Náttúrufræðingurinn - 2002, Qupperneq 7

2. mynd. Á botni Mývatns er að finna óvenjulega falleg og regluleg form af Cladophora
aegagropila, sannkallaða vatnabolta 10-15 cm í þvermál. Ljósm. Guðmundur Páll
Olafsson.
Cl. aegagropila. Er nú litið á umgetnar
smátegundir sem afbrigði eða staðbrigði, en
af því leiðir að aðaltegundin verður ákaflega
formbreytileg og virðist geta þrifist við
margvísleg skilyrði.
Ekki er alveg ljóst hvenær Cladophora
aegagropila er fyrst getið frá Islandi, en í
elslu skrá yfir plöntur landsins, sem Þjóð-
verjinn O.F. Miiller samdi og birtist í
tímariti í Nlirnberg 1770, er getið um
Conferva aegagropila, sem gæti vel verið
umrædd tegund. Skráin byggðist á safni
J.G. Königs læknastúdents frá árunum
1764-1765. König þessi var frábær safnari
og því er þessi skrá furðulega heildstæður
listi yfir plönturíki landsins. Líklegast er
að hann hafi fundið tegundina í Mývatni.
Þetta nafn gengur svo aftur í flestum
plöntulistum á 19. öld, en frönsku þör-
ungafræðingarnir Belloc (1894) og Hariot
(1893), sem söfnuðu hér laust fyrir alda-
mótin 1900, geta hennar ekki, né heldur
Bprgesen 1899.
Sigurður Pétursson (1948) getur fyrstur
manna um Cladophora aegagropila í Mý-
vatni:
„Aegagropila. I Mývatni var mikið um
Aegagropila sauteri, þegar Finnur Guðmunds-
son var þar við rannsóknir sumarið 1939. Þegar
ég kom að Mývatni sumarið 1945, var mjög
mikið af Aegagropila í fjörunni hjá Skútu-
stöðum." (Náttúrufræðingurinn 18, bls. 18.)
■ nafngiftirá íslensku
I grein sem ég ritaði í tímaritið Heima er bezt
urn þörungagróður í Mývatni og fleiri
vötnum 1971, stendurþetta m.a. (bls. 100):
„I Mývatni rekur oft töluvert af örsmáum,
grænum, dúnkenndum hnoðrum, sem kalla mætti
vatnadún. Sumir hnoðrarnir eru næstum kúlu-
laga og allþéttir í sér. [...] Þörungur þessi kallast
á fræðimáli Aegagropila.“
í bók minni „Veröldin í vatninu", sem út
kom 1979, gat ég um nafngift Mývetninga
en bætti við: „Það er betur við hæfi að kalla
hann vatnadún eða vatnafisC
Fræðinafnið aegagropila kvað merkja
181