Sjómannablaðið Víkingur - 01.10.1980, Blaðsíða 21

í kjölfar útfærslu kanadísku
fiskveiðilögsögunnar og þeirrar
uppbyggingar botnfiskstofnanna,
sem nú stendur yfir, áætla
Kanadamenn að árið 1989 muni
afli þeirra af þorski, ýsu og karfa
verða sem hér segir:
Það virðist því vera óhætt að
gera ráð fyrir mjög harðandi sam-
keppni við Kanadamenn á
bandarískum fiskmörkuðum og
raunar víðar á komandi árum.
2. Forsaga kanadískar
fiskveiðistjómunar
Kanadamenn hafa um langa
hríð gert sér grein fyrir eðlislægu
vandamáli óheftra fiskveiða.
Fiskihagfræði nútímans á nánast
upptök sín í Kanada (sbr, H.S.
Gordon 1954 og A. Scott 1955).
VÍKINGUR
Saga fiskverndunar og aflatak-
markana á sér einnig langa sögu í
Kanada. Veiðar á Kyrrahafslax-
inum hafa sætt margvíslegum
takmörkunum og skilyrðúm frá
því á 19 öld, og sérstök nefnd hef-
ur skipulagt veiðar á Kyrrahafslúð-
unni síðan 1923. Markmið þessara
eldri stjórnunaraðgerða var öðru
fremur það, að veiðarnar næðu
hámarksafla til frambúðar eða
hámarksjafnstöðuafla (maximum
sustainable yield). í þessu skyni
voru veiðarnar takmarkaðar við
heildaraflakvóta, sem miðaðist
við hámarksafkastagetu þessara
fiskistofna. Þar sem þessar að-
gerðir leiddu til umtalsverðar
aflaaukningar og tryggðu viðgang
lúðu- og laxastofnanna í Kyrra-
hafinu var lengi litið á þær sem
fyrirmynd um fiskveiðistjórnun.
Hins vegar kom í ljós, þegar farið
var að kanna málið (sbr. Crutchti-
eld og Zellner 1962), að hagkvæmi
eða þjóðhagsleg arðsemi þessara
fiskveiða jókst lítið sem ekkert
þrátt fyrir aflaaukninguna.
Ástæðan var í stuttu máli sú, að
viðleitni útgerðaraðila til að ná í
sinn hlut sem stærstum hluta
heildaraflakvótans leiddi í kjölfar
hverrar aflaaukningar til nýrra
fjárfestinga í stærri, og öflugri
veiðitækjum uns allar viðbótar-
tekjur voru uppurnar. Til dæmis
um afleiðingar þessara stjómunar-
aðgerða má geta þess, að Kyrra-
hafslúðuvertíðin, sem áður stóð
yfir mestallt árið, er nú einungis
um þriggja vikna löng. Á þessum
skamma tíma tekst hinum hrað-
skreiða og mikilvirka lúðuveiði-
flota nú að fylla aflakvótann, sem
er þó mun stærri, en áður var. Það
sem eftir er ársins liggur þessi floti
síðan, að mestu, bundinn við
bryggju, verkefnalaus. Ekki er
laust við í þessu sambandi að hug-
urinn hvarfli að hliðstæðum þró-
unareinkennum íslenska þorsk- og
loðnuveiðiflotans um þessar
mundir.
í ljósi þessa dapurlega árangurs
fól ríkisstjórn Kanada, árið 1957,
hagfræðingnum S. Sinclair að
rannsaka og gera tillögur um hag-
kvæma skipan lax- og lúðuveiða
undan vesturströnd Kanada.
Markar þessi nefndarskipun
straumhvörf í sögu kanadískrar
fiskveiðistjórnunar.
Sinclair skilaði áliti sínu 1960.
Höfuðatriðin í tillögum hansvoru,
sem hér segir:
a) Núverandi útgerðaraðilum
yrði fengin veiðileyfi til 5 ára
gegn hæfilegu gjaldi.
b) Frekari fjárfestingar yrðu
bannaðar.
c) Að afloknu 5 ára aðlögunar-
skeiði yrðu veiðileyfi tak-
mörkuð við þann fjölda fiski-
skipa, sem hagkvæmastur
21
Tafla 2 Áætlaður bolnfiskafli Kanadamanna 1985 ( þús. tonna)
Áætlaður afli Aukning m.v.
1985 1978
Þorskur: 590 193,7%
Ýsa: 19 —55,8%
Karfi: 136 86,3%
Hcimild: Mackenzie, 1979.