Náttúrufræðingurinn - 2001, Side 77

9. mynd. Helstu fœðuhópar lýsu 1992. - Prey groups of whiting in
1992 (% by weight).
og verður kyn-
þroska tveggja til
þriggja ára, sam-
kvæmt þeim gögn-
um sem hér hefur
verið lýst. Lengd
hennar er þá um
það bil helmingur af
hámarkslengd, eða
36 cm. Bjarni Sæ-
mundsson (1925)
telur að reglan sé
sú að lýsan verði
kynþroska um 40
cm að lengd þegar
hún er þriggja ára.
Hér er því allgott
samræmi milli niður-
staðna, enda þótt
hálf öld hafi liðið
milli söfnunar
gagna.
Eins og fram
kom í kaflanum um
lengdardreifingu
er lengsta lýsa
sem mæld hefur
verið hér við land 79 cm. Reiknuð há-
markslengd samkvæmt gögnum Bjarna
Sæmundssonar, 76 cm, er því býsna
nálægt „hámarkslengd“ samkvæmt
mælingum.
Bjarni Sæmundsson (1925) ályktaði að
lýsa verði sennilega ekki eldri en 10 ára.
Hann hafði þó ekki annað fyrir sér í þeim
efnum en að hafa ekki aldursgreint eldri
lýsu en 8 ára. Sambandið milli meðal-
lengdar og aldurs, skv. gögnum Bjarna,
gefur meðallengdina 67 cm hjá 10 ára lýsu,
73 cm hjá 15 ára og 75 cm hjá 20 ára lýsu.
Með hliðsjón af þessu mætti álykta að
lýsa gæti svo sem orðið eldri en 10 ára. A
hinn bóginn ber að hafa í huga að gögn
eru nokkuð takmörkuð í þessu tilliti og því
ef til vill best að afla frekari gagna áður en
meira er fullyrt um þetta.
Samkvæmt þeim niðurstöðum sem hér
hefur verið lýst er fæða lýsu l'remur einhæf
og takmarkast að mestu við fiskmeti, en
krabbadýr af ýmsu tagi eru þó ríkjandi
fæða hjá minnstu lýsunni. Þessi niður-
staða er nokkuð frábrugðin lýsingu Bjarna
Sæmundssonar (1926) sem tilgreinir orma
og skeldýr sem fæðu, þó ekki sem
aðalfæðu. Ekki verður dregið í efa að
Bjarni Sæmundsson hefur greint slíka
fæðu hjá lýsunni. Líklegt er þó, miðað við
síðari rannsóknir, að slík bráð sé fremur
tilviljanakennd og hafi hverfandi vægi í
heildarfæðunni.
Upplýsingar um stofnstærð lýsu er helst
að finna í gögnum um stofnmælingar
botnfiska í mars. Þær niðurstöður benda
til talsverðs breytileika frá ári til árs. Svo
virðist sem stofninn hafi verið í lægð um
miðjan níunda áratug síðustu aldar, í
hámarki um miðjan síðasta áratug og hafi
minnkað lítillega á síðustu árum. Þar sem
ekki er um teljandi veiðar að ræða úr
þessum stofni kemur helst til álita að hér
sé um náttúrlega þróun að ræða, enda þótt
ekkert liggi fyrir um orsakir hennar.
Eins og hér hefur komið fram hafa rann-
155