Náttúrufræðingurinn - 1956, Blaðsíða 35

FLÓRUNÝJUNGAR 1955
29
G. Brandegeei Gray., en ég lét í ljós efa um, að svo gæti verið.
Ég tók því til athugunar allt, sem ég liafði í safni mínu af
þessari tegund, alls yfir 100 eintök frá allmörgum stöðum
á landinu. Hef ég komizt að þeirri niðurstöðu, að hér sé um
að ræða tegundina G. brevipes Fern. 8c Vieg. Þess skal þó getið,
að um skeið var G. brevipes talin til G. Brandegeei, en í nýj-
ustu útg. af Gray’s Manual of Botany, 1950, er liún talin
sjálfstæð tegund, enda allverulegur munur á þeim. Það sem
mest skilur á milli þessara tegunda er, að á G. Brandegeei eru
stönglar og blöð algerlega slétt, en á G. brevipes eru stönglarn-
ir, rendur og miðrif blaðanna snörp af örsmáum niðursveigð-
um þornhárum. Oll íslenzku eintökin, er ég hef skoðað líkj-
ast G. brevipes í þessu efni. Hins vegar eru þornhárin minni
og minna áberandi en á G. trifidum, og plantan öll smávaxn-
ari. Eftirfarandi mál sýna bezt mun þessara tegunda:
G. trifidum G. Brandegeei G.brevipes ísl. eintökin
Aldin, þvermál . . 1.25-1.75 mrn 1,5-2 mm 0.8-1 mm < 1 mni
Blómleggir, lengd 5-30 - 3-10 - 0.5-4 - 0.5-5 -
Blöð, lengd .... 7-20 - 6-12 - 2-10 - 2-10 -
Hæð plöntunnar . 10-30 cm 5-15 cm 10 cm mest
Hæð á G. brevipes er ekki gefin í þeim heimildum, sem ég hef
í höndum, en hún er talin smávaxnari en G. Brandegeei, svo
að íslenzku eintökin ættu að svara til þeirrar stærðar. Annars
er blaðlögun G. Brandegeci og G. brevipes mjög lík, en nokkuð
frábrugðin G. trifidum og líkjast íslenzku eintökin G. brevipes
í því. Þess skal getið, að lýsing plöntunnar í Flóru íslands er
gerð eftir íslenzkum eintökum,, og ber því nokkuð á milli sam-
anborið við lýsingar á G. trifidum í Skandinavíu, einkum um
blaðlögun og stærð.
Plöntur þær af G. brevipes, sem ég hefi athugað, eru frá þess-
um stöðum: Höskuldsnesi, Blikalóni og Grjótnesi á Melrakka-
sléttu; Varmahlíð undir Eyjafjöllum, Lambavatni á Rauða-
sandi og Hlöðum í Hörgárdal. Þær eru þannig úr fjórum lands-
hlutum, en ekki er á munur á þeim frá einstökum fundarstöð-
um. Galium brevipes og G. Brandegeei eru báðar amerískar teg-