Morgunblaðið - 25.10.2007, Blaðsíða 4

4 FIMMTUDAGUR 25. OKTÓBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Eftir Steinþór Guðbjartsson
steinthor@mbl.is
BISKUP Íslands, Karl Sigur-
björnsson, segir að fái hann frum-
varp um frjálsa sölu á léttvíni og
bjór í verslunum til umsagnar frá
Alþingi, sé ljóst að hann muni, með
vísan til stefnu þjóðkirkjunnar í
vímuvarnamálum, benda á að
frumvarpið gangi þvert á for-
varnastarf kirkjunnar og annarra
aðila, og muni auka enn á vanda
samfélagsins við vímuefnavand-
ann.
Þetta kom fram hjá honum í fyr-
irspurnatíma biskups á Kirkju-
þingi í gær í svari við spurningu
frá Huldu Guðmundsdóttur.
Karl Sigurbjörnsson sagði að í
stefnu þjóðkirkjunnar í vímuefna-
vandanum kæmi meðal annars
fram að þjóðkirkjan tæki undir
viðhorf Alþjóða heilbrigð-
ismálastofnunarinnar, WHO, frá
1955 þar sem alkóhólismi er skil-
greindur sem sjúkdómur. Jafnan
sé minnt á að sjúkdómurinn snerti
ekki aðeins líf einstaklingsins sem
í hlut eigi, heldur einnig fjölskyldu
og aðra í kringum hann og mik-
ilvægt sé að halda því á loft. Bein
tengsl séu á milli glæpa og afbrota
af ýmsu tagi og vímuefnaneyslu.
Þjóðkirkjan og starfsfólk kirkj-
unnar hafi tekist á við vandamál
vímuefnaneyslu með ýmsum hætti.
Biskup sagði ennfremur að
kirkjan gegndi mikilvægu hlut-
verki í forvarnastarfi og eflingu
heilbrigðis og hamingju og rann-
sóknir sýndu að aukið aðgengi að
áfengi hefði leitt til aukinnar
neyslu.
Vínfrumvarpið gengur þvert
á forvarnastarf kirkjunnar
Morgunblaðið/Ómar
Varnaðarorð Biskup Íslands, Karl Sigurbjörnsson, segir að frumvarp
um frjálsa sölu á víni og bjór gangi þvert á forvarnastefnu kirkjunnar.
Eftir Hjört Gíslason
hjgi@mbl.is
ÞAÐ er hægt að spá fyrir um það með nokk-
urri vissu hvernig göngur loðnunnar verða
hverju sinni. Nú er staðan þannig að hugs-
anlegt er að loðnan hætti að ganga vestur
með Suðurlandi til hrygningar, en hrygni
þess í stað fyrir Norðurlandi. Þetta kemur
fram í stærðfræðilíkani sem tveir nemendur
Björns Birnis, prófessors í stærðfræði við
Kaliforníuháskóla, eru að vinna undir stjórn
hans.
„Ég hef nokkuð marga nemendur, en tveir
þeirra, Alethea Barbaro og Baldvin Ein-
arsson, eru að gera útreikninga til þess að
reyna að reikna út göngur íslenzka loðnu-
stofnsins,“ segir Björn. „Þetta er stærð-
fræðilíkan sem var þróað og notað af Kjart-
ani Magnússyni heitnum, prófessor við
Háskóla Íslands og Svend Sigurðssyni, sem
hefur unnið með okkur. Þeir unnu að því að
þróa líkanið í nokkur ár og síðan höfum við
tekið við í samstarfi við Svend og síðan Haf-
rannsóknastofnunina. Við höfum þróað það
enn frekar og erum nú farin að nota það til
að líkja eftir göngum loðnunnar.
Það sem skiptir kannski mestu máli er að
við höfum getað framkvæmt þessa útreikn-
inga í stórum tölvuklösum og við höfum get-
að reiknað með miklu meiri fjölda fiska en
áður, mörgum milljónum fiska. Þá kemur í
ljós að við fáum betri niðurstöðu, sem ber
saman við gögn Hafró. Núna eru Alethea og
Baldvin að vinna úti í Santa Barbara. Þau
eru að bera saman útreikningana við gögn
Hafró síðustu 30 árin og nota þau til að fín-
stilla líkanið. Síðan er hugmyndin að nota
það og gera Hafró kleift að hafa það til þess
að reikna út mögulegar göngur loðnunnar
eftir að þeir hafa fundið hana á einhverjum
stað,“ segir Björn.
Er þá hægt að reikna loðnuna út?
„Það er hægt að reikna loðnuna út í gróf-
um dráttum. Maður verður að gera pínulít-
inn greinarmun á því hvort hægt er að spá
nákvæmlega fyrir um gang mála eða í gróf-
um dráttum, það er að segja tölfræðilega.
Að spá nákvæmlega er oft erfitt vegna þess
að það eru sveiflur í umhverfinu, en töl-
fræðilega er hægt að vita nokkurn veginn
hvað gerist.“
Hvernig verður vertíðin í vetur?
„Um það vil ég ekki spá fyrr en við erum
búin að fá alla þessa útreikninga. Þá getum
við sagt hvað þeir sýna. Svo er það alltaf
spursmálið hvort öll loðnan hafi fundizt og
hvort sveiflur í hitastiginu eru meiri en við
vitum um og svo framvegis. Það sem við er-
um að reyna að gera núna í haust er að nota
upplýsingar frá því í sumar, en þá fannst
loðnan langt í norðri í átt að Grænlandi og í
ljós kom að stofninn er lítill. Jafnframt voru
gerðar anzi góðar hitamælingar í Íslands-
hafi. Við ætlum að reyna að nota þessar
hitamælingar til að reikna út hvernig þessi
stofn muni færa sig. Þetta er samspil þess
að stofninn er í lægð og að breytingar hafa
orðið á hitastigi sjávar. Hitinn hefur hækkað
og þá færir hún sig norðar. Við erum að
reyna að komast að því hvort hún haldi
áfram hefðbundnum hrygningargöngum eða
hvort mögulegt sé að hún hætti þeim og
hrygni jafnvel fyrir norðan. Það hefur gerzt
áður, upp úr 1930, og það er möguleiki að
þessi hitastigsbreyting sem hefur verið
mæld á undanförnum árum, 1,5 gráður, hafi
svipuð áhrif,“ segir Björn Birnir.
Hugsanlegt að hrygningin færist norður fyrir land vegna breytinga á hitastigi sjávar
Göngur loðnunnar reiknaðar út
Morgunblaðið/Ómar
Líkan Björn Birnir, prófessor við Kaliforn-
íuháskóla, reiknar út loðnugöngurnar.
PÁLL Magnússon út-
varpsstjóri hefur tek-
ið þá ákvörðun að
setja aftur á dagskrá
Rásar 1 dagskrárlið-
inn Orð kvöldins.
Líkt og Morgunblaðið
greindi nýverið frá
höfðu fjölmargir eldri
borgarar lýst yfir
óánægju með að hætt
var með Orð kvölds-
ins þegar vetrardag-
skrá RÚV hófst. Í
kjölfarið fór ellimálaráð Reykjavík-
urprófastsdæma fram á fund með út-
varpsstjóra þar sem hann var beðinn um
að gera á því bragarbót.
Í samtali við Pál í gærdag sagðist
hann vera búinn að taka ákvörðun um
að taka dagskrárliðinn upp aftur, en að
öllum líkindum yrði hann á nýjum tíma,
þ.e. strax á eftir kvöldfréttum klukkan
tíu í stað þess að vera síðasti dag-
skrárliður fyrir fréttatímann.
Orð kvöldsins
aftur á dagskrá
Páll
Magnússon
BAUGSMÁLIÐ svonefnda verður ekki
tekið fyrir hjá Hæstarétti fyrr en í
fyrsta lagi eftir áramót. Að sögn Sig-
urðar Tómasar Magnússonar, setts sak-
sóknara, hófst ágripsvinna í byrjun
mánaðarins og er hún vel á veg komin.
„Þá tekur við ritun greinargerða á báða
bóga og standa vonir til að málið verði
tilbúið til flutnings um áramót.“ End-
anleg dagsetning hefur ekki verið
ákveðin og fer að miklu leyti eftir stöðu
mála hjá Hæstarétti.
Baugsmálið tekið
fyrir eftir áramót
LÖGREGLAN á höfuðborgarsvæðinu
handtók tvo karlmenn og konu í kjölfar
húsleitar í fjölbýlishúsi í Breiðholti um
miðjan dag á þriðjudag. Við leitina
fannst töluvert magn fíkniefna og kom
fíkniefnaleitarhundur að góðum notum.
Þegar lögregla mætti á vettvang var
konan, sem er á fertugsaldri, ein í íbúð-
inni ásamt ungri dóttur sinni. Sam-
kvæmt upplýsingum frá lögreglu var
konan í annarlegu ástandi og barna-
verndaryfirvöld því kölluð til. Eftir að
leit hófst í íbúðinni komu tveir karl-
menn að, annar á þrítugsaldri en hinn
fimmtugsaldri. Sá yngri reyndi að losa
sig við fíkniefni þegar hann varð lög-
reglu var í stigagangi fjölbýlishússins
og kom til átaka milli hans og lögreglu.
Fór svo að lögreglumenn þurftu að
beita úðavopni og kylfu til að yfirbuga
manninn.
Að sögn lögreglu fundust amfetamín,
LSD og kannabisefni í íbúðinni. Yf-
irheyrslur stóðu yfir fram á gærdag.
Með unga dóttur
sína og fíkniefni
FISKVINNSLA er komin vel af
stað hjá Eyrarodda hf. á Flateyri.
Þar eru 34 starfsmenn sem vinna
um 50 tonn af þorskflökum á viku
og framkvæmdastjórinn telur þörf
á því að auka umsvifin á næstunni
vegna mikillar eftirspurnar eftir
afurðunum.
Eyraroddi hf. hóf vinnslu í byrj-
un mánaðarins í fiskvinnsluhúsum
sem áður voru í eigu Kambs hf.
Teitur Björn Einarsson fram-
kvæmdastjóri segir að vel hafi
gengið að keyra vinnsluna upp og
hún sé nú komin í það horf sem
ætlunin var í upphafi. Starfsfólkið
vinnur um 12 tonn á dag, söltuð og
lausfryst þorskflök fyrir Spán-
armarkað. Hann segir að veruleg
eftirspurn sé eftir afurðunum.
„Við þurfum að bretta upp ermar
og auka umsvifin með meiri
vinnslu,“ segir hann.
Aðspurður segir Teitur að verð
afurðanna sé ásættanlegt. Telur
hann að stígandi verð helgist með-
al annars af minnkandi framboði af
þorski frá Íslandi á næstu mán-
uðum og menn séu að reyna að
draga úr áhrifum samdráttarins
með hærri verðum.
Þá hafa eigendur fyrirtækisins
verið að vinna að því að skapa
möguleika til að flytja út ferskan
fisk með flugi. Teitur Björn segir
að sá undirbúningur taki sinn
tíma.
að hún sé jafn mikil og hún var hjá
fyrri eiganda fiskvinnsluhúsanna.
Kambur var með 80 manns að
vinna 8-9 þúsund tonn á ári. Teitur
Björn segir stefnt að því að Eyr-
aroddi vinni 2500 til 3000 tonn á
fyrstu tólf mánuðum fyrirtækisins.
ýsuveiði og frátafa vestfirskra
báta frá veiðum vegna tíðarfarsins.
Segir hann að einnig sé verið að at-
huga með möguleika á að afla hrá-
efnis annars staðar frá.
Þótt umfang vinnslunnar sé
samkvæmt áætlun er langt frá því
Eyraroddi telur sig hafa nægi-
legt hráefni á næstunni til að auka
vinnsluna. Fyrirtækið gerir út
einn hraðfiskibát og kaupir fisk á
markaði. Teitur Björn segir að
vissulega sé lítið framboð af
þorski, vegna mikillar áherslu á
Yfir 30 manns við fiskvinnslu hjá Eyrarodda hf. á Flateyri
Þörf á meiri vinnslu til að anna eftirspurn
Ljósmynd/Halldór Sveinbjörnsson
Hjólin snúast Fiskvinnsla er nú hafin hjá Eyrarodda og eru starfsmennirnir 34 og líklega þörf á því að fjölga
þeim á næstunni. Stefnt er að því, að 2.500 til 3.000 tonn verði unnin í fyrirtækinu á fyrsta starfsárinu.