Menntamál - 01.04.1961, Page 91

MENNTAMÁL
81
að mestu við liöfuðskáldin og þá höfunda, sem mestan svip hafa
sett á umrætt tímabil, þótt sums staðar kunni val hans að orka tví-
mælis, eins og gengur, og margs sé vant, sem æskilegt hefði verið að
taka með. Höfuðgalli verksins er hins vegar sá, að greinargerð höf-
undar fyrir mörgum af stærri skáldum okkar er svo ágripskennd, að
hún er lítið annað en nakin beinagrind nokkurra æviatriða eða þurr
upptalning á helztu bókum þeirra. Þannig nefnir liöfundur ekkert
kvæði á nafn eftir Grím Thomsen, Steingrím Thorsteinsson og Þor-
stein Erlingsson, svo að dæmi sé nefnt. Hins vegar fáum við að vita,
að Grímur þótti íhaldssamur með aldrinum og „beitti sér meðal ann-
ars gegn styrkveitingum til skálda", og að kvæði Steingríms „eru
ekki frumleg og stundum stirðkveðin."
Ef unglingar eiga að hafa gaman af að blaða í fræðiritum urn
bókmenntir, er nauðsynlegt að gefa höfundunum sjálfum orðið
annað veifið, leyfa gneistum að fljúga frá afli skáldanna. Að öðrum
kosti er hætt við, að nemendum þyki bókmenntasaga þurr og livim-
leiður lestur. Þessa hefur höfundur ekki gætt sem skyldi, og þá sjald-
an að ljóðlína eða vísuhelmingur flýtur með, virðist valið tilviljunar-
kennt, vegna þess live frásögninni er þröngur stakkur skorinn. Að
sumu leyti er þó betur að sagnaskáldunum búið af liendi höfundar,
livað tilvitnanir áhrærir.
Annar megintilgangur bókarinnar er sá, að vera kennurum að liði
við bókmenntalestur með nemendum. Mikið vantar á, að þessu lilut-
verki séu gerð viðhlítandi skil, og í mörgum tilvikum bætir bókin
litln eða engu við þann fróðleik um liöfunda og bókmenntir, sem
kennarar hafa þegar aðgang að í lesbókum og fylgiritum þeirra. Og
vorkunnarlaust hefði átt að vera að geta um fæðingarstað allra skáld-
anna, úr því að flestra þeirra er getið á þann hátt, og það er einmitt
fróðleikur, sem margir láta sig varða. Yfirleitt leynir sér ekki við
lestur bókarinnar, að höfundur ltefði getað gert talsvert betur, ef
hann hefði skipulagt verk sitt rækilega fyrirfram og leyft sér að vera
til muna nákvæmari. Víða verður þess vart, að liann hefur gott
auga fyrir skemmtilegum smáatriðum, og framsetning lians er ljós
og lipur. Og ekki verður hann heldur með nokkurri sanngirni vænd-
ur um verulega hleypidóma af neinu tagi.
Það er vanþakklátt verk að kveða upp dóm yfir bókmenntun
samtímans, og skal ekki út í það farið, livernig höfundi hefur tek-
izt upp þar. En ekki getur það talizt viðkunnanlegt, að nefna aðeins
einn af ungu höfundunum, úr því að farið var að geta þeirra á
annað borð. Ungu ljóðskáldin eiga þarna engan fulltrúa, og ekkert
er minnzt á það, að ritgerðaformið er <>rt vaxandi þáttur í bókmennt-
um okkar. Hafa smáritgerðir í knöppu formi (essays) sjaldan verið