Andvari - 01.01.1947, Side 96

92
Sigurjón Jónsson
ANDVARl
innar. Alls staðar í nágrenni hennar gaus kólera upp árið 1854.
Þegar allt hugsanlegt hafði verið rannsakað, allt frá jarðvegi
til sorpíláta, varð það ljóst, að samband var milli drykkjar-
vatnsins í brunninum þarna og kólerusýkinganna. Þarna var
náttúran að halda hrottalegt námsskeið, en árangur þess varð
nútíma heilsufræði. Þá tæpu öld, sem síðan er liðin, hefur ný-
tízku vatnshreinsun og fráræsla þróazt frá grunni. Og til
dæmis um árangurinn má nefna það, að í Bandaríkjunum dóu
36 af hverjum 100000 íbúum úr taugaveiki árið 1900, en ekki
nema 1 af 100000 1940, og 1942 dó ekki einn einasti maður úr
taugaveiki í meira en helmingi stórborga þar.
Nú á dögum er sú grein skordýrafræðinnar, er lækningar
varðar, mjög mikilvæg fyrir líf vort og heilsu. Með því að hafa
hemil á flugum, lúsum og maurum getum vér haldið mörgum
hættulegum sjúkdómum i skefjum. Hér skal aðeins minnt á,
að mýraköldu, gula hitasótt og blóðsótt má koma í veg fyrir,
með því að eyða flugum þeim, er bera þær sóttir, að með af-
lúsun má girða fyrir lúsatyfus og rykkjasótt, og fyrir pest
með því að útrýma rottum og flóm.
Vér erum nú þegar orðin svo vön við þá blessun, sem leiðii'
af öllum þessum varnaraðgerðum, að oss finnst þær alveg
sjálfsagðar. Þá finnum vér það bezt, hve mikið vér eigum undii'
þeim, þegar ástæður leyfa ekki fulla framkvæmd þeirra, svo
sem oft ber við í ófriði. Það voru ekki Tyrkir, heldur blóð-
sótt, sem sigraði Breta við Gallipoli i fyrri heimsstyrjöldinni,
og ekki voru það Japanar, heldur blóðsótt og mýrakalda, sem
vann bug á her Bandaríkjamanna á Bataanskaga í hinni síðari.
Hlutverk sjúkdómavarna mun verða þeim mun víðtækara,
sem lengra líður. Áður voru þær aukaatriði í námsefni lækna-
nema og tiltölulega lítils metnar. Fyrirsjáanlegt er, að frano-
vegis munu margir læknaskólar að mestu, ef ekki að öllu
leyti, fást við kennslu í þessari hraðvaxandi grein á meiðx
læknisfræðinnar. Það, sem þar verður kennt, verða aðallega
ýmsar greinar líffræðinnar, svo sem læknisfræðileg skordýra-
fræði, ormafræði, frumdýrafræði, bakteríufræði, ónæmisfræði,
hin spánnýja andrúmsloftslíffræði og enn fremur gerilsneyð-