Samvinnan - 01.10.1967, Blaðsíða 30

Ísraelsríki hið nýja verður
ekki tvítugt fyrr en að vori, en
á þessum skamma ferli hefur
það háð þrjár styrjaldir við ná-
grannaríkin, tvær við þau öll
og' hina þriðju við Egypta-
land eitt. í öllum lotunum
hafa ísraelsmenn borið hærri
hlut og með mestum yfirburð-
um í þeirri síðustu, sex daga
stríðinu í júní í sumar. Þegar
bardögum lauk voru herir Ar-
abaríkjanna svo illa leiknir að
ísraelsher stóðu opnar leiðir til
höfuðborganna Kairó, Dam-
askus og Amman. Flugherir
Egyptalands, Sýrlands og
Jórdans voru úr sögunni og
landherir þeirra tvístraðir eða
á undanhaldi. Sigurinn vannst
með svo skjótri svipan að öðr-
um Arabaríkjum gafst ekki
ráðrúm til að veita banda-
mönnum sínum lið. ísraelsher
naut þess að atlaga hans kom
andstæðingunum að óvörum,
en auk þess sýndu stjórnendur
hans slíka yfirburði í öllu sem
að skipulagningu og herstjórn
lýtur, að segja má að ísrael
eigi allskostar við margfalt
fjölmennari nágrannaríki.
Þrátt fyrir alla sigrana stend-
ur ísrael litlu nær því en áð-
ur að ná yfirlýstu markmiði
sínu, að fá nágrannana til að
viðurkenna tilverurétt sinn.
Þótt ríkisstjórnum araba beri
margt á milli, eru þær sam-
mála um að sýna engan bilbug
í því efni. ísraelsstjórn er jafn
staðráðin í að sleppa engum
skika af herteknu landi, nema
Arabaríkin gangi til beinna
samninga við hana. Samein-
uðu þjóðirnar eru lamaðar. Ár-
ið 1956 beittu Bandaríkin og
Sovétríkin í sameiningu al-
þjóðasamtökunum til að hefta
árás ísraels, Bretlands og
Frakklands á Egyptaland, en
nú eru kjarnorkustórveldin á
öndverðum meiði, Bandaríkin
draga taum ísraels en Sovét-
ríkin standa með aröbum. Bæði
vilja forðast að dragast bein-
línis inn í hernaðarátök í lönd-
unum fyrir Miðjarðarhafs-
botni, og því tókst að ná sam-
komulagi í Öryggisráðinu um
að fyrirskipa vopnahlé, en
lengra nær samstaðan ekki.
Aðdragandi vopnaviðskipt-
anna í sumar liggur sæmilega
ljóst fyrir. Eftir að róttækari
armur Baath-flokksins náði
völdum í Sýrlandi snemma á
síðasta ári, ukust árásir
skemmdarverkaflokka sem Sýr-
lendingar gerðu út á landa-
mærabyggðir fsraelsmanna í
Galíleu. ísraelsher svaraði með
hefndarárásum á þorp í Jórd-
an, og sögðu ísraelsk yfirvöld
ástæðuna vera að víkingasveit-
ir Sýrlendinga færu um jór-
danskt land til að krækja fyr-
ir öflugustu landamæravirki
ísraelsmanna. Um svipað leyti
kom til bardaga milli herflug-
véla frá Sýrlandi og ísrael.
Eftir þessa atburði lýsti for-
seti ísraelska herráðsins, Rabin
hershöfðingi, yfir að svo kynni
að fara að ísraelsmenn veldu
þann kost að hertaka Dam-
askus og skipta um stjórn í
Sýrlandi. Eshkol forsætisráð-
herra sagði um sömu mundir,
að ísrael myndi „velja stað,
stund og ráð til að klekkja á
árásarseggjunum." Sýrlands-
stjórn tók þessar hótanir al-
varlega og leitaði liðsinnis hjá
Nasser Egyptalandsforseta í
samræmi við sáttmála land-
anna um sameiginlegar her-
varnir undir einni stjórn.
Nasser brá skjótt við. Allt
frá lokum Súezstríðsins 1956
hafði gæzlulið á vegum Sam-
einuðu þjóðanna staðið milli
herja Egyptalands og ísraels,
en eingöngu í stöðvum á
egypzku landi, þar sem ísraels-
stjórn neitaði að veita því við-
töku sín megin landamæranna.
Nú vísaði Nasser gæzluliðinu
umsvifalaust á brott og lét
egypzkar hersveitir taka sér
stöðu meðfram landamærun-
um. Þar með hafði egypzki her-
inn fengið aðstöðu til að ráð-
ast gegn ísrael, ef ísraelsmenn
gerðu alvöru úr að leggja til
atlögu við Sýrland.
Áróðursmenn í ríkjum araba
höfðu að vanda stór orð um
hvað til stæði, sögðu að nú
yrði ísraelsmönnum sýnt í tvo
heimana, þeir reknir í sjóinn
eða brytjaðir niður. Engum
var kunnugra en stjórnarvöld-
um ísraels að þessar hótanir
voru innantómt orðagjálfur,
ísraelsmönnum stafaði engin
hætta af egypzka hernum í
bráð, hersveitirnar voru ný-
komnar að landamærunum og
það hlaut að taka þær langan
tíma að búast þar um til fram-
búðar, hvað þá heldur að und-
irbúa árás. En þeir forustu-
menn ísraels sem fara vildu
varlega í sakirnar, svo sem '
Eshkol og Eban utanríkisráð-
herra, áttu í vök að verjast.
Ýmsir landar þeirra vildu
neyta yfirburða sinna með taf-
arlausum gagnaðgerðum.
Stríðssinnarnir fengu brátt
almenningsálitið í ísrael á sitt
band. Til þess lágu einkum
tvær orsakir. Önnur var að
Nasser lét sér ekki nægja að
flytja egypzka herinn að landa-
mærunum, hann ákvað að
þurrka út með öllu árangurinn
af sigri ísraelshers í Súezstríð-
inu. Fram til 1956 höfðu