Náttúrufræðingurinn - 2002, Page 41

þetta eina sinn og það hefur aldrei verið
slegið. Eina inngripið í náttúrulega gróður-
framvindu var að fyrir u.þ.b. 8 til 10 árum
stungu unglingar í Vinnuskóla Reykjavíkur
upp eitthvað af njóla þarna og fyrir nokkrum
árum voru lagðir u.þ.b. hálfs annars metra
breiðir malarstígar um svæðið, upp-
greftrinum var ekið í burtu en sáralítið rask
varð að öðru leyti.
Svæðið sem gróðurathugunin var gerð á
er austan vegarins og nær það til suð-
austurs, að mörkum þess er óraskað land
með eldri gróðursamfélögum tekur við, sjá
afmörkun á 1. mynd. Landslag á svæðinu er
allbreytilegt (2. og 3. mynd). Upp frá strönd-
inni er rofstallur og teygja strandplöntur
eins og baldursbrá og hrímblaðka sig upp
eftir honum en víða er hann svo brattur að
gróður hefur ekki náð að setjast þar að.
Norðausturhluti svæðisins er allsléttur í
u.þ.b. 5 m hæð yfir sjávarmáli. Dálítill slakki
er um miðbikið þar sem vatn situr oft uppi á
vetrum og er nú mýragróður, svo sem
hrossanál og mýrastör, að setjast þar að. Á
öðrum stöðum þarna á flatanum hefur land
ekki náð að loka sér og er vaxið slitróttum
heiðagróðri en smáflög á milli. Landið rís
svo upp til suðurs og vesturs um allt að 20 m
og eru brekkur víða allbrattar. Auðsýnilega
er frjósemi mest í þessum brekkum;
hugsanlegt er að þar hafi lent eitthvað betri
jarðvegur þegar landið var mótað, en líklega
ræður mestu að þama kemur fram ferskt
jarðvatn með aðgengilegum steinefnum.
Þarna í brekkunum er myndun ákveðinna
gróðursamfélaga styst á veg kominn.
Sáðgrösin hafast enn vel við og tegundir sem
kunna að meta frjósemi og takmarkaða
samkeppni, svo sem húsapuntur og hóffífill,
eru víða ríkjandi, einnig er sigurskúfur
gróskumikill á einum stað. Klóelfting verður
þarna áberandi vöxtuleg og er víða ríkjandi.
Heft ég áður veitt því athygli að þar sem
umhverfisþættir hafa breyst og gróðurfar er að
laga sig að nýjum aðstæðum verðurklóelfting
stundum ríkjandi um skeið, tii dæmis þar sem
ungskógur er að mynda samfellda laufþekju,
einnig á stöðum þar sem lúpína hefur höifað af
svæðum þar sem hún var áður einráð (Borgþór
Magnússon o.fl. 2001).
■ TEGUNDALISTI
Hér á eftir fylgir listi yfir þær tegundir sem
fundust á svæðinu (l.tafla). Hjá plöntum
sem geta myndað fræ án kynæxlunar
(agamospermy), svo sem undafíflum, tún-
fíflum og ýmsum sveifgrösum, verður til
fjöldi smátegunda (microspecies) sem eru
að meira eða minna leyti klónar. Af unda-
fíflum eru roðafífill og íslandsfífill, sem eru
af undirættkvíslinni Pilosella, taldir með hér
á listanum, en ekki er gerð tilraun til að
greina sundur smátegundir innan undirætt-
kvíslarinnar Hieracium. Ekki er heldur reynt
að greina túnfífla til smátegunda. Innan
sveifgrasa er urrnull ólíkra formgerða sem
ekki er heldur gerð nein tilraun til að greina
að, nema hvað undirtegundin Poa pratensis
ssp. irrigata, móasveifgras, sem skilur sig
merkjanlega frá stórtegundinni Poapraten-
sis s.l. bæði að útliti og kjörlendi, er tekin
með sem sérstök eining.
Á listanum eru tegundir flokkaðar í þrjá
hópa; byrkninga, einkímblöðunga og tví-
kímblöðunga. Innan hvers flokks er
plöntunum raðað eftir latínunöfnum en á
eftir fylgir íslenskt nafn. Latínunafnið er haft
í fyrirrúmi til þess að tegundir sömu
ættkvíslar lendi hlið við hlið. Auk þess er
algengt að plöntur hafi tleiri en eitt íslenskt
nafn og getur verið tafsamt að leita að
ákveðinni tegund ef hún er sett inn í skrána
undir nafni sem lesandanum er ekki tamt.
Aftan við íslensku nöfnin eru tölur sem gefa
til kynna hversu algeng tegundin er á
svæðinu. Fylgja hér eftirfarandi skýringar
við tölurnar:
1 = Eitt eintak fundið
2 = Örfá eintök
3 = Fremur sjaldgæf
4 = Fremur algeng
5 = Algeng
6 = Ríkjandi sums staðar
Þess ber að geta að fleiri en eitt tölutákn
geta verið við sumar tegundanna og er það
þegar tegundin er ríkjandi á ákveðnum stað
þótt það í sjálfu sér segi ekkert unt hversu
algeng hún er á svæðinu.
215