Náttúrufræðingurinn - 1956, Blaðsíða 21

UM LIFNAÐARHÆTTI KARFANS
15
minnkandi í apríl. Aðalgottíminn er síðan í maí, svo að það tekur
eggið ca. 4—5 vikur að klekjast. Nýklakin eru seiðin lítil, aðeins
5—6 mm, en þau synda þó líflega um og fara strax að bera sig
eftir fæðu. (Sjá 10. mynd).
í örfáum orðum má draga saman það, sem leitast liefur verið
við að færa sönnur á hér að framan: Hængar eru kynþroska á haust-
in og fer eðlun fram á tímabilinu október til janúar. Á þeim tíma
er gotan enn lítt þroskuð og eggin hvergi nærri fullþroskuð. Sæð-
ið geymist í gotunni, unz eggin eru tilbúin til frjóvgunar, en
frjóvgun þeirra fer fram í marz. Klakið tekur svo ca. 4—5 vikur,
en aðalgot fer fram í maí. Yfir sumarmánuðina myndast aftur sæði
í svilunum, og gotan jafnar sig eftir gotið. Þroskastig svila og
gotu falla því ekki saman hjá karfanum, svo sem venjan er hjá
beinfiskum. Meðal beinfiska er það yfirleitt reglan, að svilin eru
stærst og þrútnuzt yfir gottímann. Þetta er ekki raunin
hjá karfanum. Hann liefur stærst og þrútnuzt svil á tíma-
bilinu maí til júlí, þ. e. skömmu eftir að hrygnan hefur gotið,
og nokkrum mánuðum áður en eðlun fer fram. Þetta er mikilvægt
atriði í sambandi við ákvörðun kynþroska karfans, en hún kann
aftur að hafa þýðingu fyrir aðgreiningu hinna ýmsu stofna.
í þessu sambandi er rétt að víkja að útbreiðslu gotstöðvanna.
Karfinn virðist ekki vera bundinn ákveðnum botnsvæðum til gots,
svo sem títt er um aðra fiska. Hins vegar virðist got fara fram að
miklu leyti upp í sjó, þar sem ákveðin skilyrði eru fyrir hendi.
Samkvæmt dönskum rannsóknum (11) er talið, að aðalgotsvæði liins
evrópiska karfastofns séu í hafinu suðvestur af íslandi og undan
vesturströnd Noregs á mjög víðáttumiklu svæði. Eru þessar rann-
sóknir byggðar á útbreiðslu nýklakinna karfaseiða og á sjórann-
sóknum frá sama tíma. Talið er, samkvæmt þeim, að gotið fari
fram í 200—500 m dýpi, þar sem hiti er ekki undir 3—4°C og ekki
yfir 8—8,5°C, og seltan rnilli 34,8% og 35,3%. Samkvæmt þessu
er hér um víðáttumikið svæði að ræða.
Vitneskja okkar um hina ýmsu karfastofna er ennþá mjög tak-
mörkuð. Það er þó ekki úr vegi að minnast á þetta atriði nokkr-
um orðum. Sem kunnugt er greinum við að tvær tegundir af karfa:
I_.itla karfa (Sebastes viviparus) og stóra karfa (Sebastes marinus).
Litli karfi er mun smávaxnari en stóri karfi. Hann er bundnari
'I strandsvæðunum og lifir á minna dýpi, enn fremur mun hann