Menntamál - 01.04.1961, Qupperneq 65

MENNTAMÁL
55
liður í þýzkukennslu. Þær voru taldar heimildarrit um siði
og háttu forfeðranna og skyldu hjálpa til skilnings á eðli
Germana í þeim tilgangi að ala upp ákveðna manngerð.
Af því, sem skráð hefur verið hér að framan, leiðir
sjálfkrafa, að markmið okkar er annað. Við leggjum ekki
aðaláherzlu á gildi sagnanna sem heimildarrita, heldur
á listrænt gildi þeirra; þær eru okkur fyrst og fremst list-
ræn frásögn.
Þetta sérstaka verkefni er því aðeins unnt að leysa, að
beitt sé aðferð, sem því hæfir. Hin venjulega sagnfræði-
lega aðferð og meðferð á efninu kemur fyrir ekki, þar eð
hér er um að ræða, eins og áður er getið, uppeldisgildi
skáldskapar.
Þar eð allur skáldskapur er, þegar allt kemur til alls,
tákn einhvers ósegjanlegs, munum við aldrei geta náð
fullum tökum á honum með skynseminni einni; enn síður
eru börn hæf til þess. Allt veltur á því að gruna dýpra
inntak hlutanna. Skilja má listaverk með tvennum hætti:
rökrænni greiningu eða samúð. I skáldskapnum á síðari
hátturinn við, ef fullnægja skal kröfum hvors tveggja,
skáldskaparins og andlegu hæfi barnsins.
Skáldskapur auðgar reynslu manns, af því, að hann
snertir og vekur öfl, sem búa í manninum, þau vaxa og
þroskast af þessari snertingu við hið skáldlega líf. Hlut-
deild í reynslu skáldsins er því menntandi verknaður, en
það er aðeins að litlu leyti hægt að hafa áhrif á hann
með kennslufræðilegri aðferð, þar eð hér eru að verki
tvö óræð öfl.
Sú er forsenda fyrir því, að slík hlutdeild falli nemenda
í skaut, að hann sé fús til að taka við áhrifum og hugur
hans opinn, Þessari afstöðu getur kennarinn því aðeins
náð, að hann gefi sig sjálfan á vald viðfangsefninu.
Næsta atriði, hin geðræna reynsla, birtist í sái hvers
einstaks nemanda. Til þess getur kennarinn ekkert gert
annað en láta efnið verða lifandi í sjálfum sér og miðla