Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.1973, Blaðsíða 37

ar konungl'egu hátignar Dan-
merkur og Noregs að sigla norð-
ur fyrir Norðurland." Þannig
verður sú mótbára, er stétta-
þingmennirnir taka úr þessari
röksemd, að engu, hvernig sem á
hana er litið.
Fyrsta röksemdin, sem stétta-
þingmennirnir koma með gegn
rétti H.H., er tekin af frelsi á
hafinu og til veiða, sem eiga að
vera öllum heimilar. Það sem
rætt er um, að beri á góma um
þetta efni með Iærðum mönnum,
er frekar um úthafið en höf, er
liggja að ströndum konungdæmis
eða ríkis, og hentar betur vanga-
veltum á skólabekk en að vera
regla til úrskurðar í deilum, sem
geta komið upp í þessu tilefni
milli þjóðhöfðingja. Þessi rök
mega sín einskis, með því að
reynsla meðal allra þjóða og
samþykki nálega allrar Evrópu
sýna og sanna, að réttmæt eign
hefur í för með sér sömu borg-
aralegu réttindi á hafinu og hún
hefur í öðrum hlutum sem maður
á með rétti.
Meðal þeirra réttinda, sem
leiðir af réttmætri eign, er ein
helzta vafalaust sú heimild að á-
skilja okkur einokun á þeim hlut,
er við eigum, eða breyta eða tak-
marka notkun hans við þá, sem
við leyfum að nota hann með
okkur.
Konungar Danmerkur, Noregs
o.s.frv. hafa notið frá ómunatíð
fullra afleiðinga af réttmætri
eign í Norðurhafinu. Þær tilskip-
anir, er hafa komið út öðru hvoru
viðvíkjandi þessu og banna sigl-
ingu til eyja Islands, Færeyja og
annarra svæða án leyfis konungs,
sanna það. Þessar tilskipanir eru
ekki gefnar út leynilega; þær
hafa ekki aðeins verið birtar í
ríkjum undir yfirráðum konungs
Danmerkur, Noregs o.s.frv. held-
ur sendar og látnar í té öllum
veldum Evrópu, er áttu þegna er
voru vanir að sigla og verzla við
norðlægar strendur; án þess að
til komi andstaða eða mótmæli
gegn þeim, hafa konungar Eng-
lands þvert á móti í kjölfar þess-
ara tilskipana látið þráfaldlega
VlKINGUR
banna þegnum sínum að venja
komur sínar til Norðurhafsins
öðruvísi en mælt er fyrir í til-
skipunum konunga Danmerkur;
skjöl sýna þess dæmi að erlendir
þegnar hafi með vitund og sam-
þykki þjóðhöfðingja sinna sótt
um sérréttindi til að fá að stunda
veiðar á þessu hafi, og að hirðir
þeirra hafa jafnvel skorizt í mál-
ið til þess að þeir næðu þeim.
I hvert skipti sem erlendur
þegn hefur verið staðinn að því
að brjóta gegn þessum tilskipun-
um, hefur hann verið tekinn og
dæmdur af dómstólum landsins,
samkvæmt lögum, og slíkir dóm-
ar hafa verið kveðnir upp og
framkvæmdir í stórum stíl gegn
frönskum, enskum og hollenzkum
þegnum. Þegar stéttaþingmenn-
irnir voru sjálfir valdir til að
gera út um deilu, er kom upp við
þetta tækifæri milli konungs
Danmerkur og konungs Frakk-
lands, úrskurðuðu þeir að tvö
frönsk skip, er þá var um að
ræða, hefðu með réttu verið gerð
upptæk fyrir að hafa veitt á
bannsvæðunum.
Annar hluti raka þeirra, sem
stéttaþingmenn nota, sem sé
frelsi til fiskveiða á úthafinu, er
ekki betur rökstuddur en sá hlut-
inn er þeir tóku úr frelsinu á
hafinu.
Þar sem réttmæt yfirráð kon-
unga Danmerkur, Noregs o.s.frv.
eru sönnuð með því, sem var ver-
ið að segja, getur frelsi til að
stunda þar veiðar eftir skilningi
stéttaþingmannanna ekki átt sér
stað lengur, fyrst aukaatriðið
verður að fylgja eðli aðalatriðis-
ins.
Hér er þess virði að vitna til
staðar eins hjá Grotius í bók
hans (De jure belli et pacis, II,
25): „Hvað fiskunum viðkemur,“
segir hann, „þá þarf að vita að
sá, sem hefur æðsta vald yfir
löndum og vötnum, getur bannað
töku þessara dýrategunda og
hindrað að þeir séu teknir. Jafn-
vel útlendingum er skylt að hlýða
slíkum lögum; ástæðan til þess
er sú, að til að stjórna þjóð er
siðferðilega nauðsynlegt að þeir,
sem fást við það, þótt ekki sé
nema til skamms tíma, eins og
þegar maður kemur til einhvers
lands, fari að lögum þess eins og
innfæddii*. Til einskis væri að
bera við orðskviði sem oft getur
að lesa í brotum rómverskra lög-
manna: Réttur náttúrunnar og
þjóðanna, eins og þeir komast að
orði, leyfir töku þessara dýrateg-
unda; því þetta er ekki satt nema
gert sé ráð fyrir að borgaraleg
lög séu ekki til, er banni það; svo
að hér, eins og í mörgum öðrum
málum, létu rómversk lög við-
gangast fx*elsi elztu tíma án
skerðingar á þeirn rétti, sem aðr-
ar þjóðir hafa haldið, að þær
gætu farið öðruvísi með, eins og
við sjáum að þær hafa gert.“
Hvort heldur nú hafið sé
fi’jálst, þá er Norðurhafið það
ekki lengur, eða veiði sé í tölu
þeixra hluta, er séu öllum frjáls
og leyfileg, þá verður hún það
ekki lengur í því tilviki er um
í’æðir, þar sem konungar Dan-
mei'kur o.s.frv. hafa tekið það til
einokunar fyrir óralöngu með
samsinni annai’ra þjóða.
Hvað snei’tir aðra röksemdina,
sem stéttaþingmennii’nir styðj-
ast við og halda fram, að þeir
hafi með ýmsum samningum náð
handa þegnum sínum í’étti til að
veiða hvar sem er í Norðurhaf-
inu, og það ber að athuga, að
Kristófer III, konungur, sem
veitti íbúum Amsterdam með
séri’éttindum árið 1443 frelsi til
að sigla og verzla í konungsi’ík-
inu Noi’egi, undanskildi Island í
þeim og önnur þau svæði, er voi-u
útlendingum bönnuð. I Spire-
samningum gei’ðum ái'ið 1544
milli Ki’istjáns konungs III og
Karls keisax'a V, segir í grein
XIII: „íbúum Amsterdam verður
að gömlum sið og í trausti sérrétt-
inda þeirra, sem konungar Dan-
merkur o.s.frv. hafa veitt þeim,
leyft að verzla til jafns við aðrar
borgir Hansakaupmanna og
norska þegna í Bjöi’gvin í Nor-
egi, kaupa þar og selja og stunda
þar kaupskap á venjulegan hátt
og að vild sinni; allt þetta sam-
kvæmt ákvörðun téðra sérrétt-
237