Náttúrufræðingurinn - 1973, Blaðsíða 56

196
N Á T TÚRUFRÆÐINGURINN
allir grunnir og stör óx upp úr ílestum þeirra. Sumir lágu £ast að
rústunum. Fláin var svo þurr, að auðvelt hefði verið að fara með
hesta yfir hana. Rótnagaðir blettir sýndu líka, aö stóð kunni að
meta svona haglendi. Hér og þar í flánni, einkum nærri jöðrunum,
hafði vaxið þroskamikill víðir. Nú var hann víða blaðlítill eða blað-
laus, aldauður eða bálfdauður. Hið sama bef ég séð víða á heið-
unum og þó bvergi eins stórfellt og í Fljótsdrögum. Veðurfar,
ágangur búfjár, eða bvað?
Ullarkvísl kemur úr Ullarflóa og rennur í djúpum farvegi í
Sandá. Flóinn má nú beita alþurr, en kunnugir og glöggir menn
segja, að hann hafi áður verið blautur og gjörbreytt um svip á
síðari áratugum. Ég hef heyrt það skýrt á þann hátt, að Ullarkvísl
hafi grafið sig niður og flóinn þornað af þeim sökum. Ég gekk
um hann í sumar, en gat ekki séð nein merki þess. Þar eru þéttar
þúfur, alvaxnar hrísi og á stóru svæði var hrísið nakið norðan í
þúfunum, en allaufgað og blómlegt sunnan í sömu þúfum. Víða
eru skálmyndaðar, sléttar lautir, algrónar votlendisgróðri, í sum-
um lítilsháttar vatn, aðrar þurrar. Ég taldi, að vatnið væri rign-
ingarvatn af völdum undanfarinna votviðra, en lautirnar væru
þurrar í þurrkatíð. Hvergi fann ég klaka í jörð og sá hvergi votta
fyrir rústum.
Hanskafellsflá er um 14 km sunnar með Sandá og liggur talsvert
hærra eða í nálægt 600 metra hæð. Kunnugum mönnum ber saman
um, að fláin hafi þornað mjög mikið á síðari áratugum og jafnvel
blásið nokkuð upp. í sumar voru margir pollar í henni og frá
veginum að sjá virtist hún forblaut.
I Hanskafellsflá eru gamlar og sérkennilegar rústaleifar, sumar
næstum kringlóttar, aðrar sporöskjulaga eða aflangar. Pollur var
nú í miðjunni á mörgum þeirra og garður allt um kring. Þar var
víðast klaki á 45—60 cnr dýpi, en utan hryggjanna fann ég hvergi
klaka. Þarna uxu svo þétt og þroskamikil fjallagrös, að ég hef hvergi
séð þau meiri. Pollarnir voru flestir skollitaðir, en ekki get ég gert
mér grein fyrir því, hvort það var af völdum undangenginna hvass-
viðra eða af öðrum ástæðum. Rústirnar voru allar óvirkar. Rústir
af jiessu tagi hef ég ekki áður séð nema í Efri-Seyðisárdrögum, og
þær eru í svipaðri hæð yfir sjó. Eysteinn Björnssön, varðmaður á
Kili, aldraður og mjög glöggur maður, segist ekki muna eftir TTanska-
fellsflá svona blautri í seinni tíð. Ég minnist þess ekki heldur, en get