Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.1973, Side 38

inda, sem þeir verða að sýna téð-
um konungi í áreiðanlegu og
samanbornu afriti, sem og að
biðja um staðfestingu, sem þeim
verði veitt.“
Eftir þessu verður ekki um það
deilt, fyrst sérréttindi Kristófers
III og þeirra konunga, sem komu
á eftir honum, liggja til grund-
vallar öllum þeim fríðindum og
forréttindum, er Spire-samning-
urinn veitir, að alltaf þegar út-
víkkun eða takmörkun téðra fríð-
inda ber á góma, skal ákvæði
greindra sérréttinda skera úr um
það.
Nú, þar sem í þeim er afdrátt-
arlaust bann við því að nálgast
strendur Islands, er augljóst, að
Hollendingar hafa öðlazt víðtæk-
ari rétt með Spire-samningn-
um; þessi samningur hefur ver-
ið staðfestur síðan í öllum samn-
ingum, jafnvel með samþykki
stéttaþingmanna. Þar af leið-
ir, að þegnum þeirra er alltaf
bannað að nálgast strendur Is-
lands. Það er ekki vel skiljanlegt
hvað stéttaþingmennirnir vilja
sanna með því að bera fyrir sig
það, sem krafizt var í stórum
dráttum í Spire-samningnum,
þar sem almenn veiting til sigl-
inga og verzlunar í Norðurhaf-
inu hefur verið skýrð og afmörk-
uð með viðbótarákvæðum í grein
XIII: allt þetta samkvæmt á-
kvæðum téðra sérréttinda. Það er
því enginn vafi á, að Kristófer
konungur III, Kristján I, Jó-
hann og Kristján II hafa í trausti
gefinna sérréttinda veitt Hol-
lendingum frelsi til að sigla og
verzla í Norðurhafinu, þó að því
undanskildu að nálgast ekki
strendur Islands, úr því að alltaf
þegar raunverulegan skilning á
sérréttindum ber á góma er þeim,
sem veitti þau, einum heimilt að
skýra þau, og öll önnur túlkun
honum til tjóns er ótæk.
Samkvæmt því, sem hér er
sagt, er önnur röksemdin, sem
stéttaþingmennirnir leiða fram,
ekki aðeins orðin að engu, heldur
er hún andstæð kröfu þeirri, sem
þeir ætluðu að reisa hana á. Áður
en könnuð verður þriðja rök-
semdin, er stéttaþingmennirnir
reisa gegn réttindum H.H., ber
að vekja athygli á því hér, að auk
þess óréttlætis, er felst í athöfn
þeirra, er þar ennfremur ómann-
leiki.
Lega, íslands er alkunn. Hið
kalda loftslag gefur jarðyrkju-
manninum ekkert svigrúm og
íbúarnir hafa ekkert að grípa til
sér til lífsviðurværis, nema fisk-
veiðanna. Þeir hafa eingöngu
litla báta, sem þeir hætta sér
ekki á langt út á hafið, og mættu
þeir ekki treysta því, að þeir
hefðu einir not þessa litla fjög-
urra mílna svæðis, heldur yrðu
þeir að vera þar innan um út-
lendinga og jafnvel sæta því að
verða reknir þaðan með valdi,
eins og hollenzku fiskimennirnir
höfðu mjög oft gert á hinn ó-
mannúðlegasta hátt, þá ættu
landsmenn á hættu að deyja úr
hungri. Af þeirri ástæðu hefur
veiði með ströndum fram verið
bönnuð frá upphafi vega, og
hafði Kristján konungur IV á-
kveðið breidd svæðisins átta míl-
ur, því næst sex mílur, og loks
álcvað Kristján V árið 1862, að
breiddin skyldi vera fjórar mil-
ur.1)
Því hefur veiði alltaf verið
bönnuð, jafnvel öðrum þegnum
konungs innan takmarkaðrar
fjarlægðar. Mesta hylli, sem er-
lend þjóð getur farið fram á og
krafizt sér til handa, er að farið
sé með hana eins og innfædda.
Stéttaþingmennirnir hafa aldrei
beðið um eða fengið annað fyrir
þegna sína í hagstæðustu samn-
ingunum er voru til áður; og nú,
þegar samningar þessir fóru úr
gildi fyrir 20 árum og þegnar
þeirra hafa aðeins haft stopul not
af svo mörgum sérréttindum og
fríðindum í konungdæmum og
ríkjum H.H., þá ætlast þeir til að
betur sé gert við þá en innfædda.
!) Líkur eru fyrir því, að hér hafi
verið um norskar mílur að ræða,
ein norsk míla = 6 sjóm. Þetta er
seinni klausan, sem birtist í dokt-
orsritg'. minni: Landhelgi Islands.
Sérhver hlýtur að játa, að kröfur
þessar gangi fulllangt.
Hvað snertir þriðju röksemd-
ina, sem stéttaþingmennirnir
vilja reisa á svokallaðri eign, þá
hafa þeir vafalaust sjálfir viður-
kennt veikleika hennar, þar sem
þeir standa lítt á henni. Laumu-
verk, er hefur verið hrundið og
refsað fyrir, hvenær sem for-
sprakkar þeirra hafa fundizt og
verið teknir, óréttmæt og órök-
studd andstaða geta vel raskað
rétti annars, en geta ekki veitt
eignartilkall. Enn segir í orð-
sendingunni, sem er nýbúið að
kanna, að samtímis því, að tak-
an fór fram í fyrra, hafi öðrum
þjóðum verið leyft að veiða óá-
reittum á bannsvæðunum. Fyrir-
mælin, sem yfirliðsforingi frei-
gátunnar fékk þar um, voru það
nákvæm og framburður allrar á-
hafnarinnar svo samhljóma, að
H.H. mótmælir þessu í annað
sinn.
í ljósi þessa réttar og þessa
máls, varð undrun Hans Hátign-
ar ákaflega mikil, er hann
frétti af orðsendingu afhentri
26. júní síðastliðinn af sendiherra
Stéttaþingsins um hina fljót-
færnislegu ákvörðun, er þeir
tóku um að senda tvö herskip í
norðurátt til verndar skipum
þegna lýðveldisins við réttlaus
brot þeirra. Eftir þessa móðg-
andi málaleitan er óþarft að
ræða tillöguna, sem orðsending-
in fi’á 1. maí síðastliðnum felur
í sér; H.H. á ekki annað eftir
en gera þær ráðstafanir sem
virðing krúnu hans og vörn rétt-
inda hans krefjast.
Þessum hótunum fylgdi þó
enginn fjandskapur. Látið var
nægja að skiptast á föngum, án
þess þó að danska stjórnin léti
skila aftur hinum sex teknu skip-
um, eða bæta tjón eigenda þeirra,
er þeir höfðu beðið; og þótt
stéttaþingmennirnir létu árið
1748 búa tvö herskip til að
vernda verzlun þegna sinna á
þessum slóðum getum vér ekki
VlKINGUR
238