Náttúrufræðingurinn - 1973, Blaðsíða 51

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
191
móðuflá og nýju rústirnar á heiðinni hurfu ekki úr liuga mér. 1
síðustu viku júlí 1971 lagði ég á hesta og hélt fram á Grímstungu-
Iieiði. Leið mín lá fram hjá Ulaflóa, sem er löng en fremur mjó
flá norðarlega á heiðinni, um 450 m yfir sjó. Þar kom ég auga á
nýja rúst. Hún var aflöng, annar jaðarinn brattur og þíð jörð fast
að honum, hinum megin og við annan endann náði klaki talsvert
út fyrir jaðra. Efst á rústinni voru 15 crn á klaka.
Svörtu blettirnir í Öldumóðuflá reyndust vera gamlar rústa-
leifar, þær einu, sem ég hef séð á Grímstunguheiði. Sumar voru
máðar og án allra nývirkja, aðrar sprungnar. Þetta var í þurrkatíð
og jarðvatn stóð lágt. Við rústirnir voru skálmyndaðar dældir og
pollar í þeim flestum, sumir nokkuð djúpir. Augljóst var, að dæld-
irnar gætu fyllzt af vatni. í háhryggjum allra rústanna voru um
40 cm á klaka. Rústirnar stóðu þétt, en örskammt frá og nær jaðri
fláarinnar voru stórar, ósprungnar og algrónar þúfur, sem mig grun-
ar að hafi risið veturinn áður. Þar voru 25—30 cm á klaka. Rústa-
svæðið í flánni var ekki blautara en það, að hægt var að ganga um
það á lágurn skórn án þess að vökna í fætur. Lækur rennur í
100—180 cm djúpum skurði skammt frá rústunum. í botninum var
leðja og ég náði ekki niður á fast með 60 cm löngum járnteini.
Ekki sá ég nein merki þess, að lækurinn hefði grafið sig niður á síðari
árum.
í siiinii ferð kom ég að Ketilholuflá á Grímstunguheiði. Hún ligg-
ur í keri, marflöt og mjög blaut. Uppsprettulækur, talsvert vatns-
mikill, rennur bakkafullur í gegnum hana norðanverða og yfir lágan
ás, sem heldur vatninu uppi. Hann er blátær. Annar minni og
miklu styttri kemur sunnan úr flánni og má heita tær. Mýravatn virð-
ist því ekki renna svo neinu nemi úr flánni. í tungunni milli lækj-
anna voru nýjar rústir og klaki í kolli þeirra á nálægt 15 crn dýpi.
Ein rústin var mjór, svartur hryggur, mikið sprunginn að endilöngu,
hinar hálfkúlulaga og mjóar sprungur í þeim öllum. Engin þeirra
líktist venjulegum þúfum. Ég kom aftur að rústunum í seinni göng-
um um haustið. Þá litu þær eins út, nema hvað flestar stóðu að meira
eða minna leyti í vatni, því að mikil votviðri höfðu gengið að und-
anförnu. Mér er ekki kunnugt hvaða ár rústirnar risu, en sumarið
1968 gekk ég yfir þetta svæði án þess að koma auga á nokkur nývirki
í flánni.
Þann 18. september haustið 1972 fór ég fram í Ketilholuflá til