Morgunblaðið - 25.10.2007, Blaðsíða 14

14 FIMMTUDAGUR 25. OKTÓBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Eftir Elvu Björk Sverrisdóttur
elva@mbl.is
RYÐJA á úr vegi samkeppnishindr-
unum á borð við vörugjöld, stimpil-
gjöld og uppgreiðslugjald í bönkum
og er stefnt að því að það gerist á fyrri
hluta kjörtímabilsins, að sögn Björg-
vins G. Sigurðssonar viðskiptaráð-
herra. Á blaðamannafundi í gær boð-
aði ráðherra nýja sókn í
neytendamálum og undirritaði um
leið samstarfssamning við þrjár
stofnanir Háskóla Íslands; Laga-
stofnun, Hagfræðistofnun og Fé-
lagsvísindastofnun. Stofnanirnar
munu á næstunni vinna ítarlega
skýrslu um stöðu neytendamála en
alls renna um 12 milljónir króna til
rannsóknarinnar.
Björgvin sagði á fundinum að til
stæði að byggja hér upp viðskipta-
ráðuneyti að norrænni fyrirmynd.
Þótt margt gott væri gert í málaflokk-
inum þyrfti bæði að leggja meiri pen-
inga í hann og endurskoða löggjöf.
Skýrslan sem kæmi út úr starfi há-
skólastofnananna ætti að verða
grunnur að framtíðarlagasetningu.
Auka þarf
vitund neytenda
Um markmið verkefnisins sagði
Björgvin að til stæði að „vinna gegn
háu verðlagi, auðvelda almenningi að
takast á við breytta verslunarhætti og
styrkja og auka vitund neytenda um
sinn rétt“. Hann benti á að á hinum
Norðurlöndunum skipuðu neytenda-
mál stóran sess og vitund neytenda
væri sterk. „Það er erfitt, til dæmis,
að okra á Dönum. Fólk er mjög með-
vitað um þessi mál,“ sagði ráðherra.
Hann kvaðst þó telja að vitund ís-
lenskra neytenda væri að aukast.
„Umræðan um dýrtíðarmál, neyt-
enda- og verðlagsmál er talsvert mikil
í samfélaginu. Það fjalla ýmsir um
þessi mál og með ýmsum hætti, hvort
sem það er doktor Gunni eða ein-
hverjir aðrir,“ sagði Björgvin.
Hann tók fram að vinnan framund-
an kæmi við öll ráðuneytin með einum
eða öðrum hætti. Eitt þeirra mála
sem mikil vinna hefði verið lögð í að
undirbúa væru breytt lög um
greiðsluaðlögun. Markmiðið væri að
aðstoða fólk í miklum greiðsluerfið-
leikum og fækka gjaldþrotum ein-
staklinga verulega. Lengi hafi tíðkast
að þeir sem missa fótanna lendi í
skuldafangelsi árum saman og séu
jafnvel gerðir gjaldþrota. „Við viljum
að einstaklingar komist miklu fyrr út í
samfélagið og semji um raunhæfar
greiðslur eða niðurfellingu skulda eft-
ir aðstæðum.“
Ráðuneytið hyggst á næstunni
vinna að því að setja skýrari reglur
um ábyrgðarmenn fjárskuldbindinga
til að draga úr vægi sjálfskuldará-
byrgða. Þá vill ráðherra að sett verði
innheimtulög sem takmarki álagðan
innheimtukostnað og að reglur um
fyrningarfrest krafna verði sam-
ræmdur og frestur almennt styttur í
fjögur ár til að tryggja skynsamleg
lok fjárhagsskuldbindinga.
Fram kom á fundinum að til fram-
tíðar yrði að huga að því að verð á
neysluvörum á Íslandi lækkaði. Það
væri nú 44% yfir meðaltalið í ESB og
15% yfir meðallagi í Danmörku, Finn-
landi og Írlandi, samkvæmt því sem
Hagstofan hefði tekið saman. Virkja
þyrfti betur kraft neytenda hér á
landi en tiltölulega fáum málum væri
hér skotið til áfrýjunarnefnda.
Hærra framlag til
Neytendasamtakanna
Björgvin sagði á fundinum að við-
skiptaráðuneytið ætti í góðu sam-
starfi við aðila á borð við Neytenda-
samtökin, Neytendastofu og tals-
mann neytenda. Raunar væri það eitt
markmiða sinna að hækka verulega
þá upphæð sem rynni til Neytenda-
samtakanna svo efla mætti samtökin.
„Við viljum gera Neytenda-
samtökunum og frjálsum, öflugum
samtökum kleift að verða miklu öfl-
ugri. Sambærileg samtök hafa mjög
sterka stöðu í mörgum löndum.“
Ný sókn í neytendamálum
 Viðskiptaráðherra vill auka vitund íslenskra neytenda  Lækka á verðlag og tolla og afnema vöru-
gjöld, stimpilgjöld og uppgreiðslugjald  Þrjár háskólastofnanir vinna skýrslu um stöðu neytendamála
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Aukin vitund neytenda Björgvin og þau Þórólfur Matthíasson og Ragna Garðarsdóttir greindu frá komandi verkefnum á fundi með blaðamönnum.
Í HNOTSKURN
»Viðskiptaráðherra vill aðsamkeppniseftirlitið verði
eflt til þess að auka samkeppni
á markaði.
»Tryggt verði að sjálftaka ígjaldtöku fjármálastofn-
ana, s.s. varðandi seðilgjöld og
vanskilagjöld, eigi sér ekki
stað.
»Þá verði sett lög umgreiðslumiðla, þ.m.t.
greiðslukort, m.a. í þeim til-
gangi að skýra réttarstöðu
neytenda með nútíma
greiðsluformi, að því er segir í
verkefnaáætlun ráðuneytisins.

! !
" #$
 
! !
%&'(%
 )*'+
%'*,+
(-*-+



 
 





!
#
./ 
%,&00 1&
2(-,34
-5&66, 1&
(0&-'5




 LAGASTOFNUN HÍ mun að sögn Ásu Ólafsdóttur hrl. í fyrsta lagi vinna
að því að greina með heildstæðum hætti það regluverk sem er á sviði neyt-
endamála og verður þá bæði litið til einkaréttar og opinberra reglna. „Í
öðrum hluta á að kanna aðgengi neytenda að úrskurðaraðilum, hvaða mál
fara fyrir úrskurðarnefndir, hverjir fara með málin og hvort þessi álit eru
bindandi,“ sagði Ása. Jafnframt vilji Lagastofnun kanna þekkingu neyt-
enda á þeim úrskurðarleiðum sem fyrir hendi eru.
Í lokaþættinum verði hugað að því hvort hægt sé með einhverjum hætti
að þétta regluverkið. „Það kemur strax upp í hugann þegar við skoðum
þetta hvort rétt sé að setja hér löggjöf um notkun greiðslukorta, en [slíkt]
hefur verið á hinum Norðurlöndunum.“
Skoða lög um greiðslukort
„HAGSMUNIR neytenda eru ekki endilega andstæðir hagsmunum fram-
leiðenda eða söluaðila. Í mjög mörgum tilvikum eru það miklir hagsmunir
þeirra sem verða til þess að stjórnvöld koma að neytendamálunum með
kröftugum hætti,“ sagði Þórólfur Matthíasson prófessor, sem kynnti hag-
fræðihluta skýrslunnar fyrir blaðamönnum en Hagfræðistofnun mun vinna
hann. Hugmyndin væri sú að líta á fræðilega þætti þessara mála og þar
væri af nógu að taka. Síðan stæði m.a. til að bera saman stöðu neytenda-
mála hér á landi við það sem gerðist erlendis og koma að því loknu með
ábendingar.
Ekki andstæðir hagsmunir
FIMMTA bensínstöð Atlantsolíu í
Reykjavík var opnuð í gær en hún
er á Skúlagötu 15, við Aktu Taktu.
Það var Páll Rúnar Elísson, for-
maður Breiðavíkursamtakanna,
sem opnaði stöðina, en Atlantsolía
ætlar að styrkja samtökin þannig,
að fyrsta mánuðinn fá þau hluta af
andvirði hvers bensínlítra.
Breiðavíkursamtökin voru stofn-
uð í apríl síðastliðnum í framhaldi
af umræðum um málefni Breiða-
víkur. Markmið þeirra er að vera
málsvari þeirra sem enn eiga um
sárt að binda eftir vistunina í
Breiðavík.
Myndin var tekin er bensínstöð-
in á Skúlagötu 15 var formlega
opnuð en við það tækifæri var boð-
ið upp á léttar veitingar á Aktu
Taktu og þá flutti Bergþór Pálsson
söngvari nýja útgáfu af laginu Við
eigum samleið eftir Sigfús Hall-
dórsson.
Atlantsolía opnar nýja bensínstöð
Styrkir Breiðavíkursamtökin
Ljósmynd/Frikki
RAGNA Garðarsdóttir kynnti þann hluta skýrslunnar sem Félagsvís-
indastofnun mun vinna. Vinna stofnunarinnar skiptist í tvennt. Annars veg-
ar er ritun fræðilegs inngangs um sálfræði neytandans og hegðun hans.
Fram kom að skoða ætti hvernig neytendur tækju ákvarðanir og hver væru
viðhorf þeirra. Þá kæmi stofnunin til að með að sjá um viðhorfskönnun,
sem til stendur að gera um þessi mál á Íslandi, en viðhorf hefðu lítt verið
rannsökuð. Rannsaka ætti hvað kæmi í veg fyrir að fólk leitaði réttar síns.
„Neytendur eru ekki mjög virkir og við þurfum að komast að því hvers
vegna þeir eru minna virkir en í mörgum öðrum löndum í kringum okkur.“
Neytendur ekki mjög virkir
GRÉTAR Þor-
steinsson, forseti
ASÍ, segir að
hugmyndir sem
Björgvin G. Sig-
urðsson, við-
skiptaráðherra
kynnti í gær, um
afnám stimpil-
gjalda, séu já-
kvætt skref, enda
hafi ASÍ lengi
verið þeirrar skoðunar að það ætti að
gera. Viðskiptaráðherra sagði í gær
að á næstunni stæði til að afnema
þessi gjöld og jafnframt vöru- og
uppgreiðslugjöld í bönkum.
Grétar segir aðspurður að hann
sjái ekki að afnám stimpilgjalda geti
orðið innlegg í komandi kjarasamn-
inga. „Það er búið að boða það á síð-
ustu misserum og árum að stimpil-
gjöldin muni verða aflögð. Það er þá
væntanlega og vonandi að koma að
því núna,“ sagði hann.
Afnám gjalda
ekki innlegg
í samninga
Grétar
Þorsteinsson