Morgunblaðið - 10.10.2008, Blaðsíða 12

12 FÖSTUDAGUR 10. OKTÓBER 2008 MORGUNBLAÐIÐ
Eftir Guðrúnu Guðlaugsdóttur
gudrung@mbl.is
VORIÐ 2007 flutti Elísabet Iðunn Einarsdóttir
frá Lúxemborg til Íslands og festi ásamt manni
sínum kaup á raðhúsi í Mosfellsbæ. Þau voru
þá með fjögur börn, það yngsta á fyrsta ári en
það elsta 19 ára. Síðan hefur eitt barn bæst í
hópinn.
„Við höfðum búið í 17 ár í Lúxemborg en
ákváðum að flytja heim vegna barnanna, vildum
ekki að þau yrðu útlendingar,“ segir Elísabet.
„Við keyptum raðhús á 35 milljónir króna og
tókum 10 milljón króna lán í evrum, sem þá
voru 100 þúsund evrur. Okkur fannst þetta eðli-
legt því við höfðum þá um tíma tekjur í evrum
og slík lán eru ekki verðtryggð og borgast því
tiltölulega fljótt niður ef allt er eðlilegt með
gengið. Við vissum að það gætu orðið geng-
issveiflur en þetta leit eigi að síður mjög vel út.
En það hefur nú breyst. Ég er heimavinnandi
húsmóðir og maðurinn minn því eina fyr-
irvinnan, slíkt þykir eðlilegt í Lúxemborg, og
svo er ég nýlega búin að eignast telpu þannig
að ég hef ekki haft tækifæri til að fara út á
vinnumarkaðinn hér þótt ég vildi. Af láninu sem
við tókum, 10 milljón krónunum íslensku sem
við borguðum í upphafi um 107 þúsund krónur
á mánuði af, þurftum við að borga 198 þúsund
krónur um síðustu mánaðamót. Þetta er gíf-
urleg breyting fyrir sjö manna fjölskyldu, það
þrengir augljóslega mjög að lífskjörum okkar.
Það munar raunar um hverja krónu þegar fyr-
irvinnan er ein.“
Allt svo óljóst ennþá
En hvað ætlið þið að gera?
„Líklega verður lánið okkar tekið yfir af
Íbúðalánasjóði en ég veit ekki hvernig það fer
fram, þetta er allt svo óljóst ennþá. Við mynd-
um vilja hafa myntkörfulánið ef íslenska krónan
væri hagstæð gagnvart evrunni því þá myndum
við borga það niður á næstu 13 árum. Við seld-
um hús í Lúxemborg og eigum því talsvert í
húsinu okkar en lausafjárstaðan er slæm um
þessar mundir.“
Hvernig mætið þið þessari lífskjaraskerð-
ingu?
„Ef héldi svona áfram þá myndum við lenda í
vandræðum en til þess hefur ekki komið ennþá
þótt vissulega skoði maður verðið betur nú en
nokkurn tíma áður. Maður veit ekki hvað gerist
en Jóhanna Sigurðardóttir segir að þetta sé allt
í vinnslu svo við vonum að þetta lagist.
Raunar er ég svo bjartsýn að eðlisfari að ég
trúi því að þetta fari allt vel hjá okkur.“
Sérðu eftir að hafa flutt heim?
„Nei, ég er mjög glöð að vera á þessum
krepputímum heldur hérna heima Íslandi en í
Lúxemborg, ég held að ástandið hefði verið
verra hefði maðurinn minn kannski misst vinnu,
við setið uppi með húseign þar og ekki það góða
fjölskyldunet sem við eigum hér. Okkur finnst
við öruggari hér og líður betur að vera komin
hingað en að vera í útlöndum í óvissunni.“
„Gífurleg breyting fyrir
sjö manna fjölskyldu“
Morgunblaðið/Golli
Örugg Þrátt fyrir allt vill Elísabet Iðunn Einarsdóttir, fimm barna móðir í Mosfellsbænum,
hvergi annars staðar vera en á Íslandi. Hér sé fjölskyldan og öryggið sem því fylgir.
Eftir Höllu Gunnarsdóttur
halla@mbl.is
STJÓRNARANDSTAÐAN var ekki sátt í
upphafi þingfundar í gær og þótti hún illa
upplýst um stöðuna á fjármálamarkaðnum.
Efnahagsmálin væru ekki rædd á Alþingi
og sögðu leiðtogar stjórnarandstöðunnar
óhæft að ætla að ræða málin undir liðnum
„óundirbúnar fyrirspurnir“ þar sem ræðu-
tími væri mjög takmarkaður.
Guðni Ágústsson, formaður Framsókn-
arflokks, sagðist hafa óskað eftir fundi til að
geta verið með í því að bjarga hagsmunum
almennings á Íslandi.
Ekki hefði verið orðið við því. Stein-
grímur J. Sigfússon, formaður VG, kallaði
eftir því að forsætisráðherra flytti þinginu
skýrslu um ástandið og þingmenn gætu síð-
an átt skoðanaskipti.
Geir H. Haarde, forsætisráðherra, sagði
sjálfsagt að flytja þinginu skýrslu um leið
og allar þær upplýsingar sem rétt væri að
bera opinberlega á borð lægju fyrir. Sagði
hann þó mikilvægt fyrir leiðtoga stjórnar og
stjórnarandstöðu að eiga trúnaðarsamtöl og
að hann myndi beita sér fyrir því. Þar
mætti fara yfir hvort heppilegt væri að
ræða málin á Alþingi. „Þessir hlutir gerast
mjög hratt. Það eru að verða hér miklar
breytingar á mjög skömmum tíma og því
miður mjög alvarlegar breytingar í okkar
þjóðfélagi,“ sagði Geir.
Svo fór að óundirbúnar fyrirspurnir voru
teknar út af dagskrá og þingfundur mallaði
áfram með umræðum um þingmannamál.
Steingrímur J. Sigfússon, formaður VG,
mælti fyrir frumvarpi um að sérstakri efna-
hagsstofnun Alþingis verði komið á fót,
sambærilegri Þjóðhagsstofnun sem var lögð
niður árið 2002. Guðjón A. Kristjánsson,
formaður Frjálslynda flokksins, mælti fyrir
þingsályktunartillögu um að aukið verði við
þorskveiðiheimildir en Frjálslyndi flokk-
urinn hefur talað fyrir því allt frá nið-
urskurði á heimildunum og vísar nú til þess
að efnahagsástandið kalli sérstaklega á það.
Meðan Róm brennur
Margir þingmenn höfðu orð á því að það
væri undarlegt að ræða mismikilvæg mál
meðan hverjum bankanum á fætur öðrum
er lokað og fólk mjög uggandi um framtíð
sína.
„Auðvitað hefur þetta yfirbragð þess að
við séum að spila hér á fiðlu meðan Róm
brennur að við skulum vera að ræða hér
ýmis þingmál með hefðbundnum hætti,“
sagði Guðmundur Steingrímsson, þingmað-
ur Samfylkingar, en tók þó undir með Pétri
H. Blöndal, þingmanni Sjálfstæðisflokks,
um mikilvægi þess að halda áfram dag-
legum störfum þrátt fyrir erfiðleikana.
 Stjórnarandstaðan er ósátt við að vera illa upplýst um aðgerðir vegna fjármálavandræða
 Óundirbúnar fyrirspurnir teknar af dagskrá þar sem ótækt þótti að ræða málin undir þeim lið
Efnahagsmálin ekki rædd á þingi
Morgunblaðið/Kristinn
Fámennt en góðmennt Þingsalur er frekar
tómlegur þessa dagana.
SÚ HUGMYND
hefur komið upp
hjá þingflokkun-
um í tengslum
við eign lífeyris-
sjóðanna á
bankabréfum að
þau verði látin
ganga upp í
skuldir viðkom-
andi sjóða og eða
fyrirtækja við
bankana. Bankabréf eru skulda-
bréf, skráð á markaði, sem bank-
arnir sjálfir gefa út og fyrirtæki
og lífeyrissjóðir hafa keypt beint
af bönkunum.
Lífeyrissjóðirnir eiga talsvert
safn slíkra bankabréfa.
Vilhjálmur Egilsson, formaður
Samtaka atvinnulífsins, segir að
hann geti lítið sagt um þetta á
þessu stigi, en bendir á að spurn-
ing sé hvert verðgildi bankabréf-
anna er núna.
„Að einhverju leyti geta lífeyr-
issjóðirnir notað þessi bréf til að
gera kröfu sem bankarnir eiga að
fá,“ segir Vilhjálmur, en að öðru
leyti sé það spurning hvort þessi
bréf verða verðlaus eða ekki.
Vilhjálmur játar því að reikna
megi með að einhver fyrirtæki
eigi slík skuldabréf. „Ef sömu fyr-
irtæki skulda bönkunum gætu
þessi bréf komið inn í skuldajöfn-
unarmál.“
Samstaða um málið
Hann segir að í umræðunni sé
hvernig þetta geti komið út, en vill
ekki tjá sig um það á þessu stigi
hvort þetta er framkvæmanlegt.
„Það er fullt af fólki að skoða
þetta,“ segir hann. Hann telur að
þverpólitísk samstaða sé um málið
og tekur fram að „allir séu að
hugsa“ um leiðir út úr þessum
mikla vanda.
Vilhjálmur telur jafnframt að
Ísland eigi að biðja um aðstoð Al-
þjóðagjaldeyrissjóðsins (IMF) til
að koma í veg fyrir margra ára at-
vinnuleysi hér á landi.
Vilhjálmur, sem sat í stjórn
sjóðsins fyrir nokkrum árum, lét
þau orð falla í tíu fréttum Ríkis-
sjónvarpsins í gær, að ef Íslend-
ingar gengju inn í „prógramm“
hjá Alþjóðagjaldeyrissjóðnum þá
gæti Ísland fengið alvöru gjald-
eyrissjóð til að styrkja gengi
krónunnar.
sia@mbl.is/baldura@mbl.is
Verðlaus
bréf upp
í skuldir?
Vilhjálmur
Egilsson
Ísland taki lán hjá Al-
þjóðagjaldeyrissjóðnum
Bankakreppan