Andvari - 01.05.1961, Page 56

54
HANNES PÉTURSSON
ANDVAHI
1854) og nokkur orð um hann. í II. árg.
birtist ekki annar skáldskapur en Heið-
lóarvísa Jónasar. 111. árgangur flutti engan
þýddan skáldskap, hins vegar þrjú ný
íslenzk kvæði, eitt efdr Bjarna Thoraren-
sen, tvö eftir Jónas. En með IV. árg.
færist Fjölnir allur í aukana sem hók-
menntarit. Þá getur að lesa einn fegursta
ávöxt rómantísku stefnunnar í íslenzkum
skáldskap: Gunnarshólma. Hið þýdda
bókmenntaefni er allt þýzkt. 1 fyrsta lagi
kvæðið Alpaskyttan eftir Schiller í þýð-
ingu Gríms Thomsen, sem þá var 18
ára að aldri (kvæðið er undirritað með x)
og tvær stuttar sögur eftir Ilebcl (d.
1826). I skáldskap Hebels gætir í senn
upplýsingarstefnunnar og rómantisku
stefnunnar, hann er alþýðlegur í viðhorf-
um sínum og skemmdnn, eins og þessi
sýnishorn úr verkum hans bera með sér.
V. árg. Fjölnis var gefinn út af Tómasi
Sæmundssyni einum og var þar enginn
erlendur skáldskapur. Eftir það hlé kom
VI. árg. hins vegar færandi hendi. Þá
birtust í einu lagi fleiri Ijóð frá hendi
Jónasar Flallgrímssonar en nokkru sinni
fyrr, alls 16 kvæði, 8 frumsamin og 8
þýdd, öll úr þýzku. Þau eru: Söknuður
(Man ég þig mey) með undirfyrirsögn:
breytt kvæði, og vísar það til þess, að
upphafið er lausleg þýðing á kvæði
Goethes: Náhe des Geliebten. Næsta
kvæði er Dagrúnarharmur, þýtt cftir Die
Kindesmörderin eftir Schiller, næsta
kvæði er einnig eftir Schiller: Der
Eichwald brauset (Dunar í trjálundi, dimm
þjóta ský). Á eftir því kemur kvæðið Al-
heimsvíðáttan, og segir í svigum, að hug-
myndin sé eftir Schiller. Lcstina reka
síðan 4 Fleineþýðingar, og er Stóð ég út
í tunglsljósi, stóð ég út við skóg cin af
þeim.
Jónas heldur síðan áfram við að þýða
þýzk ljóð, og í næsta árgangi bættist við
nýr höfundur í hóp hinna þýzku skálda
Fjölnis: rómantíska skáldið Adelbert von
Chamisso (d. 1838). Eftir hann þýddi
Jónas Kossavísu (Ljúfi gef mér lítinn
koss). Einnig kom um leið þýðing eftir
hann á spönsku kvæði: Illur lækur, og
er það fyrsta ljóðaþýðing, sem birtist í
Fjölni og ekki er eftir þýzku frumkvæði.
Einnig er þessi árgangur merkur í bók-
menntasögu vorri fyrir það, að hann
flytur fyrsta frumorta kvæði Gríms
Thomsen, sem prentað er: Ólund. Það
kvæði er mjög í anda rómantísku stefn-
unnar, þunglyndislegt og gætt birtu
annarlegrar veraldar, eins og svo mjög
einkenndi skáldskap þeirra tíma og víðar
kemur fram í íslenzkri ljóðagerð á tímum
rómantisku stefnunnar, t. d. í Sigrúnar-
ljóðum Bjarna Thorarensen. Benedikt
Gröndal getur þess í Dægradvöl, að Jónas
hafi hent góðlátlegt gaman að þessu
fyrsta kvæði Gríms, og sýnir það eitt með
öðru, að Jónas var ekki algjörlega róman-
tiskur í skáldskap sínum, eins og dáleikar
hans á Schiller votta. Þessi merki árgang-
ur kom út 1844, og átti Fjölnir þá eftir
að koma út aðeins tvisvar, 1845 og ’47.
í árganginum 1845, sem er dánarár Jón-
asar, birti hann allmörg ný kvæði eftir
sig, en aðeins eina ljóðaþýðingu á kvæði
eftir Hóraz, og er það eini erlendi skáld-
skapurinn í það sinn. Siðasti árgangur
Fjölnis var að mestu tileinkaður minn-
ingu Jónasar og er þá prentað þar margt
af áður óbirtu efni eftir hann, en allt í
lausu máli, sem mun stafa af því, að
þetta sama ár kom út fyrsta útgáfa ljóða
hans. Hið lausa mál Jónasar er bæði
frumsamið og þýtt, af þremur þýddum
sögum eru tvær úr þýzku, Fundurinn
eftir Hebel og Maríubarnið, höfundar
ekki getið.
Þessari þurru upptalningu cr þá lokið.
Það er augljóst af henni, að Jónas hefur
lagt sig sérstaklega eftir þýzkum bók-
menntum samtímans, og stríðir það ekki