Náttúrufræðingurinn - 2001, Qupperneq 41

Aldarafmæli Flóru íslands
Stefán Stefánsson
GRASAFRÆÐINGUR, KENNARI
OG SKÓLAMEISTARI
1863-1921
▲
A
BJARNI E. GUÐLEIFSSON
Fyrsta útgáfa Flóru íslands kom út
árið 1901 en formáli hennar er undir-
ritaður á Möðruvöllum í Hörgárdal 28.
desember 1900. Aldarafinœlis Flóru
Islands var minnst við hátíðlega athöfn
á sal Menntaskólans á Akureyri þann
28. desember 2000, en þar vann Stefán
Stefánsson síðustu starfsár sín. A
hátíðinni var eftirfarandi œviágrip
Stefáns flutt. Hann lést í janúar árið
1921 og á árinu 2001 er því 80. ártíð
þessa merka brauttyðjanda í íslenskri
grasafræði.
Stefán Stefánsson (1. mynd)
fæddist á Heiði í Gönguskörðum í
Skagafirði 1. ágúst 1863, sonur
_________ Stefáns bónda Stefánssonar frá
Keflavík í Hegranesi og Guðrúnar Sigurðar-
dóttur frá Heiði. Var hann yngstur þriggja
systkina, en eldri voru Sigurður Stefánsson,
síðar prestur og alþingismaður í Vigur, og
Þorbjörg Stefánsdóttir, húsfreyja á
Bjarni E. Guðleifsson (f. 1942) lauk búfræðiprófi
frá bændaskólanum á Ösnavaði í Noregi 1963, bú-
fræðikandidatsprófi frá landbúnaðarháskólanum á
Ási ( Noregi 1966 og doktorsprófi í jurtalífeðlis-
fræði frá sama skóla 1972. Hann hefur starfað sem
tilraunastjóri og sérfræðingur hjá Rannsókna-
stofnun landbúnaðarins á Möðruvöllum í Hörgár-
dal og einkum unnið að rannsóknum á kalskemmd-
um. Hann hefur unnið tímabundið við plönturann-
sóknir í Noregi og Kanada.
Veðramóti. Stefán naut hefðbundins upp-
eldis á menningarheimili í sveit. Sigurður afi
hans mun hafa kennt honum fyrst að þekkja
þær plöntur sem urðu á vegi hans. Stefán
settist í Latínuskólann 15 ára og lauk
stúdentsprófi tvítugur, og var þá heit-
bundinn Steinunni Frímannsdóttur frá
Helgavatni í Vatnsdal er síðar varð kona
hans. Stefán var þá þegar orðinn vel að sér í
grasafræði og birti fyrstu grein sína um
grasafræði í Þjóðólfi haustið áður en hann
lauk stúdentsprófi. Ekki er líklegt að námið í
Latínuskólanum hafi hvatt hann til náttúru-
fræðináms, og því síður gat von um
embættisframa dregið hann að því námi, því
báðar stöður náttúrufræðinga á Islandi voru
skipaðar mönnum í fullu fjöri; Benedikt
Gröndal var við Latínuskólann og Þorvaldur
Thoroddsen við Möðruvallaskóla. Haustið
1884 fór Stefán til náttúrufræðináms í
Kaupmannahöfn og þar var hann svo lán-
samur að fá afburðakennara í grasafræði,
prófessor Warming, en hann varð þekktur
vísindamaður í sinni grein og hvatli Stefán
til dáða á vísindasviðinu, einnig eftir að
Stefán fluttist heim. Um svipað leyti fór
Ólafur Davíðsson frá Hofi í Hörgárdal einnig
utan til náttúrufræðináms. Stefán fór því
með áhugann í farteskinu, en hann hafði
meðal annars undirbúið sig með því að
ferðast með Þorvaldi Thoroddsen urn
Reykjanes „til að kynna sér náttúru landsins
og læra af ferðalaginu".
Náttúrufræðingurinn 70 (2-3), bls. 119-126, 2001.
119