Samvinnan - 01.04.1971, Page 24

2 971 SAM
VINNAN
Þórhildur
Jónsdóttir.
kratinn sem stjórnar auohring
og er ónæmur fyrir arðráni
hans, þá má segj a að í rauninni
séu slíkir menn ekki fyllilega
ábyrgir gerða sinna, afþví þeir
skynja ekki hvað þeir gera. Þá
skortir meðvitund um það sem
þeir eru að aðhafast.
Bjarni Bragi: Þetta er i raun-
inni það sama og ég var að
segja, en með öðrum dæmum
og kannski öðrum formerkjum.
Ábyrgð ber semsé með sér að
það sé gagnaðili eða einhver
heild, sem eigi heimtingu á
ákveðinni svörun við traustinu
sem maður hefur vakið.
Geir: Það er ekki hægt að bera
ábyrgð á öðru en þvi sem mað-
ur skynjar, sem maður veit af.
Frysting manna
Andri: Áður en við skiljum við
liffræðina, langar mig til að
spyrja Margréti, hvort farið
verði að djúpfrysta menn árið
2000, þannig að þeir geti vakn-
að upp aftur eftir svosem 500
ár?
Margrét: Ég ætla að vona, að
það verði ekki hægt. En það
eru miklar tilraunir í gangi
með djúpfrystingu. Það er
hægt að halda sýklum lifandi
á þennan hátt, og því kaldara
sem er, því lengur lifa þeir
sumir. Til dæmis lifa veirur
lengst í 70 stiga kulda. Og það
má náttúrlega hugsa sér að
halda lífinu í einfaldri lífveru,
ef við kæmumst niður á hæfi-
iegt kuldastig, kannski svolítið
fjölbreyttari lifveru en sýklum.
En ég held að fjölfrumungar
muni ekki þola frystingu.
Andri: Er það útaf einhverri
sprengistarfsemi í frumunum,
þegar verið er að hita fjölfrum-
unginn upp aftur?
Margrét: Já, þá springa þær og
eyðileggjast.
Jónas: Eru það ekki aðal-
lega ískristallarnir sjálfir, sem
myndast í frumunum? Ef það
tekur ákveðinn tíma fyrir
frumu að frjósa, þá myndist of
stórar ísnálar, sem skemmt
geti strúktúr frumunnar. Þetta
heyrir undir ákveðna vísinda-
grein, sem kallast kríóbíólógía.
Steingrímur: Það verður sem-
sagt ekki farið að frysta menn
árið 2000.
Jónas: Það má heita svotil úti-
lokað.
Sigurður: Langar geimferðir
eru þá öruggara ráð til að
lengja lifið. Menn geta verið
nokkur hundruð ár útí geimn-
um og komið til baka aðeins
fáum árum eldri.
Bjarni Bragi: Þetta eru að vísu
tæknileg vandamál, sem þið
eruð að tala um, en þau varða
ekki áhrif tækninnar á samfé-
lagið. Ef þið færuð út á meðal
fólksins og reynduð að athuga,
hvaða áhrif tækniþróunin hef-
ur á samfélagshætti, kjör og
annað þessháttar, þá eru þetta
ekki efni sem skipta máli.
Áhrif tækni á
mannlífið
Margrét: Þið eruð alltaf að tala
um heilbrigða einstaklinga. Það
er aldrei talað um þau áhrif
sem tækniþróunin hefur á geð-
heilsu manna. Ég vil gjarnan
að það komi hér fram, að 30 %
af núlifandi einstaklingum á
bezta aldri eigi á hættu geð-
truflanir i einhverri mynd við
þær aðstæður sem nú ríkja, og
þá er ég ekki að draga upp
neinar óraunverulegar fram-
tíðarmyndir. Ég segi ekki
þunga geðveiki, en einhver
form geðveilu.
Bjarni Bragi: Af völdum tækn-
innar?
Margrét: Af völdum þeirrar
streitu, sem tæknin færir okk-
ur, og þess daglega lífs að
ganga eftir klukku, ganga allt-
af jafnt og þétt, gera upp aft-
ur og aftur það sama, komast
ekki útúr vítahringnum.
Jónas: Hversvegna þarf endi-
lega að binda þetta við tækni,
til að gera úr henni ljótt orð?
Margrét: Ég er ekki að gera lit-
ið úr tækninni. Þetta er bara
staðreynd. Þessa staðreynd er
að finna í læknisfræðibókum
þegar í dag, og við vitum í raun
og veru ekkert um, hvernig
þessum málum muni reiða af.
Það verður náttúrlega gert
heilmikið til bóta á þessu tíma-
bili.
Jónas: Er ekki þetta ofnotkun
á heilanum, ef ég má orða það
svo, þegar verið er að skipu-
leggja í Bandarikjunum hvern-
ig á að fá börn til að læra og
læra, innbyrða sem mest af
upplýsingum á sem skemmst-
um tíma, og þegar talað er um
nýtni á heilanum? Enginn
veit hvaða meðalaldur verður á
þessu fólki, sem lendir í svona
tilraunum. Við sjáum það ekki
fyrr en árið 2000 eða seinna,
hve þetta fólk lifir lengi.
Hildur: Skilningur minn á
tækni er i mörgum tilfellum sá,
að tækni sé þvingun. Hún er
þvingun, því hún knýr áfram
æ hraðari feril með afli sínu,
sem er í ósamræmi við við-
bragðsgetu fólks, og af því staf-
ar streitan.
Margrét: Ég held þessi tækni-
væðing sé mjög í andstöðu við
líffræðina, ef á að halda sér
við það. Ég held við séum fyrst
og fremst náttúrufyrirbæri, og
þarafleiðandi er ég ekki viss
um að tæknin verði eftirsókn-
arverð eftir 30 ár. Ég held að
lífi okkar verði bezt borgið með
því að við reynum að komast í
sátt við náttúruna, lifa ein-
földu lífi og hafa ekki meira í
kringum okkur heldur en ná-
kvæmlega það sem við þurfum
til hnifs og skeiðar. Hvað sem
tækniþróunarmenn segja um
þetta, þá er ekki víst, að það
sé okkur eiginlegt að ganga eft-
ir þessu tannhjóli sem við
göngum eftir.
Jónas: Til þess þurfum við að
fórna tveimur-þremur megin-
atriðum, sem ég mundi álíta að
væri höfuðuppistaðan í þessu
lífsgildi, sem við segjumst hafa
í dag.
Margrét: Það eru nú skiptar
skoðanir á því.
Jónas: Ja, við skulum segja
eðlilega fólksfjölgun, að menn
geti átt börn hvenær sem þeim
sýnist. Það ráðum við ekki við
án tækninnar.
Bjarni Bragi: Eða heilbrigðis-
tæki. Þau eru árangur tækni-
þróunarinnar.
Margrét: Það má ekki líta á
heilbrigðisþjónustu einsog ein-
hverja viðgerðarstofnun fyrir
bíla. Það er alls ekki hægt að
líta á læknis- og heilbrigðis-
þjónustu þannig. Þið eruð að
tala um tæki, sem eru að vísu
til. En það sem við verðum að
stuðla að í heilbrigðisþjónustu
er að koma í veg fyrir sjúk-
dóma, koma í veg fyrir at-
vinnusjúkdóma og sjúkdóma
sem stafa af streitu, bæði lík-
amlega og andlega.
Sigurður: Þetta verður aðeins
gert með hjálp tækninnar, er
það ekki?
Margrét: Ekki svo mikið með
hjálp tækninnar. Það gerist
með því að rannsaka fyrst og
fremst, hvað það er sem veld-
ur veikindunum, og síðan nema
burt úr lífi okkar þá þætti, sem
'24