Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1987, Qupperneq 50

Tilkynningarskylda á tímamótum
Hálfdan
Henrýsson
deiidarstjóri
Fuglar bera ekki fréttir
til lands. Betra er að
treysta á tilkynningar-
skylduna.
Tilkynningarskylda íslenskra skipa hefur verið starfrækt í tæpa tvo áratugi.
Alþingi samþykkti 20. mars 1963 svohljóðandi þingsályktun um hvernig dag-
lega megi fylgjast með fiskiskipum:
„ Alþingi ályktar að fela ríkisstjórninni að athuga og gera tillögur um, hvaða
ráðstafanir þurfi að gera, til þess að samband megi hafa við íslensk fiskveiðiskip á
ákveðnum tímum sólarhringsins, og þannig verði fylgst með, hvar þau eru stödd
hverju sinni, svo hjálp megi berast hið fyrsta, ef slys ber að höndum eða skipi
hlekkist á. Athugun þessa skal gera í samráði við Slysavarnafélag íslands og
samtök sjómanna og útvegsmanna".
Um haustið skipaði sam-
gönguráðherra nefnd undir
stjórn Gunnars Bergsteinsson-
ar til þess að athuga og gera
tiliögur í samræmi við þings-
ályktunartillöguna.
Nefndin taldi verkefni sitt
vera að gera tillögur um
hvernig koma mætti á hlustun-
arskyldu á íslenskum skipum
og um tilkynningarskyldu sömu
skipa.
Niðurstöður nefndarinnar
voru afhentar sjávarútvegsráð-
herra um áramótin 1968.
Með lögum frá 17. maí 1968
var ríkisstjórninni heimilað að
setja reglugerð um tilkynning-
arskyldu fyrir öll íslensk skip að
undanskildum varðskipunum
og var reglugerðin sett 24.
sama mánaöar.
Eggert G. Þorsteinsson felur
svo Slysavarnafélagi (slands
með bréfi dagsettu 30. maí
1968 framkvæmd tilkynningar-
skyldunnar. Eggert var mikill
áhugamaður um þessi mál og
á hann einna mestan þátt í að
gengið var frá þeim.
Fljótlega var Þorvaldur Ingi-
bergsson kennari við Stýri-
mannaskólann í Reykjavík ráð-
inn starfsmaður til að vinna að
tilkynningarskyldunni. Vann
hann að öllum undirbúningi svo
sem gerð reitakorta, og hélt
kynningarfundi víða um land
um væntanlega tilkynningar-
skyldu skipa með skipstórum
og útgerðarmönnum.
Þegar rakin er saga tilkynn-
ingarskyldunnar er ekki hægt
að láta hjá líða að minnast á
þátt þann er íslenskir sjómenn
höfðu beint á tilurð skyldunnar
eftir að síldveiðiskipið Stígandi
frá Ólafsfirði fórst þann 26. júlí
1967 en þá var 12 mönnum
bjargað eftir nokkurra daga
dvöl í gúmmíbjörgnuarbát. Ekki
varð Ijóst fyrr en að nokkrum
dögum liðnum að báturinn
hafði farist án þess að skipverj-
um tækist að láta tilkynningu
frá sér fara. Eftir mikla leit
fannst gúmmíbjörgunarbátur
Stíganda með allri áhöfn hans
heillri á húfi.
Skipstjórnarmenn á síld-
veiðiflotanum tóku þá sjálfir
upp tilkynningarskyldu og með
því hófst barátta þeirra fyrir því
að settar yrðu reglur um slika
skyldu.
Þann 13. júlí 1968 hófst svo
móttaka á tilkynningum til Til-
kynningarskyldu ísl. skipa frá
síldveiðiflotanum. Má segja að
frá því að fyrsta tilkynningin
barst, hafi starfsemin verið þrí-
þætt: í fyrsta lagi móttaka til-
kynninga og færsla jDeirra í
spjaldskrá jafnóðum. í fram-
haldi af því eftirgrennslan um
þau skip, sem ekki tilkynna sig.
Ennfremur að veita aðstand-
endum sjómanna og útgerðar-
mönnum upplýsingar um ferðir
þeirra.
í öðru lagi að ganga eftir því
að allir bátar, sem á sjó eru,
tilkynni sig og vanræki ekki
sendingu tilkynninga, en það
hefur verið gert með áminning-
um í útvarpi og þeim leiðum
sem talið er að gefi góðan ár-
angur til bættrar tilkynningar-
skyldu.
í þriðja lagi að vinna að
bættri fjarskiptaþjónustu við
flotann. Landssíminn hefur frá
því að starfsemin hófst bætt
verulega fjarskiptanet sitt um-
hverfis landið og hefur stofnun-
in og starfsmenn hennar unnið
ötullega að þessari þjónustu.
í fyrstu var skipum aðeins
gert skylt að tilkynna sig einu
50 VÍKINGUR