Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1999, Blaðsíða 19

En þegar við lítum til núverandi skipaflota Gæslunnar þá er Óðinn
að verða 40 ára og enn í rekstri og Ægir nýi orðinn um 30 ára. Jú,
Ægir gamli var gott skip og traustvekjandi og gott að ferðast á hon-
um. Sama má segja um öll hin varðskipin sem ég starfaði meira eða
minna á að undanteknum Þór sem alla tíð var hinn mesti gallagrip-
ur vegna ónýtra véla. Ægir gamli hefur eflaust verið á undan sinni
samtíð á sínum tíma. Jón heitinn Jónsson var skipherra þegar ég
byrjaði á Ægi.
þróun sé svo ör að sú kynslóð sem að byggði þessi bæjarfé-
lög fyrir kvótatímann og enn ræður mestu þurfi að eldast út
áður en meiriháttar breytingar verði á. Hún ólst upp við og
lifði þann tíma að menn máttu veiða eins og þeir gátu og
mikið af peningum streymdi inn í sjávarbyggðirnar og vel-
megun var mjög mikil. Svo þegar þessi mikla breyting verður
með kvótakerfinu þá nær þessi kynslóð ekki að fóta sig í
þessu og selur, þar sem hagnaðarvonin er geysileg, þannig
að það þarf kynslóðabreytingu til að rétta við hlut þessara
byggða á öðrum forsendum, og sömu að hluta. Kannski hef-
ur það háð þeim svolítið fyrst að menn áttuðu sig ekki á því
að það þyrfti að breikka atvinnustigið. Koma með fleira inn
og nú er til dæmis ferðamannaþjónusta komin á fljúgandi
ferð í Snæfellsbæ sem er nýtt sjónarhorn þar. Á því svæði
held ég að sú þjónusta eigi mjög góða framtíð fyrir sér. Þenn-
an tíma sem ég var bæjarstjóri þarna sagði ég alltaf að Snæ-
fellsnes byði upp á alla þá fjölbreyttni í íslenskri náttúru sem
fyrirfinnst á landinu, að undanskyldum eyðimerkum hálendis-
ins. Þarna eru sandar, glæsileg fjöll, Jökullinn (sá eini í heim-
inum sem alltaf er skrifaður með stórum staf og greini), eld-
fjall, hraun og hvaðeina. Dags daglega er veðurfari þar
þannig háttað, með fáum undantekningum, að á útnesinu rík-
ir sýnishorn af alls konar veðri á sama tíma. Það er t.d.
sjaldnast sama veður á Hellissandi og í Ólafsvík.
Ógnvænleg fækkun starfa
-Svo við snúum okkur að Skipstjóra- og stýrimannafélag-
inu. Hvernig leggst starfið í þig?
-Það leggst Ijómandi vel í mig. Þetta er sgennandi starf en
það sem mér finnst ógnvænlegast er hve störfum hefur
fækkað I þessari grein. Það hefur orðið mikil breyting á kaup-
skipaútgerð á fslandi og mönnum fækkað í stétt yfirmanna.
Þetta er þróun sem við þurfum einhvern veginn að snúa við.
Skipstjóra- og stýrimannafélagið gerir það ekki eitt og sér
en það verður að leggja sitt á vogarskálarnar til að snúa
þessari þróun við. Þar þarf margt að koma til og eitt sem
við verðum að skoða líka er hvort við höfum á einhvern
hátt brugðist og þá hvar. Það hættulegasta sem við gerð-
um er að gefa okkur að allt sé þetta utanaðkomandi áhrif-
um að kenna, kannski höfum við ekki staðið okkur sjálfir
við að halda ímynd skipstjórnarstarfsins á lofti. En þessi
fækkun er mikið áhyggjuefni. Nú er verið að skoða og
vinna að því að sameina félög skipstjórnarmanna, fiski-
manna og kaupskipamanna, og ég held að það sé rétt
skref þótt ekki séu allir tilbúnir að koma til þeirrar sameining-
ar enn sem komið er. En þessir menn eiga meira sameigin-
legt en það sem skilur á millli og ég tel að sameiningin hljóti
að verða hagsmunamál allra skipstjórnarmanna. Er umræðan
jafnvel komin svo langt að orðað hefur verið að sameina öll
félög skipstjórnarmanna á Norðurlöndunum.
Kaupskipamenn eru í mun nánara sambandi við alþjóðlega
samkeppni en margar aðrar starfsgreinar hér á landi. Milli-
landasiglingar eru reknar í beinni samkeppni á alþjóðlegum
vettvangi og við kaupskipamenn þurfum kannski að aðlaga
okkur betur að þessu og skoða öll okkar mál út frá því. Læra
að þróa okkur í þessu umhverfi þannig að við höfum hag af.
Þetta umhverfi byggist á ströngum viðskipta- og arðsemis-
sjónarmiðum þar sem þjóðernis-, bræðralags- og öryggis-
sjónarmið eru nokkuð víkjandi fyrir hinum hörðu viðskipta-
sjónarmiðum. Því er það spurning sem við þurfum að velta
fyrir okkur hvort núverandi fyrirkomulag kjarsamninga sé ekki
úrelt í þessu umhverfi og hvort rétt sé að færa þá nær bein-
um viðskiptasamningum. Við erum að selja vöru sem felst í
þekkingu, færni og framkvæmd verka byggðri á henni sem
verðleggja þarf m.a. samkvæmt tegund, framboði og gæð-
um. Nú er verið að vinna að breytingum á lögum um áhafnir
flutningaskipa, farþegaskipa, farþegabáta og skemmtibáta.
Frumvarp um þetta efni hefur verið lagt fram á Alþingi og
reiknað er með að það verði að lögum um árþúsundamót.
Með þessu er verið að aðlaga löggjöfina að STCW alþjóða-
samþykkt hvað varðar atvinnuskírteini og réttindi þar sem
eftirlit með gæðum skipstjórarmenntunar á að vera sett í fast-
mótaðar skorður. Hér er verið að stíga mjög gott skref. Út-
gerðirnar þurfa líka að huga að hvernig þær sjá fyrir sér
þessa alþjóða samkeppni og stöðu sína innan hennar og þá
sérstaklega hvað varðar viðskipta- og öryggishagsmuni sína
til lengri tíma litið, en þar tel ég að oft sé telft á tæpt vað. Því
vil ég meina að það eigi að vera akkur fyrir íslenskar útgerðir
að halda styrkri stöðu með íslenskum skipum og skipstjór-
arnarmönnum á skipum sínum. Norður Atlantshaf er eitt
versta hafsvæði sem menn sigla á og ströndin hérna er líka
mjög erfið siglingalega séð og veðurfarslega. Það er því kost-
ur fyrir útgerðirnar að hafa menn við stjórn skipanna sem al-
ast upp I þessu umhverfi frekar en að notast við menn sem
þekkja ekki til þess, sagði Guðjón Petersen. ■
1 9
SJÓMANNABLAÐIÐ VÍKINGUR