Sjómannablaðið Víkingur - 01.09.1999, Síða 36

Nú að haustdögum lætur Guðlaugur Gíslason af starfi framkvæmdastjóra
Skipstjóra- og stýrimannafélags íslands. Hann hóf að starfa fyrir
Stýrimannafélag íslands fyrir liðlega 31 ári og rifjar upp sitt hvað úr starfinu
í viðtali við Sæmund Guðvinsson
Mesti vandinn er Irtil
nýliðun í stétt sjómanna
Pegar Guðlaugur Gíslason var að alast upp
á Steinstúni í Norðurfirði á Ströndum voru
samgöngur við byggðarlagið ekki aðrar en
stopular strandferðir. Skipin lágu úti á firðin-
um meðan lestun og losun fór fram með bát-
um. Sem ungur drengur fékk Guðlaugur að
fara með bátunum út í skipin og er minnis-
stætt hvað honum þótti mikið til koma að
standa á dekkinu á Súðinni, horfði andaktug-
ur í kringum sig og fylgdist með skipverjum
að störfum. Sumum átti hann svo eftir að
starfa með síðar. Þetta hlaut að vera jafn
merkilegt eins og að fara til útlanda. Seinna
átti hann eftir að standa sem stýrimaður
strandaferðaskipa í lyftingu þegar skipin
komu við á bernskuslóðum hans á Norður-
firði. Síðar varð Guðlaugur starfsmaður Stýri-
mannafélags Islands og er nú að hætta fyrir
aldurs sakir sem framkvæmdastjóri Skip-
stjóra- og stýrimannafélags íslands eftir lið-
lega 31 árs starf að félagsmálum stéttar sinn-
ar.
„Foreldrar mínir voru með búskap
á Norðurfirði auk þess sem faðir minn sótti
sjóinn á trillu. Ég var elstur fjögurra bræðra
og fór fyrstur að vinna fyrir mér og leggja eitt-
hvað til heimilisins eins og þá tíðkaðist. Það
var um fátt annað að velja en sjóinn. Eg fór á
síldveiðibát sumarið 1948 og var á síld næstu
sumrin. Tók mér svo eitt sinn far sem farþegi
með strandferðaskipinu Skjaldbreið til Akur-
eyrar en varð háseti á leiðinni. Ég var síðan
háseti og seinna stýrimaður á skipum Ríkis-
skips þar til ég varð að fara í land árið 1965
vegna augnsjúkdóms. Raunar var ég á
DrangajökJi á árunum 1955-59 meðan ég var
í Stýrimannaskólanum. Ætli ég væri ekki enn
til sjós ef þetta hefði ekki komið uppá. En
það er nú svo oft búið að tyggja þetta á prenti
Guðlaugur Gíslason
hefur látið af störfum hjá Skipstjóra- og stý-
rimannafélagi íslands. Hann hefur starfað,
fyrst fyrir Stýrimannafélagið, frá árinu 1968.
að ekki er á bætandi," sagði Guðlaugur þegar
ég bað hann að segja mér eitthvað frá sjó-
mennsferli sínum. Við fórum því að tala um
starfhans hjá Stýrimannafélaginu.
Áratugur átaka
„Stóllinn sem þú situr á er sami stóllinn og
ég settist í þegar ég byrjaði að vinna hjá félag-
inu og ég hef haldið upp á hann síðan. Það
var í maí 1968 og ég var ráðinn til að vinna
klukkan 17 til 19 þrjá daga í viku. Fyrstu árin
í starfi var ég ennfremur kjörinn gjaldkeri fé-
lagsins. Jú, vissulega einkenndist kjarabarátt-
an af átökum og verkföllum. Það byrjaði með
verkfalli árið 1970. Raunar var verið að semja
allan áratuginn milli 1970 og 1980. Það var
verðbólga við lýði og órói á vinnumarkaði.
Verkfallið 1979 voru mestu átök sem ég hef
tekið þátt í og var einhver lengsta vinnudeila
sem hefur verið háð hér á landi enda stóð hún
í tvo mánuði. Síðan hefur verið sæmilegur
friður. En svona átökum verður ekki haldið
úti nema félagarnir séu allir einhuga og full-
komin samstaða eins og raunin var hjá okkur.
Allar yfirmannastéttirnar voru saman í þessu
stóra verkfalli, skipstjórar, stýrimenn, vél-
stjórar, brytar og loftskeytamenn."
-Var ekki erfitt fyrir menn að missa laun í
svona langan tíma?
„Jú, vissulega. Það var þó reynt að styðja
við bakið á mönnum á ýmsan hátt, meðal
annars stofnaður verkfallssjóður. En þetta var
mikill fórnarkostnaður og menn töldu að það
hefðist aldrei upp í það launatap sem fylgdi
verkfallinu. Eftir á að hyggja held ég nú samt
að menn sjái að enn er byggt á mörgu því sem
hafðist í gegn með verkfallinu og ég efast um
að meiri kjarabætur hafi komið í einum
samningum. Þessum átökum lauk með laga-
setningu og kjaradómi eins og oft áður hjá
þessari stétt. Þá var Ingólfur Ingólfsson forseti
Farmanna- og fiskimannasambandsins og
það var maður sem hvergi dró af sér. Þor-
steinn Pálsson var þá framkvæmdastjóri
Vinnuveitendasambandsins og lengi framan
af var stál í stál í deilunni. A þessum tíma var
ég formaður Stýrimannafélagsins, en ég
gegndi formennsku í félaginu um fjögurra ára
skeið.“
Sameining FÉLAGA
-Þú hefúr séð miklar breytingar á farskipa-
útgerðinni á þessum liðlega 30 árum?
„Já, þar hefur orðið mikil breyting á. Skip-
in eru færri en stærri og færri í áhöfn. Við ís-
lendingar höfum líka tapað miklum flutning-
um sem við höfðum áður svo sem stórflutn-
36
Sjómannablaðið Víkingur