Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1950, Blaðsíða 9

Jóhanna litla i hátíðabúningi sínum.
Ef litirnir sæjust, sæist hversu afar
skrautlegur búningur þetta er.
hafa það í huga, að þeir eru ekki „skrælingjar",
að þeir heita INÚKAR og eru ekki meiri „eski-
móar“ en við höfum oft og tíðum þurft að vera.
Að þeir hafa gegnum þrautir umliðinna alda
háð þrotlausa lífsbaráttu við óblíða náttúru oft
og tíðum og erlenda áþján í landi, sem for-
feður okkar fundu og byggðu, haldið því í byggð
lifandi manna, þótt örlögin hafi hins vegar
hindrað okliur um langan tíma að halda þar
hróðri Islands uppi.
Grænlenzk landsýn.
Þegar maður er kominn vestur að Græn-
landsströndum, fær maður ósjálfrátt á tilfinn-
inguna hversu allar fjarlægðir séu þar mörgum
sinnum meiri en hér heima. Manni verður á
að finnast ísland sem lítill hólmi við megin-
land, þegar maður ber það saman við hinar
óravíðu strandlengjur Grænlands. Og að sigla
í logni gullglitaðan sæ þess, undir skini kvöld-
sólarinnar, fram með fagurmynduðum og feikn-
þrungnum fjöllum þess, þar sem fullmegi allra
frera yppir brám sínum undir bláma austur-
loftsins á stöku stað, en afkvæmi hans mörg
tipla tám sínum á toppa og tögl strandfjallanna
og teygja arma sína niður gjár og gilskorninga
eins og í langaðri leit að umlykja þau öll sínum
helkalda, hjarnhvíta hjúpi, og hið kristaltæra
loft endurspeglar í ótal litbrigðum geisla sólar-
innar, þá er það sýn, sem maður getur aldrei
gleymt.
Þetta minnir á Island og raunar mjög líkt,
en bendir þó í aðra átt.
Að sjá ísland úr hafi minnir á borg, sem
byggð er á hæð og beinir með turnum sínum
og hvolfþökum allri athygli upp í bláma him-
insins. Að sjá Grænland úr hafi er eins og að
horfa á borgarmúr, sem teygir sig endalaust
yfir bungu jarðarinnar og beinir huganum eftir
breiðstræti Ægis til óræðs áfangastaðar, til
eilífðarvega.
Einmitt á þessa leið held ég að hinum útfúsu
áum vorum hafi verið innanbrjósts, þegar þeir
stýrðu skipum sínum í útnorðurveg og stefndu
fram með strönd Grænlands í leit hinna athafna-
fullu ævintýra, og urðu til þess að skapa eitt
undur heimsins: opna nýjan heim, sem enginn
vissi af áður og næstum fimm aldir tók til
þess að verða viðurkennt sem raunveruleiki.
En þá voru nöfn þeirra gleymd og afrek þeirra
ekki munuð nema á útskeri því, er átti uppruna
þeirra. Og sjálf ætt þeirra var kviksett orðin
í þoku tómlætis og umhyggjuleysis, horfin í
myrkur þagnar og gleymsku. Einungis minn-
ingarnar vaka. Og margir spyrja: „Dó hin ís-
lenzka ættkvísl út í Gi’ænlandi eða —?“
Þegar maður horfir á strönd Grænlands
teygja sig fram sem augað eygir, horfir á fann-
krýnd fjöllin og hrjóstrugar hlíðarnar, sem vita
út að hafinu, þá sýnist þetta sem einn óslitinn
veggur, en maður veit að þetta er sjónhverf-
ing. Allt þetta auða land er sundurskorið í
hundruð, í þúsundir fjarða, voga og víkur, í
sund og eyjar og dali, þakið þúsundum vatna,
og inn milli hrjóstranna liggja víða vinjar
gróðursælla og skjólríkra svæða, þar sem nátt-
úran skartar sínum fegursta tilbreytileik. Og
þá verður manni á að hugsa: Hvar er fólkið,
sem byggir allt þetta víðáttumikla land ?
Hvernig er það, og hvar býr það?
Fólkið, sem við sáum í Færeyingahöfn.
Eins og ég hef drepið á, þá höfðum við ekki
tækifæri til að kynnast Grænlendingum mikið.
Á hinu auða svæði vesturstrandar Græn-
lands, sem er rúmir 2000 km. á lengd, búa að-
eins 18 þúsund manns. Þeir búa allir i litlum
þorpum, sem liggja utan til í hinum löngu fjörð-
um. Það er því víðast langt á milli bvggða og
samgöngur lítt hugsanlegar nema á sjó eða í
lofti.
I Færeyingahöfn eða Kangerdluarsoruseq-
firði er engin föst byggð, nema þau hús, sem
nauðsynleg eru í sambandi við eftirlit Dana
með höfninni. Þar er því ekki fólk, eftir því
sem ég bezt veit, sem hafi þar fasta búsetu
V í K I N □ U R
267