörg segir að þótt samgönguframkvæmdum hafi verið slegið á frest í fyrrasumar
vegna þenslu hafi það litlu breytt enda hafi verið um langtímaverkefni að ræða sem muni
klárast á svipuðum tíma og upphaflega var lagt upp með. „Stóriðja er bara hluti af skýr-
ingu á þenslu,“ segir Arnbjörg og nefnir byggingarframkvæmdir á höfuðborgarsvæðinu.
Kemur ekki á óvart