Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.1973, Blaðsíða 10

til þess að gera mót af .henni til
að prenta eftir, svo ég held að
það fái nú allt framkvæmd senn
hvað líður. — Þér nefnduð í bréfi
til mín í haust kot með grasnyt
handa svo sem einni kú. Ég hefði
haft gaman af að útvega yður
þetta, og var hálfgert að hinkra
við um tíma að skrifa yður þang-
að til ég hefði leitast um eftir
þessu. En það er nú um þetta
efni að segja, að hér er ekki til
að hugsa að ná í þvílíkt núorðið,
nema þá afardýrt. Þau grasbýli
hér, sem eftir eru, eru nú annað
hvort komin í hendur ríkra
manna og fást ekki keypt né
leigð (nema) fyrir stórfé, ellegar
eigendurnir búa í þeim og vilja
ekki úr þeim fara, nema þeir
selji þau. Ég hef grennslast eftir
þessu hjá mörgum, sem hér eru
þaulkunnugir og kann enginn til
slíks býlis að segja“.
Þar með var hugmynd Sig-
hvats um búferlaflutning úr sög-
unni. Vafalaust hefur honum
leikið hugur á að komast suður
sakir handrita þeirra er voru í
Reykjavík, sem hann gat haft góð
not af við fræðastörf sín, sem
hann var sífellt vakinn og sofinn
yfir.
Upp úr 1914 mun Sighvatur
hafa fengið nokkurn styrk úr
landssjóði, sem var um tíma kr.
300 á ári, en hækkaði síðar í 400
kr. Átti Einar Arnórsson ráð-
herra mikinn og góðan þátt í
(ásamt Jóni forna) að Sighvatur
fékk styrkinn. Kemur það glögg-
lega fram í bréfum frá Jóni til
Sighvats. En árið 1922 var
styrkurinn lækkaður um kr. 100
og er mér ekki enn kunnugt um
það hvort hann var hækkaður
seinna eða ekki. Allavega naut nú
ekki Jóns forna til að styðja við,
því eins og áður segir lézt hann
1923.
Jón útréttaði margt fyrir Sig-
hvat í Reykjavík, greiddi fyrir
hann m. a. eftirtalin blöð: ísa-
fold, Tímann og Lögréttu, og svo
að sjálfsögðu Óðinn. Jafnframt
þessu keypti Jón fyrir hann ýmis
blöð og bækur, penna, blek og
pappír. Og ekki má gleyma því
að Jón léði Sighvati ýmis hand-
rit, sem hann þurfti á að halda.
Árið 1913 má segja að nú séu
hlutföllin snúin við varðandi
bókakaup almennings, nú geta
menn keypt bækur, eins og eftir-
farandi kafli úr bréfi Jóns sýn-
ir (dags. í Rvík 13. okt. 1913):
,, . . . Þó að ég hafi dregið til-
lagið (2.00) til Þjóðvinafélagsins
frá fyrir þetta ár, veit ég þó
ekki hvernig gengur að útvega
félagsbækurnar, því að þær eru
gersamlega uppseldar á þrem
vikum, svo hefir eftir þeim verið
sótt. Þó mun ég gera mitt ýtrasta
til að láta yður ekki verða af
bókunum".
Og árin líða, þeir eldast báðir,
Jón forni og Sighvatur Gríms-
son. Sá síðar nefndi fer að hugsa
fyrir legstað sínum, hann vill af
einhverjum ástæðum láta grafa
sig við bæ sinn í Dýrafirði, en
ekki í kirkjugarði sóknar sinnar.
Hann ritar Jóni bréf varðandi
þetta. Jón skrifar 11. júlí 1922
svohljóðandi svar: — „Háttvirti
góði vin: Eg hefi með vilja dreg-
ið að skrifa yður til þessa. Ég
sótti 9. f.m. um grafreitsleyfið,
og legg með uppkastið að um-
sókninni. Biskup var þá á vísi-
tazíu fyrir norðan land, en und-
ir hans umsögn heyra slík mál.
Nú er hann kominn, og hefi ég
átt tal við hann. Er hann í heild
sinni þungur fyrir um slíkar veit-
ingar, en þó fannst mér hann
vera yður fremur velviljaður. En
það sem á vantar, svo öllu sé full-
nægt, sagði biskup mér að væri:
1) Umsögn sóknarprests um mál-
ið. 2) Skýrsla um það, hvað mik-
ið þér eigið í jörðinni Höfða
(Sighvatur átti er hér var kom-
ið 12 hundruð á gamla vísu, en
metið var samkvæmt nýju mati
8 hundruð). 3) Trygging fyrir
viðhaldi legstaðarins og árlegum
vísitazíulaunum til prófasts í
framtíðinni. Leyfið sagði Klem-
enz (Jónsson áður landritari)
mér kosta 33 kr. Leyfi til kapellu-
gerðar skildist mér á biskupi, að
mundi torfengið.
Bezt lízt mér á, að þér sendið
biskupi sjálfum skjöl þau, sem
fyrr voru nefnd með þægilegu
bréfi, og vita svo hvort allt liðk-
ast ekki.
En fari svo, að þeir verði svo
kröfuharðir að þér getið ekki þeg-
ið leyfið eða þess sé ekki kostur,
þá er landsyfirréttardómur fyrir
því frá 5. okt. 1903, að þér getið
látið heygja yður að fornum sið,
hvar sem er, án yfirsaungs þjón-
andi prests (Dómasafn VI., 624
—626), og þurfið engan um að
spyrja, nema landsdrottinn.
Er þetta í bölvuðu flaustri
klórað, eins og vant er. — Með
alúðarkveðju. Yðar einlægur. Jón
Þorkelsson“.
Grafreitsmál Sighvats gamla
hefur ekki fengið góðar undir-
tektir eins og sést á eftirfarandi
kafla, í einu af síðustu bréfum
dr. Jóns til hans, dagsettu 9. des.
1922: „ . . . Grafreitsleyfið er nú
fengið, eins og þér sjáið af með-
lögðu blaði, — ofan í mótmæli
biskups. Það eigið þér að þakka
Klemenz ráðherra (hann var þá
atvinnumálaráðherra í samstjórn
Framsóknarfl. og Sjálfstæðisfl.
hins eldra). Leyfisbréfið verður
sent Oddi sýslumanni (Oddur
Guðmundur Gíslason var þá
sýslumaður í Isafjarðarsýslu og
bæjarfógeti á Isafirði), sem á að
afhenda yður það. Þetta fast í
flaustri klórað. Yðar einl. jafnan,
Jón Þorkelsson".
Þá er lokið að skýra frá nokkr-
um bréfum dr. Jóns Þorkelsson-
ar til Sighvats Grímssonar. Tök-
um við þá næst til við bréf Skúla
Thoroddsen til Sighvats. Bréfa-
skriftir hans virðast hefjast um
1895—96, a. m. k. eru ekki eldri
bréf í bunkanum frá Skúla.
Þann 6. júní 1896 eru kosning-
ar til alþingis. Skúli ritaði þá
Sighvati og biður hann drengi-
lega að styðja sig og safna liði
í Þingeyrar- og Mýrarhreppum,
hvað Sighvatur og gerði. Áður
er getið um að greinar Sighvats
flestar hafi verið prentaðar í
Þjóðvilja Skúla. Hann var og
umboðsmaður blaðsins í Dýra-
firði.
Pétur, sonur Sighvats, var um
þetta leyti farinn utan til úr-
VlKINGUR
210