Náttúrufræðingurinn - 1980, Page 38

hæsta mældist 50 sm, en flestar 20—30
sm; blaðbreidd 3—4 sm að jafnaði, en
mest 5 sm. Ospin vex innan um hnéhátt
birkikjarr í halli einu, sem nefnist Vidar-
hraun, og við það. Meðan skógarhögg
var stundað í hlíðinni, var venja að
flytja við þangað í kesti. Hallið þarna er
við læk spölkorn upp og út af Gests-
stöðum, skammt innan við framhrun
mikið úr fjallinu allgamalt. Talsverð
skál er í fjallið þar, sem framhrunið á
upptök sín. Stór, grár steinn, sem sést
heiman frá bænum, stendur á hallinu
innan við öspina. Aðalundirgróðurinn í
kjarrinu er aðalbláberja- og bláberja-
lyng, blágresi og hrútaberjalyng. Þegar
farið var að skoða öspina, sagði hús-
móðirin aö liklega hefði hún séð hana
víðar í hlíðinni. Reyndist það síðar rétt,
því Guttormur Pálsson skógarvöröur á
Hallormsstað, fór í asparleit síðar um
sumarið og fann þá öspina á öðrum stað
í hlíðinni. Var ráðgert að girða og friða
talsverðan kjarrblett með öspinni í
Gestsstaðahlíð, en ókunnugt er mér um
framkvæmdir.
ÖSP í EGILSSTAÐASKÓGI
Sumarið 1953 kom ég að Egilsstöðum
á Fljótsdalshéraði. Sagði Sveinn bóndi
mér þá frá því að einkennilegar hríslur
hefðu nýlega fundist í skóginum og
fylgdi mér á staðinn, en þar heita Hrís-
hólar. Þann 11. júlí árið áður hafði
Ingimar Sveinsson verið að svipast um
eftir kúm, þegar hann heyrði undarlegt
þrusk, varð forvitinn, gekk á hljóðið og
fann sérkennilegar hríslur með titrandi
lauf sem skrjáfaði og glampaði í gol-
unni. Þetta var blæösp, sem nú hefur
fundist á nokkrum stöðum á tveimur
svæðum í skóginum. Þrjár stærstu asp-
irnar mældust þá (1953) 4—5 m háar,
og fjöldi ungplantna var að spretta upp
af rótarsprotum umhverfis. Ekki kom
þessi asparfundur algerlega á óvart, því
að ferðamaður hafði nokkrum árum fyrr
fullyrt að einhverjar hríslur (aðrar en
birki) yxu í skóginum. Sigurður Blöndal
skógræktarstjóri, áður skóg^rvörður á
Hallormsstað, segir öspina vaxa á
nokkurra hektara svæði í skóginum og
vera beinvaxna, hæstu hríslur 6—7 m.
Sigurður Blöndal segir greinilegan mun
kvæma (staðbrigða) af íslenskri ösp, en
samanburður hefur verið gerður í
Gróðrarstöðinni á Hallormsstað. Aspir
úr Gestsstaðahlíð laufgast fyrr á vorin
og gulna fyrr á haustin heldur en asp-
irnar úr Egilsstaðaskógi. Virðist Egils-
staðaöspin seinni á sér og þurfa meiri
hita til að laufgast.
ÖSP I BREIÐDAL
Um 1950 tóku menn eftir einkenni-
legum hríslum innan um birki og lyng á
tveimur stöðum í Jórvík í Breiödal.
Sendi Hannes M. Þórðarson kennari
mér sýnishorn haustið 1954 og reyndist
vera um ösp að ræða. Sumarið 1955
skoðaði Nanna Guðmundsdóttir kenn-
ari öspina og segir svo frá í bréfi: „Öspin
í Jórvík er í brekku við gil skammt frá
bænum og þar taldi fólkið 60 smá-
plöntur, upp undir 30 sm að hæð. Þarna
vars'tærri hrísla fyrirfáum árum, líklega
tveggja metra há, en ekki óx hún bein.
Mér sýndust plönturnar mundu vera
miklu fleiri. Auk þess vex öspin annars
staðar í Jórvíkurlandi, en þangað kom
ég ekki. Heyrl hef ég að sumar plönt-
urnar þar muni vera allt að metri á
hæð.“
Þann 17. ágúst 1956 sýndi Svanbjört
292