Samvinnan - 01.12.1972, Qupperneq 33

það?“ og varðaði skipulagsbreytingar
sænska samvinnusambandsins. Um það
efni fjölluðu ekki færri en 8.300 þátttak-
enda.
Þegar litið er á samsetningu þátttak-
enda í námshópunum, kemur i ljós, að
65% þeirra voru konur, 96% voru félags-
menn hreyfingarinnar eða komu frá fé-
lagsmannaheimilum, 8% voru starfs-
menn hreyfingarinnar.
Aldursflokkaskipting var þannig, að
undir 24 ára aldri voru 2%
á aldrinum 24-44 ára voru 22%
á aldrinum 45-64 ára voru 57%
yfir 64 ára aldri voru 20%
Sú ákvörðun sambandsstjórnar að láta
viðhorf og tillögur þátttakenda liggja til
grundvallar umræðum á neytendaþing-
inu leiddi til þess, að námshópar lögðu
fram hvorki meira né minna en 5.240
tillögur sem lagðar voru fyrir þingið. Þær
voru allar birtar í sérstakri „Tillagna-
skrá“.
í maí 1970 söfnuðust fulltrúar náms-
hópanna til þinga á öllum 15 sambands-
svæðum landsins. Fulltrúarnir voru
þannig valdir, að einn var frá hverjum
námshópi. Á svæðisþingunum voru til-
lögur námshópanna lagðar fram og
ræddar, en höfuðverkefni þeirra var að
velja þá 300 fulltrúa sem sitja skyldu
sjálft neytendaþingið. Síðan var sett á
laggirnar undirbúningsnefnd neytenda-
þingsins með einum fulltrúa frá hverju
sambandssvæði og fimm fulltrúum frá
sambandsþingi, samtals 20 manns, og
kom hún saman þrisvar sinnum á tíma-
bilinu júní-ágúst, samtals fimm daga, til
að leggja niður fyrir sér vinnutilhögun á
þinginu.
Hinn mikli fjöldi tillagna, sem fyrir
lá, útheimti að fundin yrðu form sem
í senn gerðu tillögunum jafnhátt undir
höfði og gæfu þingfulltrúum færi á að
fjalla um þær. Vandinn var leystur með
því að raða tillögunum niður í tíu efnis-
flokka eftir innbyrðis skyldleika og
skipta síðan fulltrúum í tíu nefndir, sem
nota skyldu umþaðbil helming þingtím-
ans til að fjalla um tillögurnar og ganga
frá yfirlýsingum sem síðan skyldu lagðar
fyrir sameinað þing og endanlega af-
greiddar þar.
Af 450 fulltrúum á neytendaþinginu
voru 46% konur og 54% karlar, 99%
félagsmenn samvinnuhreyfnigarinnar,
12% starfsmenn hreyfingarinnar. Ald-
ursflokkaskipting var þannig, að
undir 24 ára aldri var 1%
á aldrinum 25-44 ára voru 27%
á aldrinum 45-64 ára voru 67%
yfir 65 ára aldri voru 5%
Athyglisvert var, að meðalaldur var
mun lægri hjá þeim 300 fulltnium sem
valdir voru úr námshópunum en hjá
þeim 150 fulltrúum sem hin hefðbundnu
svæðisþing samvinnusambandsins kusu.
Strax að neytendaþinginu loknu var
hafizt handa innan samvinnuhreyfing-
arinnar um að hrinda í framkvæmd þeim
tillögum sem samþykktar höfðu verið
eða að minnstakosti ganga úr skugga um
að hve miklu leyti væii hægt að hrinda
þeim í framkvæmd, því sumar þeirra
voru þess eðlis að taka mun lengri tíma
en eitt eða tvö ár að framfylgja þeim. —
Það sem máli skiptir í þessu sambandi
er vitanlega, að neytendaþingið hefur
lagt sænska samvinnusambandinu í
hendur mælikvarða á starfsemi sína,
kynnt því viðhorf og kröfur neytenda,
eflt það félagslega og hugmyndafræði-
lega, og því tel ég að hinn mikli kostn-
aður, sem lagt var útí vegna neytenda-
þingsins, hafi margborgað sig, þó hann
skili sér kannski aldrei aftur í beinhörð-
um peningum. Samtök sem láta sér jafn-
annt um innra lýðræði og sænska sam-
vinnusambandið hljóta að vera miklu
betur á vegi stödd en steinrunnin sam-
tök sem hugsa um það eitt að græða
peninga og viðhalda gömlum formum,
þó þau séu orðin úr sér gengin og einskis
nýt.
Hérlendis vantar neytendaþjónustu
Ég hef hér einungis drepið á fáein
atriði i félagsmálastarfsemi samvinnu-
hreyfinganna í Noregi, Danmörku og
Svíþjóð — rétt til að draga upp mjög
grófa mynd af því sem þar er gert og
látið ógert. í Finnlandi glíma báðar sam-
vinnuhreyfingarnar við ellihrumleik
ráðamanna og kvarta sáran undan á-
hugaleysi yngri kynslóða. Vitanlega
verður sá vandi einungis leystur með
róttækum aðgerðum á borð við sænska
neytendaþingið og uppstokkun sænsku
sambandsstj órnarinnar.
f Reykjavík hafa starfsmenn hinna
ýmsu samvinnufyrirtækja fengið mjög
ákjósanlega aðstöðu til félagslífs í
Hamragörðum, félagsheimili samvinnu-
manna, en sú aðstaða hefur enganveginn
verið hagnýtt sem vert væri, enda er
félagsmálaáhugi Reykvíkinga næsta tak-
markaður.
Það er allrar virðingar vert og raunar
bráðnauðsynlegt að skapa starfsfólkinu
viðunandi skilyrði til félagsiðkana, en
mér þykir mikið vanta á, að reynt sé að
virkja hinn almenna félagsmann sam-
vinnuhreyfingarinnar, sem raunverulega
hefur í hendi sér líf hennnr og framtíð.
Til að vekja lifandi áhuga á hreyfing-
unni þarf vafalaust róttækar aðgerðir,
svo værukærir og daufir til félagslífs
sem við íslendingar erum, en ég er ekki
í nokkrum vafa um, að lifandi, djörf og
gagnrýnin neytendaþjónusta gæti lyft
Grettistaki á þessum vettvangi. Neyt-
endasamtökin hér á landi eru vitamátt-
laus, og íslenzkir neytendur, fjölmenn-
asti hópurinn í landinu, standa gersam-
lega varnarlausir gagnvart allskyns sið-
leysi í verzlunarmálum, sem hér skal
ekki tíundað. Hér gæti og ætti sam-
vinnuhreyfingin á þéttbýlissvæðinu að
ganga framfyrir skjöldu og beita sér
fyrir breyttum vinnubrögðum, koma til
liðs við neytendur, tryggja þeim meiri
bein áhrif á stjórn og daglegan rekstur
hreyfingarinnar, taka upp baráttu fyrir
hollari og heilbrigðari viðskiptaháttum,
vandaðra vöruvali og þyngri viðurlög*m
við vörusvikum og öðrum vandalism«T. í
verzlun. Þetta kostar áreiðanlega mikið
átak og sennilega þónokkur fjárútlát í
byrjun, en það mun ekki síður borga sig
félagslega en neytendaþingið í Stokk-
hólmi. 4
Robert Lowell:
Miðaldra
Nú sezt að mér
miðsvetrarleiðinn, New York
nístir taugarnar
þar sem ég arka
upptuggin strætin.
Hálffimmtugur
og hvað svo? Hvað svo?
Á hverju horni
hitti ég föður minn,
á aldur við mig, enn á lífi.
Faðir fyrirgef þú mér
móðganir mínar
svo sem ég og fyrirgef
þeim sem ég
hef móðgað.
Aldrei kleifst þú Síonsfjall
en samt
rek ég eins og rökkurslóð
risaeðlu á skánlnnl
þar sem ég geng.
Sverrir Hólmarsson þýddi
Bertolt Brecht:
Spurningar lesandi verkamanns
Hver byggði borgina Þebu með hliðunum sjö?
í bókunum standa röfn konunganna.
Hafa konungarnir sjálfir rogast með múr-
steinana?
Og Babýlon sem hvað eftir annað var jöfnuð
vlð jörðu —
Hver reistl hana jafnharðan á ný? í hvaða
húsum
Hinnar gullnu borgar Limu átti verkafólkið
heima?
Hvar eyddu múrararnir því kvöldi þegar lokið
var
vlð
Kínamúrinn? í hinni mlklu Róm
Eru margir sigurbogar. Hver reisti þá? Hverjum
Hrósuðu Sesararnir slgrl yfir? Bjuggu alllr
íbúar
Hinnar margrómuðu
Býsans
í höllum? Jafnvel í hinu sögufræga
Atlantis
Örguðu hinir drukknandi menn á þræla sína
þá nótt
Þegar sjórinn gleypti landlð.
Hinn ungi Alexander lagðl undir sig Indland.
Hann einn?
Sesar sigraði Galla.
Hafði hann ekki í það minnsta matsvein sér
til aðstoðar?
Filippus Spánarkonungur grét þegar floti hans
Hafði beðið ósigur. Grétu engir fleiri?
Friðrik II slgraði í Sjöárastriðinu. Hverjlr
Sigruðu fleiri?
Slgur á hverri síðu.
Hver matreiddl sigurréttinn?
Eitt ofurmennl á hverjum áratug.
Hver borgaðl brúsann?
Hve margar sagnir.
Hve margar spurningar.
arthúr björgvin þýddi
25