Náttúrufræðingurinn

Volume

Náttúrufræðingurinn - 2002, Page 49

Náttúrufræðingurinn - 2002, Page 49
Gildi langtíma STOFNRANNSÓKNA TÓMAS GRÉTAR GUNNARSSON Eftir hverju sœkjumst við með rann- sóknum? Hvar er þötfin brýnust? Hvaða skorður eru okkur settar efnislega og fræðilega? Hvað er framkvæmanlegt á hverjum tíma og í hvaða farveg beinum við starfsorku okkar? Svör við slíkum spurningum ráða framgangi vísindanna og ráðast annars vegar af áhugasviði og vilja rannsakenda og hins vegar af tækifærum til rannsókna. Náttúrurannsóknir eru yfirleitt fjár- magnaðar af opinberum aðilum sem krefjast þess að markmið séu L_______skilgreind fyrirfram og þeim fram- fylgt. Þetta getur verið erfitt að uppfylla ef um er að ræða rannsóknir á sviði þar sem þekking er takmörkuð. Ef grunninn skortir getur verið erfitt að svara afmörkuðum spurningum og túlkun svaranna verður óljós. Margar rannsóknir á vistfræðilegum ferlum eru þessu marki brenndar. Til að leysa vistfræðilegar gátur og afla grunn- upplýsinga þarf að hafa í huga mun á niðurstöðum sem stafar af breytingum í tíma og rúmi. Annars vegar er um að ræða breytileika sem ræðst af því svæði sem við Tómas Grétar Gunnarsson (f. 1974) lauk BS-prófi í líffræði frá Háskóla Islands 1997 og MS-prófi í stofnvistfræði frá sama skóla árið 2000. Hann stundar nú doklorsnám í stofnvistfræði við Uni- versity of East Anglia í Norwich, Englandi. Frá 1997 hefur Tómas starfað með hléum við Líf- fræðistofnun Háskólans, samhliða námi. veljum. Stórt svæði þarf ekki að gefa líka niðurstöðu og minna svæði. Hins vegar er um að ræða tímaramma rannsóknar, því miklar líkur eru á að annað og fleira komi í ljós á lengri tíma en styttri. Tímaramminn er viðfangsefni á þessum síðum. Tími rann- sóknar skiptir máli og ákvarðar hvers konar upplýsinga hægt er að afla. Fjármögnun grunnrannsókna í vistfræði er eilífðarvandamál og sjaldgæft er að fé fáist til lengri tíma en þriggja ára (Bradley o.fl. 1991, Nichols 1991). Góðar líkur á árangri eru forsenda fjárveitinga, sem krefjast eins og áður segir vel skilgreindra markmiða. Þetta hefur erfiðleika í för með sér því tilraunir á stofnum villtra lífvera eru erfiðar í framkvæmd, sérstaklega ef um dýr er að ræða. Við tilraunir á villtum stofnum er erfitt að einangra áhrifaþætti, velja viðmið- unarhópa, endurtaka sýnatökur og uppfylla kröfuna um að hægt sé að endurtaka tilraun o.s.frv. (Dunnet 1991a). Skiptar skoðanir eru meðal vísindamanna um hvort rannsóknir (tilraunir) sem gerðar eru á stuttum tíma eða langtímarannsóknir skili meiri upplýsingum (Krebs 1991). Langtíma- rannsóknir eru illa séðar af surnum og þykja slæm vísindi. Ein ástæðan gæti verið sú að fræðigreinar eins og eðlisffæði, sem byggjast á tilraunum, hafa átt góðu gengi að fagna. Töluvert fé hefur verið veitt til slíkra greina og því hefur þótt eftirsóknarvert að beita hliðstæðri aðferðafræði við gagnaöflun í vistfræði (O’Connor 1991, Taylor, 1991). Hér verða ræddar langtímarannsóknir á fuglum. Sörnu atriði eiga auðvitað oft við urn Náttúrufræðingurinn 70 (4), bls. 223-230, 2002. 223

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.