Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1999, Blaðsíða 62

arinnar að hún svaraði öllum boðum bátsmannsins og var undir
öruggri stjórn hans. _Við höfúm hann á valdi okkar kallinn
minn,“ sagði Kristján og bætti við: _Láttu þá vita af því þarna fyr-
ir handan,“ og hann nikkaði höfðinu í átt til stigapallsins. Ég hik-
aði, mig óaði við að skilja Kristján einan eftir þarna niðri og varð
litið til mannsins sem sat álútur á bekknum og horfði í gaupnir sér.
Ég gat ekki betur séð en að rauðu rákirnar, sem myndast höfðu á
handleggjum hans, hefðu hlaupið upp í roðalitaðar blöðrur. Ég
fékk olnbogaskot og það var öskrað í eyra mér: _Upp með þig og
flýttu þér, heyrðirðu ekki hvað ég sagði?“
Ég tók stigann upp í nokkrum glennum, hélt aftur ganginn og
út á þilfar bakborðsmegin þar sem ég vissi að þeir á Marfu Júlíu
létu reka og biðu frétta. Ég hljóp fram á miðsíðuna og kallaði yfir
að við hefðum fúlla stjórn á vél togarans og spurði hvort ég ætti þá
ekki að höggva akkerið frá. _Bíddu aðeins, það er að koma skeyti!“
Eftir nokkra bið komu fyrirmæli um að yfirgefa togarann strax, því
skip hennar hátignar væri lagt af stað frá Patreksfirði og hótaði
vopnavaldi. Ég hljóp niður í vél og flutti Kristjáni tíðindin og við
lögðum af stað upp. Ég fór á undan og hélt rakleitt yfir á bak og
um borð í varðskipið sem hafði verið lagt að togaranum á meðan
ég var niðri.
Ég sá að Rafn og Guðjón voru komnir um borð í Maríu Júlíu,
en mannskapinn af Óðni sá ég hvergi. Hann hafði þá líka verið
kallaður úr togaranum. Vegna misskilnings fór Kristján yfir á stjór
þegar hann kom aftur úr ganginum í stað þess að fylgja mér yfir á
bak. Við biðum hans, en hann kom ekki. Áhyggjur vöknuðu og
spennan óx vegna þeirrar tafar sem varð á að bátsmaðurinn skilaði
sér. En einmitt í þeirri andrá sögðust þeir á Óðni, sem lét reka
stjórnborðsmegin við togarann, sjá til Kristjáns á leið fram gang-
inn sín megin. Óðinn hafði tekið sína menn frá stjór en lagt að því
búnu frá. Þeir kölluðu til Kristjáns að María Júlía biði hans á bak.
Öll framkoma togaraliðsins hafði nú gjörbreyst frá því sem var
fyrir lítilli stundu og kom nú fram í skítyrðum og ögrandi látæði.
Fréttin af ferð freigátunnar og hótun hennar um vopnavald hafði
bersýniiega eflt sjálfstraust áhafnarinnar, sem vænti sér hjálpar frá
verndarskipinu þrátt fyrir fyrri óhlýðni. Skyndilegt undanhald
okkar úr sterkri stöðu espaði hana auk þess og örvaði til gagnað-
gerða. _Farið þið einhverjir til móts við Kristján!“ kallaði skipherr-
ann ofan af stjórnpallinum. Ég stökk yfir í togarann að nýju og var
kominn fram á móts við toggrindina þegar ég heyrði varnaðarhróp
frá varðskipinu. Ég snöggstansaði og leit í kringum mig. Ég sá hvar
Kristján var staddur í svelgnum á milli togvíranna og ætlaði að fara
að klofa yfir bakborðstogvírinn. Hann átti sér einskis ills von, en
framan úr pokapontinu nálguðust hann fjórir menn og sá sem fór
fyrir hópnum hélt á spanna sem hann reiddi til höggs. Þess má
geta til skýringar að spannar eru svipaðir stórum föstum lyklum að
öðru leyti en því að þeir eru með v-laga riffluðum kjafti, notaðir
til að Iosa og herða lása og henta því vel þegar hausinn á kólfún-
um á lásunum er farinn að slitna. Ég öskraði í örvæntingu viðvör-
un til bátsmannsins sem sneri baki í mennina og sá ekki hvað hann
átti í vændum. Ég hikaði við að halda honum til hjálpar, sjálfúr
hafði ég ekkert í höndunum, hvorki honum né mér til varnar.
Kristján rétti sig rólega upp og sneri sér í átt til mannanna. Stóð
augliti til auglids við tilræðismennina og beið með storkandi svip
þess er verða vildi. Það kom hik á hópinn og höndin sem hélt á
uppreiddum spannanum seig niður með síðu. Nokkur andartök
liðu og ég stóð sem negldur við þilfarið. Enginn sagði orð, enginn
hreyfði svo mikið sem hönd eða fót. Þá gall við hátt og hvellt
hræðsluhróp ofan frá brú togarans og mennirnir sem sótt höfðu að
Kristjáni réttu upp hendur, allir sem einn. Þeir stóðu í hnapp við
öffustu lestarlúguna og störðu stjörfúm augum yfir til Óðins. Mér
varð einnig litið þangað. Á brúarvæng varðskipsins stóð skipherr-
ann, Pétur Jónsson, og miðaði hermannariffli í sigti á mennina við
lúguna.
Það lagðist yfir mig þrúgandi magnleysi þar sem ég beið þess
sem verða vildi. Það var Kristján bátsmaður sem fyrstur varð til að
ná áttum. Hann steig fram til mannsins sem hélt höndum yfir
höfði sér og hrifsaði spannann úr hendi hans. Þá komst ég aftur til
sjálfs mín og öskraði: _Komdu Kristján og flýttu þér!“ Bátsmaður-
inn klofaði yfir forvírinn, en það var hvorki asi né flaustur í fari
hans þegar hann fylgdi mér aftur ganginn með herfang sitt í hend-
inni. Við klifruðum samstiga yfir varnarnetið og stukkum yfir á
skip okkar, yfirgáfúm fjanda þann sem við höfðum lagt allan okk-
ar metnað í að færa fyrir íslenska réttvísi. Skipherrann á Óðni lét
vopn sitt síga og hendur togaramanna féllu að síðum. Spennan
dvínaði og menn önduðu léttar. Þegar varðskipin lögðu frá togar-
anum mátti greina biksvartan reykjarmökk útaf Blakknesi sem
óðum færðist nær. Þar var vinur okkar og vopnabróðir á ferð, frei-
gáta hennar hátignar á hraðsiglingu til að gæta laga og réttar á út-
hafinu.
Sár vonbrigði fylltu hugann þegar við litum yfir liðna atburða-
rás og okkur fannst stjórnvöld hafa svikið okkur. Þau höfðu ekki
þorað að standa að baki okkur þegar út í alvöruna var komið.
Aðeins um tuttugu mínútur höfðu liðið frá því við stukkum yfir
á togarann þar til við höfðum náð allri stjórn hans á okkar vald,
en stjórnvöld höfðu eytt mestöllum morgninum í að taka á-
kvörðun sem engum árangri skilaði þegar til kastanna kom. Síð-
ar réttlættu þau undanlátssemi sína og linkind fyrir landsmönn-
um með því að höfða til drenglyndis og mannúðar. Ekkert var
þó í sjálfu sér fáránlegra en að kalla okkur til ábyrgðar á krank-
leika breskra sjómanna, sem hér stunduðu rányrkju, eða á því á-
standi sem skapast hafði vegna hernaðarbrölts Breta hér á mið-
unum. Það voru Englendingar sem hingað komu með ófriði og
hófu ofbeldi sem ógnaði lífi og limum íslenskra þegna, þeir
brutu stofnskrá Sameinuðu þjóðanna með einhliða stríðsrekstri,
og það gegn vopnlausri þjóð. Það sem við höfðum á hinn bóg-
inn unnið okkur til óhelgis var að setja lög um fiskvernd sem
byggðust á sjónarmiðum meirihluta þjóða heims og höfðu það
eitt að markmiði að tryggja líf og tilveru fólksins í landinu.
Mörgum okkar á sjónum, sem sættum hótunum um líflát nán-
ast daglega og fundum nálægð fallbyssukjaftanna við eyrun,
fannst boðskapur íslenskra stjórnvalda harla undarlegur. Þar var
62
Sjómannablaðið Víkingur