Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1999, Blaðsíða 73

Sævar KE19
mikill fjöldi báta saman á vertíðum en höfnin var mjög opin
fyrir sjógangi, sem leiddi til mikilla tjóna ef eitthvað var að
veðri. Eftir mikið átak til útbóta sem gert var á sjöunda og
áttunda áratugnum fækkaði tjónum verulega í Þorlákshöfn.
Einnig má nefna að með tilkomu Óseyrarbrúar yfir Ölfusár-
ósa lögðust af tvær tjónaþyngstu hafnir landsins, þ.e. Stokks-
eyrar- og Eyrarbakkahafnir og er óhætt að fullyrða að við það
hafi sparast óhemju fjárhæðir í sambandi við skipsskaða.
Sem dæmi má nefna að þann 3. nóvember 1975 urðu tjón á
nokkrum bátum í höfninni á Eyrarbakka fyrir samtals 80 millj-
ónir á núvirði.
Sé borin saman tjónareynsla flotans t.d. frá árunum 1971-
75 og svo aftur 1994-98 sést að á fyrra tímabilinu voru tjón í
höfnum u.þ.b. 50% af öllum tjónum en á síðara tímabilinu
voru þau u.þ.b. 17%. Af þessu sést hversu mikilvæg góð
hafnarskilyrði eru fyrir afkomu útvegsins.
kæmi upp í vélarrúmum skipanna. Á árunum 1971-75 voru
brunatjón á bilinu 15-30% af öllum tjónum og sem dæmi má
nefna að á árinu 1974 voru 6 alskaðar af völdum bruna, af
samtals 14 alsköðum það ár. Á síðari árum hefur frágangur á
rafkerfum skipa batnað mjög og brunatjónum fækkað og má
nefna að á tímabilinu 1994-98 voru brunatjón u.þ.b. 3% af
öllum tjónum.
Minnkandi tjónaþungi hefur eðlilega leitt af sér umtals-
verða lækkun iðgjalda í áranna rás og má nefna að meðalið-
gjaldprósenta flotans, sem Samábyrgðin og bátaábyrgðarfé-
lögin tryggja, hefur lækkað á 25 ára tímabili um rúmlega
60%.
Samábyrgðin hefur kappkostað að styðja bátaábyrgðarfé-
lögin í tjónsviðgerðareftirliti og lagt áherslu á að viðgerðir séu
vandaðar. Þá hefur einnig verið stuðlað að útboðum á tjóna-
viðgerðum til að halda viðgerðarkostnaði niðri eins og kostur
er því það eru ríkir hagsmunir allra aðila að vel sé staðið að
tjónsviðgerðum.
Margvíslegar breytingar hafa orðið á starfsemi Samábyrgð-
arinnar frá stofnun hennar eins og gefur að skilja. Sem dæmi
má nefna að árið 1938, þegar lögin um skyldutryggingu var
komið á þá voru bátaábyrgðarfélögin 23 talsins um allt land, í
samstarfi við Samábyrgðina. í tímans rás hafa félögin sam-
einast og í dag eru þau 4.
Nýjar vátryggingar hafa bæst við sem tengjast sjávarút-
vegnum og einnig slysatryggingar launþega og almennar
slysatryggingar.
Annar flokkur tjóna sem breyst hefur mikið í tímans rás eru
brunatjón. Ekki er lengra síðan en u.þ.b. 25 ár að Samá-
byrgðin stóð fyrir átaki til að bæta rafkerfi báta og skipa þar
sem í mörgum tilfellum var búið að yfirhlaða rafkerfið af raf-
magnstækjum sem leiddi til eldsvoða. Algengast var að eldur
Stefna félagsins í dag miðast ennþá fyrst og fremst við að
þjóna hagsmunum íslenskra sjómanna og útgerða sem best
og þar byggir Samábyrgðin á 90 ára langri reynslu og þekk-
ingu. ■
Sjómannablaðið Víkingur
73