Andvari

Volume

Andvari - 01.05.1961, Page 63

Andvari - 01.05.1961, Page 63
andvaiu 1>ÝZK ÁHRIF Á ÍSLHNZKAR BÓKMENNTIR 61 íslenzkar bókmenntir en á fyrri helmingi 19. aldar, meðan Kaupmannahöfn fóstr- aði blómann úr hinum ungu mennta- mönnum vorum. Þá var auðvelt fyrir þá að fylgjast með því, sem nýtt var af nál- inni í landinu fyrir sunnan þá, bæði í bókmenntum, listum og vísindum. Síðan þá hcfur margt breytzt, Ameríka er orðin stórveldi, sem haft hefur mjög víðtæk áhrif á íslenzku þjóðina, en um leið hefur slaltnað nokkuð á tengslum við hin gömlu menningarlönd Evrópu, nerna helzt í málaralist. Margir helztu heim- spekingar Vesturlanda, sem nú eru uppi, eru að vísu Evrópubúar, en íslenzkar bók- menntir hafa aldrei verið ýkja heim- spekilegar, svo áhrifa þessara manna gætir vart hér um slóðir. A þessari öld hafa Franz Kafka (d. 1924) og Rainer Maria Rilke (d. 1926) haft áhrif langt út fyrir hið þýzka mál- svæði. Virðist mér a. m. k. einn íslenzkur höfundur hafa orðið fyrir nokkrum áhrif- urn frá Kafka, annaðhvort beint eða óbeint, er það Geir Kristjánsson. Helzta leikritaskáld Þjóðverja á þess- ari öld, ásamt Gerhart Hauptmann (d. 1946) er Bertolt Brecht (d. 1956). Hann er mjög sósíalistískur höfundur. Áhrifa hans virðist ekki hafa gætt hér enn sem komið er. Hann hefur skapað nýjan stíl í leikritagerð, hinn epíska leikstíl, og hef- ur ritað margar mjög skarplegar athuganir um leiklist. Þeir þýzkir höfundar síðustu áratuga, sem bezt munu kunnir hér af þorra manna, eru sennilega Stefan Zweig (d. 1942) og Erich Maria Remarque (f. 1898). Þeir eiga sér hér allstóran lesendahóp. Eftir Remarque hafa komið út á íslenzku nokkrar bækur, og er Tíðindalaust á vesturvígstöðvunum ein þeirra, sem þýdd var þegar 1930. Eftir Zweig hefur verið þýtt nokkru meira, m. a. fjórar af hinum frægu ævisögum hans um stórmenni sög- unnar, en nú síðast hin merka bók hans Welt von gestern, Veröld sem var, ógleymanleg menningarsöguleg lýsing Mið-Evrópu frá því um 1880—1940. Þessir höfundar hafa þó ekki sett svip sinn á íslenzkar bókmenntir, svo mér sé kunnugt. * Hér að framan hef ég lítillega gert grein fyrir þýzkum áhrifum á íslenzkar bókmenntir. Ég hef stiklað á stóru; af skiljanlegum ástæðum einkum fjallað um rómantíska tímabilið, sem er það skeið bókmenntasögunnar, þegar beinna og óbeinna þýzkra áhrifa gætir mest í Evrópu. Síðan þá hefur engin bók- menntastefna risið upp í Þýzkalandi, sem hefði nándar nærri eins víðtæk áhrif í öðrum löndum. Eftir síðari heimstyrjöld hefur Þýzka- land fremur verið þiggjandi en veitandi á sviði skapandi bókmennta. En óðum er að færast þróttur í vestur-þýzkan skáld- skap. Ef til vill er þess ekki langt að bíða, að fram komi ný þýzk skáld, sem megi sín mikils í hinum alþjóðlega bók- menntaheimi.

x

Andvari

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.