Vikan - 12.08.1993, Qupperneq 24

TEXTI: ÁSLAUG RAGNARS
Fíkn? Hvernig á að skilgreina hana? Fíkn
er óviðráðanleg löngun til að gera það
sem þú hefur illt af, vilt í rauninni ekki og
átt þvi ekki að láta eftir þér. Þú berst gegn
þessari knýjandi þörf en hún heldur bara á-
fram að magnast þangað til allur góður ásetn-
ingur er rokinn út í veður og vind. Þá
læturðu undan, annars þolirðu ekki
við. Þú verður, hvað sem það kostar.
Þörfin verður skynseminni yfirsterkari
og þú fellur fyrir freistingunni. Af því
að þú ert fíkill.
Svona lýsir átfíkill líðan sinni. Þetta
er gift kona um fertugt, þriggja barna
móðir, vel menntuð og í áhugaverðu
og krefjandi starfi. Hún er í meðallagi
hávaxin, lagleg, vandlega snyrt og með pott-
þétta tískuhárgreiðslu, klædd víðum og síðum
fötum sem dylja þó ekki að hún er þónokkuð
þybbin.
En þótt yfirborðið sé slétt og fellt skortir
verulega á innra öryggið. Hún segir tilfinn-
ingalega togstreitu hafa bagað sig svo lengi
sem hún muni eftir sér. Fyrir tveimur árum vó
hún 94 kíló. Þrátt fyrir endalausa megrunar-
kúra tókst henni ekki að losna við aukakílóin
fyrr en hún kynntist OA-samtökunum, félags-
skap sem starfar á sama grundvelli og AA-
samtökin og önnur slík.
Þangað til sveiflaðist líf hennar öfganna á
milli. Annaðhvort var hún í hörkumegrun
eða troðandi í sig mat frá morgni til
kvölds. Henni leið aldrei vel og hún þekkti
ekki hvernig er að lifa lífi sem er ekki und-
irlagt af því sem hún kallar „langvarandi
rúmmálsvanda".
„Með því að fara í OA var ég loksins
búin að finna lausn sem dugði. Eg fór að
sækja fundi reglulega,
yfirleitt einu sinni í viku
en stundum oftar, með
þeim árangri að ég los-
aði mig við 26 kíló á sjö
mánuðum - án þess að
fara í megrunarkúr, án
þess að strita í líkams-
þjálfun og án þess að
vera með þetta á heilan-
um. Ég fór bara eftir þeim einföldu reglum
sem mælt er með í OA. Ég sótti fundi og byrj-
aði að iðka reynslusporin tólf. Þau eru ekki
aðeins fyrir þá sem berjast við fíkn heldur
hafa þau að geyma lífsspeki sem hentar öll-
um. Þetta tvennt - að sækja fundi og temja
sér sporin - er það sem mestu máli skiptir. í
öðru lagi fór ég að borða þrisvar á dag og
ekkert þar fyrir utan. Og í þriðja lagi forðaðist
ég fæðu sem talin er vanabindandi og æsir
upp matarfíknina. Þannig hætti ég algjörlega
að éta sykur, hvítt hveiti, salt og fitu - einu
fæðutegundirnar sem varað er við.
Þessi grundvallaratriði eru svo einföld að
enginn vandi er að fara eftir þeim. Sé það gert
er ekki hægt annað en megrast. Það eina
sem er hvorki auðvelt né einfalt er að tileinka
sér reynslusporin. Það er í rauninni æviverk-
efni en það eitt að reyna að lifa samkvæmt
þeim er nóg. Þau eru skilyrði allrar bindindis-
semi og alls siðaðs lífernis."
BINDINDI, SIDGÆÐI OG TRÚ
Hún nefnir bindindi og siðað líferni. Það fer
heldur ekki á milli mála að reynslusporin eru
með trúarlegu ívafi. Þar er ýmist talað um
„guð, samkvæmt skilningi okkar á honum“
„Lengi vel trúði ég því aö enginn annar gæti
Kafa gengið svona langt í þessu ógeöi en
annaö kom á daginn.”
eða „æðri rnátt". Er verið að dulbúa trúarlega
þáttinn með slíku orðalagi? Mætti þá ekki eins
sleppa honum?
„Ég get ekki svarað því fyrir aðra en sjálfa
mig. Persónulega kann ég best við skýrt orða-
lag en trúmál sem slík eru ekki beinlínis á
dagskrá í OA. Hins vegar er það und-
irstöðuatriði í þessum fræðum að við-
urkenna mátt sem er æðri manns eig-
in mætti, hvort sem við köllum hann
guð, eitthvað annað eða bara ekki
neitt. Sjálf hef ég alltaf átt mína
barnatrú. í minum huga er þessi æðri
máttur persónulegur, sá guð sem
kirkjan tilbiður og sagt er frá í Biblí-
unni. Ég hugsaði ekki mikið um hann
áður en ég byrjaði í OA, ákallaði hann bara
þegar eitthvað sérstakt var að. Nú er hann
mun raunverulegri fyrir mér þótt mér finnist ég
hafa fjarlægst hann talsvert að undanförnu.
En trúin, ásamt siðfræði reynslusporanna, er
rauði þráðurinn í því heilbrigða og reglusama
líferni sem við verðum að temja okkur ef lífið
á ekki að vera kvalræði, hvort sem það stafar
af fíkn eða einhverri annarri ógæfu."
Þegar vikið er að sjálfri átfíkninni segir hún:
„Það er varla hægt að lýsa þessu þannig að
fólk sem þekkir það ekki af eigin raun trúi því.
Lengi vel trúði ég því að enginn annar gæti
hafa gengið svona langt í þessu ógeði en
annað kom á daginn þegar ég fór að
hlusta á fólkið í OA,“ segir hún um leið
og hún dregur upp þvældan, þéttskrifað-
an seðil.
DAGUR Í LÍFI ÁTFÍKILS
„Þetta er sagnfræðileg heimild um það
sem ég úðaði í mig á einum degi fyrir
skemmstu. Ég tók upp á
því að skrifa niður allt
sem ég át og í stað þess
að fleygja miðanum á-
kvað ég að geyma hann
sem áminningu. Upptaln-
h ingin þarfnast skýringa
en það er best að rekja
m söguna eins og hún var
og draga ekkert undan.
Ég byrjaði daginn með því að fá mér kaffi
og fimm ristaðar brauðsneiðar með smjöri og
marmelaði. Það var áður en ég fór f vinnuna.
Á leiðinni þangað datt mér í hug að vera nú
notaleg við vinnufélagana og kaupa eitthvað
gott handa okkur með morgunkaffinu. Við
erum þrjú í sama verkefni þannig að ég
keypti þrjár skonsur, smjör og ost. Og svo
keypti ég líka þrjú sérbökuð vínarbrauð. Á
leiðinni út í bílinn nartaði ég aðeins f eitt vín-
arbrauðið og þegar ég steig út úr bílnum fyrir
utan vinnustaðinn var það uppétið. Á leiðinni
upp í lyftunni hugsaði ég um það eitt að
halda áfram að éta og fannst verst að hafa
ekki keyþt meira í bakaríinu. En ég sá nú við
því. Ég hætti bara við að bjóða hinum upp á
meðlæti og stakk pokanum í neðstu skrif-
borðsskúffuna. Sfðan sótti ég mér kaffi og
maulaði svo á þessu í laumi. Maður er sér-
fræðingur f því að éta án þess að aðrir verði
þess varir.
Þegar leið að hádegi var mig farið að langa
í eitthvað. Bara eitthvað. Ég var að hugsa um
að fara út í sjoppu en ákvað að gera það ekki.
Matartíminn nálgaðist og mér tókst að harka
af mér. Þar sem ég vinn er ekkert mötuneyti
en rétt hjá er veitingastaður þar sem hægt er
24 VIKAN 16.TBL. 1993