Náttúrufræðingurinn - 1954, Síða 22

164
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
um við endurtekna neyzlu matar úr sýktu fræi (korndrjólaeitrun).
Menn, sem neytt liafa allt að 3,5 grömmum af drjólakorni í brauði,
hafa kennt flökurleika, lystarleysis, þorsta og höfuðverkjar. Sumir
þorna í liálsi, fá uppköst og aðrar meltingartruflanir. Fylgir þessu
slen, samdróttur augnopa og hækkandi blóðþrýstingur. Við endur-
tekna neyzlu eitursins geta æðaveggir herpzt mjög og valdið þeim
truflunum á blóðrás, að drep komi í líkamshluti. Skilningarvit geta
sljóvgazt, vöðvar herpzt og hinn sjúki fengið krampa og flog. (Taylor
1934).
Eitrun þessi er þó, sem betur fer, ekki algeng, þar sem eftirlit er
haft með kornuppskeru, eins og gert er í flestum kornræktarlöndum.
Er unnt að fleyta drjólana ofan af korni, sem sett hefur verið í 20%
saltpækil, því að þeir eru léttari en kornið og fljóta ofan á. Reynt er
að vernda komakurinn gegn smitun, með því að gæta þess, að út-
sæði sé hreint og grafa niður korndrjólana með djúpri haustplægingu.
Samt kemur stöku sinnum fyrir, að sýkt korn er hirt af vangá og
þekkingarleysi, eða óprúttnir sölumenn nota sýkt korn til drýginda
og valda með þvi tjóni á heilsu manna.1)
Korinlrjólaeitrun fyrri alila.
Það mun lítill vafi leika á því, að korndrjólaeitrun hafi löngum
þjóð þær þjóðir, sem hafa ræktað og neytt nígs. Telur Reichborn-
Kjennerud (1940), er hann ritar um sögu korndrjólasýkinnar í bók
sinni, „Vár gamle trolldomsmedisin“, að Rómverjum hafi verið kunn-
ugt um korndrjóla, enda þótt þeir hafi verið litlir rúgræktarmenn,
og bendi þeirra morbi cerealis meðal annars til þess. Telur hann og,
að Plinius eigi J)ar að einhverju leyti við þann sjúkdóm, er hanri
segir: Ignis sacri plura sunt genera, inter quae medium hominem am-
biens, qui zoster appellatur, et enecat si cinxerit. Þar sem „ignis sacer“
gat átt við þrenns konar sjúkdóma, ristil (zoster), heimakomu (erysi-
pelas) og korndrjólasýki, en ristill og aðrir húðsjúkdómar voru ekki
lífshættulegir, þótt þeir næðu að vaxa i kringum bol eða limi, sem
gat hins vegar vel ótt við korndrjólasýki á drepstiginu.
Hinum sjúka hefur vissulega fundizt eldur brenna i líkama sínum,
þegar drep liljóp í líkamshluta, svo að hold virtist brenna frá beini.
1) Korndrjólum er þó stundum safnað, þar sem eitur peiira er notað til ákveð-
inna lyfjagerða.