Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.1973, Blaðsíða 9

tímarit, aðallega í Þjóðvilja
Skúla Thoroddsens. Árið 1908
var í Oxford prentuð bók er inni-
hélt Skotlandsrímur. Sighvatur
ritaði þar um æviferil höfundar
rímnanna.
Víkjum þá að bréfunum. —
Eins og fyrr segir eru bréfrit-
Skúli Thoroddsen.
arar tveir og að þessu sinni þeir
Skúli Thoroddsen og dr. Jón
Þorkelsson (sem kallaði sig Forn-
ólf). Fyrst verða bréf Fornólfs
birt (eða hluti úr þeim).
Árið 1902 er Þjóðskjalasafnið
nýlega stofnað, hét þá raunar
Landsskjalasafn. Dr. Jón Þor-
kelsson var forstöðumaður þess
til dauðadags 1923, og vann ötul-
lega að því að innheimta til safns-
ins þau embættisgögn, sem em-
bættismönnum landsins var skylt
að láta af hendi. En það gekk
mjög misjafnlega og menn voru,
sem kannski eðlilegt er, misdug-
legir við að láta bækur frá sér
fara, sumar voru týndar og
þurfti þá að grennslast mjög eft-
ir þeim. Þannig var þetta t. d.
með ministerialbækur Rafnseyr-
arkirkju. Því var það sem Jón
forni gaf út svofellt vottorð Sig-
hvati til handa:
„Hér með gef ég Sighvati
sagnfræðingi Grímssyni Borg-
firðingi, umboð til þess fyrir
hönd Landsskjalasafnsins að
grennslast eftir ministerialbók-
VlKINGUR
um Rafnseyrarkirkju, þeim er ná
yfir tímann 1676—1816, hvar
sem hugsast kynni, og til þess að
veita þeim viðtöku í nafni skjala-
safnsins, og senda þær síðan.
Reykjavík 18. júlí 1902,
Jón Þorkelsson, skjalavörður“.
Ekki fylgir það sögunni hvort
Sighvatur hafi getað náð í bæk-
ur þær framangreindar, en lík-
legt er að þær hafi flestar verið
týndar og tröllum gefnar.
Næst er bréfkafli úr bréfi, sem
dagsett er í Reykjavík 21. apríl
1904. Sighvatur mun þá hafa átt
að fá styrk frá landssjóði til
fræðistarfa, en af því varð eigi
það árið. Jón forni segir m. a.
svo í bréfinu:
„ . . . Það fór illa með styrk-
inn til yðar í sumar. Þér áttuð
að fá hann og hefðuð fengið hann
ef við hefðum fengið að ráða, sem
eitthvað fáumst við grúsk og
bókasnudd". Síðan víkur Jón að
handritasafni Sighvats og segir:
„Þér munduð ekki eiga til skrá
um handritasafn yðar? Ef þér
ættuð hana þætti mér vænt um
ef þér vilduð lofa mér að sjá
hana. Mér finnst að bókasafnið
hér (þ. e. Landsbókasafn) verði
að athuga það hvort það ætti ekki
að tryggja sér með kaupi eign á
því eftir yðar dag. — Miða þenn-
an vil ég biðja yður að forláta,
þó hann sé fáorður og í mesta
flýti gerður. Yðar einl. og jafn-
an. — Jón Þorkelsson".
Árið 1902 var Sögufélagið
stofnað. Var Jón forni formaður
þess, og gekk allvel að gefa út
merk heimildarrit um íslenzka
sögu. Sighvatur mun strax hafa
gerst félagsmaður og vann ötul-
lega að því að afla félaginu nýrra
félaga. Jón segir svo í bréfi dag-
settu í Reykjavík 24. nóvember
1904:
„ . . . Yður verða eftirleiðis
sendar bækur til þeirra félags-
manna, sem þér hafið útvegað,
sem eru 5, að yður sjálfum með-
töldum. Eigið þér því yðar bæk-
ur í sölulaun (umboðslaun) og
eigið sjálfur ekkert að borga fé-
laginu fyrir sjálfan yður“. — Má
slíkt kallast gott á þessum árum
að Sighvatur skuli strax 1904
hafa getað útvegað félaginu 4 fé-
lagsmenn, því þá eins og jafnan
áður, var þröngt í búi hjá al-
menningi og því úr litlu að spila
varðandi bókakaup. Eftir þetta
var Sighvatur eins konar um-
boðsmaður fyrir Sögufélagið í
Dýrafirði
Blaðið Óðinn, sem gefið var út
í Reykjavík og Þorsteinn Gísla-
son ritstýrði, flutti margt góðra
greina, aðallega um mannfólkið
sjálft, ævi manna og afrek. Eðli-
lega keypti Sighvatur ritið og eru
varðveittar allmargar kvittanir
fyrir greiðslu hans fyrir það. Jón
forni var riðinn nokkuð við blað-
ið. Hann segir í bréfi dagsettu í
Rvík 1. júní 1905 svo: „Háttvirti
góði vin: Beztu þakkir fyrir bréf
yðar síðast og viðtökurnar við
„Óðni“. Það var yður líkt. —
Mynd af yður hugsa ég að yður
sé óhætt að senda, og æviatriði
yðar væri gott að fá um leið. Þó
að ég sé ekki við ritstjórn blaðs-
ins riðinn, og sé ekki öðru vísi
við það riðinn en sem einn af
eigendum þess nema að nafninu
til, hugsa ég samt að ég geti ráð-
ið því að æviágrip yðar verði ekki
haft öðruvísi mikið en ég felli
mig við. Og við ritstjórann hefi
ég talað um að fá mynd af yður
og hann verið því samþykkur.
Eg er samdóina yður um það
að bezt fari á því að „Óðinn"
yrði sem íslenzkastur, og mér er
eins og yður hálf illa við hálflé-
legt skáldsagnarusl. Að svo miklu
leyti sem í mínu valdi stendur,
mun ég stuðla að því, að hann
haldi sér að því, sem þjóðlegt er.
— Forlátið klórið, sem í alla staði
er fátæklegra en þér eigið skilið.
Yðar einl. jafnan. — Jón Þorkels-
son“.
Æviágrip Sighvats og mynd
af honum birtist svo í Óðni, júlí
1906, 4. tölublaði. 1 bréfi dags. í
Rvík 28. nóv. 1905 ber mynd
Sighvats á góma og Jón segir:
„Bréf yðar með æviágripi yðar
hefi ég með skilum fengið, og
mynd yðar fyrir löngu send utan
209