Samvinnan - 01.04.1971, Side 48

«35£SM ERLEND VÍDS JÁ
Magnús Torfi Ólafsson:
Þótti fullsýnt, og var jafnvel viðurkennt
í Saígon, að ekki yrði meira að sinni úr
herferðinni, sem teppa skyldi helztu sam-
gönguleiðina milli Norður-Víetnams ann-
ars vegar og Kambodsíu og Suður-Víet-
nams hins vegar.
Stríðið ílndó-Kína:
Nixon breytir um bardagaaðferð
Bandaríkjastjórn fækkar jafnt og þétt
herliði sínu í Suður-Víetnam, en jafn-
framt er vígvöllurinn færður út hvað
eftir annað. í fyrravor var ráðizt inn í
Kambodsíu með bandariskum og suður-
víetnömskum landher og bandarískum
flugher. Síðan hefur bardögum ekki linnt
þar i landi. Nú á öndverðu ári gerir svo
suðurvíetnamskt lið stutt bandarískum
flugher herhlaup inn í Laos. Þar á ofan
hefur bandaríski flugherinn hafið á ný
loftárásir á Norður-Víetnam, að vísu
óreglulegar en þó í miklu stærri stíl en
átt hafi sér stað síðan linnulausum árás-
um á landið var hætt fyrir þrem árum.
í Washington lýsa stjórnarvöld yfir, að
brottflutningi bandarískra landhersveita
frá Suður-Víetnam verði haldið áfram
þetta ár og hið næsta, og þótt ábyrgir að-
ilar vilji engar tölur nefna opinberlega,
fullyrða fréttamenn að stjórnin hafi sett
sér það mark að koma bandarískum liðs-
afla í Suðaustur-Asíu niður í 50.000 til
100.000 manns fyrir forsetakosningarnar
í nóvember 1972.
Nixon forseta er manna ijósast, að
Johnson fyrirrennari hans hrökklaðist úr
embætti fyrir þá sök fyrst og fremst, að
honum var kennt um að hafa fest hálfr-
ar milljónar manna bandarískan herafla
í blóðugum og að þvi er virtist endalaus-
um ófriði í Víetnam. Markmið Nixons er
að forðast sömu pólitísk örlög með þvi að
fækka bandaríska hernum í Suðaustur-
Asíu stórlega, án þess að þurfa að afsala
sér þeim stefnumiðum sem hann aðhyll-
ist jafnt og Johnson ef ekki enn frekar,
sem sé að bandarískt hervald skuli ráða
því, hverjir með völd fara í Suður-Víet-
nam, Kambodsíu og Laos; minna nægi
ekki til að tryggja bandaríska heims-
veldisaðstöðu í Suðaustur-Asiu.
Af þessu stafar, að Nixon lætur nú
bandarískan liðsafla herja á þrjú lönd,
að því hann segir í því skyni að geta
kvatt bandarískan her heim úr því
fjórða. En þar með á hann ekki við að
bandarískt lið yfirgefi Suður-Víetnam
með öllu. Það, sem um er að ræða af
Nixons hálfu, er að bandarískt fótgöngu-
lið hætti þátttöku í mannskæðum orust-
um á landi. Þær eiga að mæða á stór-
auknum her stjórnarinnar í Saígon,
búnum fullkomnustu bandariskum vopn-
um, sem áfram á að geta stuðzt við
bandarískan flugher, bæði árásarflugvél-
ar og þyrlur til herflutninga og stuðnings
við fótgöngulið í bardögum.
Innrásin í Laos
Herferðin inn i suðurhluta Laos var
öðrum þræði prófraun á þessa breyttu
bardagaaðferð, samvinnu suðurvíet-
namsks landhers og bandarísks flughers
í stórum stíl. En þar að auki hugðist her-
stjórnin í Saígon hefta með sókn þessari
aðdrætti skæruliða og norðurvíetnamskra
hersveita í Suður-Víetnam og Kambodsíu
síðustu mánuðina áður en regntíminn
hefst og tekur fyrir bílferðir þessa löngu
leið um fjöll og frumskóga. Venjulega
hefst regntíminn í maí, og þá er miklu
torveldara að beita bandarískum loftflota
gegn skæruliðum og Norður-Víetnömum
en aðra tíma árs. En til þess að þeir geti
sótt á í skjóli skýjafars og rigninga, þarf
að draga saman birgðir vopna og annarra
nauðsynja, áður en votviðri leggjast að,
eftir vegakerfinu sem í fréttum er kallað
Hó Sjímín-slóðin.
Fyrstu dagana gengu hernaðaraðgerðir
suðurvíetnamska landhersins og banda-
ríska flughersins i Laos eins og í sögu,
enda voru þær mestmegnis fólgnar í því
einu að bandarískar þyrlusveitir ferjuðu
suðurvíetnamskt stórskotalið á fyrirfram
ákveðna hnúka og hæðir í fjalllendinu,
til að verja meginherinn sem á eftir kom
fyrir hliðarárásum. En þær vélbúnu her-
sveitir komust aldrei langt. Áður en veru-
legur skriður komst á sókn þeirra, höfðu
harðsnúnar norðurvíetnamskar hersveit-
ir, sem þarna voru fyrir til varnar flutn-
ingaleiðinni suður á bóginn, náð frum-
kvæðinu í sínar hendur. Loftvarnir reynd-
ust svo öflugar, að bandarískar þyrlur
voru skotnar niður í hundraðatali, með
þeim afleiðingum að fallbyssuvirki Suð-
ur-Víetnama einangruðust dögum saman,
fóru jafnt á mis við aðdrætti og brott-
flutning særðra manna. Komu þá norður-
víetnamskar hersveitir til skjalanna,
eyddu sumum sveitum andstæðinganna
en stökktu öðrum á flótta.
Flugfluttum sveitum Suður-Víetnama
tókst að hafast við skamma hrið í ná-
grenni rústanna af bænum Tsepone, sem
sóknin beindist einkum að, vegna þess að
hann stendur á krossgötum í vegakerfi
Hó Sjímính-slóðar. Suður-Víetnömum
tókst að eyðileggja þarna nokkrar birgða-
geymslur, en héldu á brott sem skjótast
með bandarísku þyrlunum, þegar vart
varð mikils liðssamdráttar andstæðing-
anna á næstu grösum. Þar með hófst
allsherjar undanhald Suður-Víetnama,
og stóð það enn þegar þetta er ritað.
Vonbrigði herstjórna
Reynslan af sókninni inn í Laos er því
ekki uppörvandi fyrir herstjórnirnar í Saí-
gon, hvorki þá bandarísku né suðurvíet-
nömsku. Bandarísku hershöfðingj arnir
hafa lengi knúið á að fá að leggja til
atlögu á landi gegn Hó Sjímính-slóðinni,
því fullreynt er að engin leið er að teppa
flutninga um þetta marggreinda vega-
kerfi með loftárásum einum saman. Þeir
töldu sig einnig vera komna upp á lagið
með að láta suðurvíetnamskan landher
og bandarískan flugher vinna saman með
svipuðum árangri og þótt báðir aðilar
væru bandarískir. Þegar leyfi fékkst loks
frá Washington til langþráðrar sóknar
inn í Laos, fór allt á annan veg en her-
stjórnin hafði vænzt. Landið reyndist
mun torfærara og varnir miklu öflugri
en ráð hafði verið fyrir gert, og samstarf
Suður-Víetnama á jörðu niðri og banda-
rískra flugmanna reyndist ýmsum erfið-
leikum bundið, auk þess sem loftvarna-
skothríð rauf það tíðum með öllu.
Suðurvíetnamska herstjórnin tefldi
fram beztu liðssveitum sínum í innrás-
inni í Laos, þeim sem rækilegasta þjálfun
hafa fengið og búnar eru vönduðustum
vopnum. Þessi liðskostur hefur nú goldið
mikið afhroð, og fregnirnar af reynslunni
í Laos hafa einnig dregið úr baráttukjarki
annarra herdeilda Saígonstjórnarinnar,
og máttu þær þó sízt við því. Saígon-
herinn telur nú hátt í milljón manna, en
þegar úrvalshersveitum eins og þeim sem
sendar voru inn í Laos sleppir, er hann
lítt þjálfaður og ekki til stórræða á víg-
völlum, þótt hann nægi til að halda
óbreyttum borgurum í skefjum meðan
foringjarnir eru samtaka.
Hver svo sem verður endanleg tala
bandarískra flugliða og aðstoðarsveita
sem vistaðar verða í Suður-Víetnam til
langframa samkvæmt stefnu Nixons og
ráðgjafa hans, er það yfirlýst að þátt-
töku bandarískra hermanna í bardögum
á landi skuli með öllu lokið fyrir mitt
næsta ár, þegar dregur að forsetakosning-
um í Bandaríkjunum. Með öðru móti
verður mannfalli meðal Bandaríkja-
manna ekki haldið í því lágmarki sem
Nixon telur að veiti sér eða eftirmanni
sínum frjálsar hendur til takmarkaðs
hernaðar í Indó-Kína til langframa.
Þaðan af verður suðurvíetnamski herinn
einn að leggja sig i mannhættu að kljást
við skæruliða og Norður-Víetnama. Eftir
reynsluna i Laos er ljóst að brugðið getur
til beggja vona, hverjum þar veitir betur,
jafnvel þótt menn Saígonstjórnar hafi
liðsinni öflugasta flugflota í heimi, en
andstæðingarnir engan stuðning úr lofti.
En Nixon telur sig samt hafa tromp á
hendi til að afstýra því að andstæðing-
arnir bíði átekta þangað til bandarískur
landher er ekki lengur á vettvangi, og
taki þá að þjarma svo að suðurvíet-
48