Náttúrufræðingurinn - 1956, Blaðsíða 53

MYNDIR ÚR JARUFRÆÐI ÍSLANDS IV.
45
á, nefndi Ettingshausen Betula prisca upphaflega eftir blaði, svo
að varla er hægt að nota það nafn á þessar rekilhlífar frá Brjánslæk,
meðan samband þeirra við nokkur bjarkarblöð er algerlega ókunn-
ugt.
Bertil Lindquist (6) hefur lýst og gert myndir af rekilhlífum af
björk úr surtarbrandslögunum í Þrimilsdal hjá Hreðavatni. Hann
telur þar vera að ræða um nýja tegund. Betula subnivalis B. Lindq.
Rekilhlífarnar frá Brjánslæk eru að verulegu leyti ólíkar þessari
nýju tegund og geta því ekki talizt til hennar. Að svo stöddu er rétt-
ast að kveða ekki nánar á um ákvörðunina, en skipa þeim til ætt-
kvíslarinnar Betula. Líklegast er, að unt tvær tegundir sé að ræða.
2. PLÖNTUR AF MAGNÓLÍU-ÆTT
Blöð þau, sem hér eru sýnd (mynd 2, a og b) og talin eru af plönt-
um af magnólíu-ætt, eru allalgeng í vissum hluta surtarbrandsmynd-
unarinnar hjá Brjánslæk. Mynd 2 a sýnir blað, sem í alla staði er
í ágætu samræmi við blöð af magnólíu.
Lýsing (2 a): Blaðið er 12,5 cm langt, mesta breidd Jiess 3,8 cm breiðast um
miðjuna og mjókkar nokkuð jafnt til beggja enda, stilkstutt,
heilrent. Miðrifið mjög öflugt, einkum neðantil, mjókkar fram,
greinilega langgárótt. 14—l(i pör af hliðarstrengjum, þeir neðstu
samstæðir, liinir misstæðir á miðrifinu, hornin milli Jieirra og
miðrifsins 45°—85°. Út við jaðrana beygja hliðarstrengirnir upp
á við og gaffalgreinast og tengjast fínni æðum. Sumir liliðar-
strengjanna ná aðeins hálfa leið út að jaðrinum og tengjast þar
hinum fíngerðari æðastrengjum, sem mynda greinilegt net í
blaðholdinu.
Blaðið er ekki í algeru samræmi við neinar þeirra tertieru magn-
ólíu-tegunda frá norrænum löndum, sem ég hef myndir af, þó verð-
ur ekki hjá því komizt að benda á h'kinguna, sem er með því og
Magnólía reticulata Chaney & Sanborn, úr hinni svonefndu Gos-
hen-flóru Norður Ameríku (eosen-óligósen) (4). í safni mínu er
blað þetta merkt Bl. 90.
Mynd 2 b er af blaði, sent líkist 2 a í aðalatriðum. Það virðist
þó vera lengra (raunveruleg lengd 15 cm) og mjórra og hliðarstreng-
irnir jafnsveigðari upp á við. Munurinn virðist þó ekki meiri en
svo, að hann gæti rúmast innan breytileikamarka sömu tegundar.
Mynd 3 er af blaði af Magnólía maingayi King frá Malaya, en sú