Samvinnan - 01.08.1967, Síða 28

Skólaríkið
ir ó sjálfsagt megi deila um
margt í íslenzkum skólamál-
um, verður því varla móti
mælt, að skólakerfið almennt
sé löngu staðnað í ófrjóu stagli
og ítroðslu. Nemendur sitja á
skólabekk til að læra og þylja
minnisatriði, en ekki til að
þroska anda sinn, finna hæfi-
leikum sínum útrás, efla dóm-
greind sína, andlegt sjálfstæði
og frumkvæði. Af þeim sökum
er ekki úr vegi að víkja hér
nokkrum orðum að einum
merkilegasta skólamanni sem
nú er uppi í Evrópu og þeim
skólum sem hann hefur komið
á fót víða um lönd.
Dr. Kurt Hahn hefur í hart-
nær fimm áratugi helgað sig
því háleita verkefni að sam-
ræma alhliða mótun nemand-
ans almennri menntun hans.
Þetta starf hófst árið 1920
þegar Hahn stofnaði fyrsta
skóla sinn í Salem við Bodensee
í samvinnu við Max prins af
Baden, sem var síðasti forsæt-
isráðherra þýzka. keisaradæm-
isins. Hugmyndina að skólan-
um fékk Hahn við lestur „Lýð-
veldisins" eftir Piaton. Honum
varð ljóst að leikir, íþróttir og
líkamleg vinna væru sízt lítil-
vægari en sjálft bóknámiö.
Þessvegna lagðist hann gegn
þeirri tegund skóla sem hann
nefndi „jóníska“, þar sem nem-
endum er frjálst að velja þær
námsgreinar sem þeim falla
bezt og leggja einhliða stund á
þær. Smekkur barns er engan-
veginn öruggur mælikvarði á
það hvar hæfileikar þess liggja.
En Hahn er líka eindregið á
móti hinum svokallaða „spart-
verska" skóla, þar sem stefnt
er að því að uppgötva afburða-
menn fyrir ríkið, en fjöldinn
verður útundan. Bókaormurinn
og íþróttagarpurinn fá þar að
njóta sín, en aðrir ekki. Hinn
„platónski" skóli miðar hins-
vegar að því að hjálpa nem-
endum til að finna sinn innri
mann og velja sér hlutverk
við hæfi í lífinu. Það verður
einungis gert með því að kynna
þeim sem flesta þætti mann-
lífsins. Undirstaða farsæls lífs
er líkamleg hæfni, og hana
geta allir öðlazt með nokkurri
ástundun. Að sjálfsögðu falla
mörgum nemendum líkamsæf-
ingar og erfiði illa í byrjun, en
það breytist að jafnaði þegar
frá líður. Lögð er áherzla á að
28