Náttúrufræðingurinn - 1980, Side 32

JASONDJ FMAMJ
:: A :: u D j p (jú:i í-júní)
'' I! D (.t’ilv-June)
3. mynd. Arstíðabundin dreifing fengitima islenskra áa. — Seasonal distribution of oeslrous
activity of Icelandic ewes.
jafnaði frjósamari en hvítar ær (Stefán
Aðalsteinsson 1975), og kemur það
einnig fram í þessum gögnum.
Þó að hrútarnir sýni einna greinileg-
asta kynhvöt i háskammdeginu, þegar
tilhleypingar fara frarn, virðast þeir ekki
hafa afmarkaðan fengitíma eins og
ærnar. Þær takmörkuðu athuganir, sem
geröar hafa verið, benda til þess, að þeir
séu virkir allt árið, en þó má vera, að
nokkur breytileiki sé á sæðismyndun og
kynhvöt eftir árstíðum, svo sem komið
hefur fram við rannsóknir á hrútum er-
lendis, t. d. á Bretlandseyjum (Lees,
1971).
Miðað við ær i nágrannalöndunum
byrjar hinn eðlislægi fengitími íslenskra
áa tiltölulega seint á árinu, og er það
fyrirbrigði ef til vill tengt hnattstöðu
landsins, en jafnan er gert ráö fyrir, að
fengitími fjárins sé styttri eftir því sem
nær dregur heimsskautunum og greini-
legri skil eru á milli árstíða. Aftur á móti
kemur i ljós, að hinn eðlislægri fengitími
nær tiltölulenga lengra frant á næsta ár,
cða fram á vor, og er því fengitími áa hér
á landi lengri en fræðimenn hafa al-
mennt talið (Hafez, 1952). Miðbik hins
eðlislæga fengitima áa og gimbra er þvi
ekki bundið þeim tima, þegar dagsbirt-
an er í lágmarki, líkt og gerist meöal
fjölda annarra sauðfjárkynja með árs-
tíðabundinn fengitíma (Hammond
Jun., 1944; Hafez, 1952), heldur, þegar
daginn er nokkuö tckið að lengja, nánar
tiltekiö 4—7 vikum eftir háskammdegið
286