Samvinnan - 01.03.1986, Blaðsíða 57

alþjóðar beindist að Wilson, eftir að
hann hafði þannig boðið flokkssam-
tökunum byrginn.“15
Þótt Wilson hefði þannig brennt
brýr að baki sér, varð honum vel
ágengt sem ríkisstjóra. „Á ríkisþing-
inu á fyrra embættisári hans, náði allt
það fram að ganga, sem hann hafði að
stefnt, og fleira til, - lög um prófkjör
og kosningar, lög gegn hæpnum
viðskiptaháttum, um skaðabótarétt
verkamanna, um eftirlit með almennri
þjónustu, um umbætur í skólamálum
og um heimild borga til að viðhafa
umboðsstjórnarhætti (commission
form of government).“16 Öðru fremur
hafði hann þó augastað á framboði
demókrata í forsetakosningunum
1912, og safnaði til þess kröftum.
„Eftir því sem Wilson snerist lengra á
sveif með frjálslyndum, því ásýnna
varð honum um stuðning Harvey, því
að álkunna var, að hann átti innan-
gengt í Wall Street.“17
„Istað Harvey kom í innsta ráðgjafa-
hring Wilsons annar maður, Edward
M. House frá Texas, sem líka bar
heiðurstitilinn offursti. House offursti
var hæglátur og prúður auðmaður,
sem gjarnan átti hlut að stjórnmálum
að tjaldabaki. í Texas hafði hann
hafist til mikilla áhrifa í stjórnmálum,
og hafði nú hug á að færa kvíar sínar
út í landsmálin. Andstætt Harvey dró
House taum frjalslyndra. Undir dul-
nefni birti hann meira að segja 1912
skáldsögu, staðleysu, Plulip Dru,
stjórnsýslunarmaður, um víðtækar
umbætur í Bandaríkjunum að tilhlut-
an góðviljaðs einræðisherra. Fundum
þeirra Wilsons og House bar fyrst
saman í nóvember 1911, og varð þeim
gott til vina. Og næstu mánuði fór
Wilson mjög að ráðum þessa séða
Texasbúa. Hvatti House ríkisstjórann
til að höggva á bönd sín við Harvey og
vinmælasta við flokkinn í vesturríkj-
unum. Kom Wilson vel, að Bryan var
sannkristinn og erfði ekki við hann
(þær bölbænir) hans 1907, að almúga-
maðurinn mikli yrði í eitt skipti fyrir
öll niður kveðinn.“18 í desember 1911
lét Wilson á sér skilja, að honum þætti
ekki lengur akkur í því, að Harvey
talaði máli sínu. Olli það vinslitum
þeirra á milli, og dró dilk á eftir sér.
• Samstcypa samsteypanna
í ræðum Wilsons fram á haust 1912
kvað við frjálslyndan tón. Gekk hann
jafnvel til móts við hræringar til vinstri
við höfuðflokkana tvo og tók upp
kröfur um þjóðfélagslegar umbætur:
„Umráð stjórnvélarinnar þarf að setja
í hendur fólksins. . . til að endur-
heimta megi það, sem glatað sýnist,
Japanskt Ijóð
Tréö
teygir greinar sínar
til himins.
Sjálfur
reyni ég að festa rætur
í öruggri mold
Ég bíð þess
þolinmóður
að við rennum saman.
Nocturne
Milli daga
hef ég beðið þín
hvert andartak eilífð
með augun aftur
svo ekkert andartak verði talið
sáttur
einn.
Jakob S. Jónsson
57