Skinfaxi - 01.07.1926, Síða 8

SKINFAXI
56
eitthvað, bara eitthvað, út í óvissuna, frá vérkum
feðra sinna og frœnda, án þess að gera sér nokkra
verulega grein fyrir livert stefnir. Auðvitað eru
margar góðar undantekningar frá þessu, en ferðaflökt
og eirðarleysi fólksins sannar þetta. Sveitum landsins
er að blæða út, það vila allir. þeir cru alt of fáir, sem
lifa eftir þessari kenningu, að láta tvö sírá vaxa þar,
sem áður greri eitt. peir eru alt of margir, sem kjósa
alt annað frekar en vinna hin göfugustu verk, sem hægt
er að fá í þessu þjóðfélagi, það, að rækta landið. þeir
eru ótrúlega margir, sem vilja gera alt annað frekar
en rækta jafnvel kostajarðir landsins, þó að þær hafi
fætt þá og fóslrað, þó að þeir hafi tekið þær í arf eftir
frændur sína. En sannarlega væri það hróplegt rang-
læti, að kasta allri skuldinni á þá, sem nú eiga að erfa
auð og menning þjóðarinnar, — æskulýðinn, sem nú
er að vaxa og verða fulltiða, — það liafa aðrir húið i
hendur þess fólks. Hvar eru þjóðminjar, — minningar
um landsins bestu menn og merkustu viðburði? Hvar
er veltufé þjóðarinnar, mentastofnunin, þægindi o. fl.
af því, sem nútíðin krefst? Heita má, að alt þetta bafi
verið togað út á malargrjótið, og þar er það oft illa
og óþjóðlega notað. Margir hafa þar lítil skilyrði til
að nota það, og margir njóta þess sinnulítið og í óhófi.
En unga fólkið fer á eftir þjóðararfinum; það berst
með straumnum, án þess að vita hvert það fer eða hvað
það sækir. þetta verður þó tilfinnanlegast, þegar þess
er gætt, að flestum er svo varið, að þeim finst þeir
standa á lielgum stað, þegar svo ber við, að þeir hafa
tækifæri til að líta yfir æskuheimili sitt og átthaga.
Hvað vantar þjóðina til þess að geta notið þess, sem
er henni hollast og helgast? Hana vantar áreiðanlega
lýðmentun og þjóðrækni. Dalabarnið sækist eftir að
lifa á ströndinni, af því að það þekkir ekki ströndina,
og þegar það kynnist kaupstöðunum, finst því þeir lik-
astir moðbaug; það verður að leita í moðinu, en það