Muninn - 01.04.1958, Qupperneq 40

Arnljótur Ólafsson lifði það að sjá baráttu
sína fyrir Möðruvallaskóla bera mikinn á-
vöxt. Á skólann kom ár eftir ár mikið af
efnismönnum af Austur-, Norður- og Vest-
urlandi. Langoftast voru þetta fulljrroskaðir
menn, vel undirbúnir að heimamenntun og
fúsir til starfs. Kennaraliðið á Möðruvöllum
var ágætt. — Tveir af þessum kennurum,
Hjaltalín og Stefán Stefánsson, eru lands-
frægir sem afburða leiðtogar í kennslumál-
um. Þriðji kennarinn, Halldór Rriem, var
að vísu umdeildur, en ekki skorti hann gáf-
ur, lærdóm eða drenglund. Höfðu áhuga-
samir piltar full not af hæfileikum hans, en
ekki var honum lagið að fást við þá nem-
endur, sem leiddist námið og skólinn. Er
J^ar skemmst frá að segja, að frá Möðruvöll-
um komu margir af helztu brautryðjendum
aldamótatímabilsins. Þar fæddust upp skáld
og rithöfundar, margir af helztu blaða-
mönnum landsins, snjallir ræðumenn, for-
kólfar í samvinnu-, búnaðar- og verkalýðs-
samtökum. — Nemendur Möðruvallaskóla
urðu athafnamestir leiðtogar í framfarabar-
áttu landsins. Hefur enginn skóli á Islandi
eignazt á aldarfjórðungi jafn marga skör-
unga í viðreisnar- og félagsmálum, nema
Bessastaðaskóli í tíð Sveinbjarnar Egilsson-
ar. Næsta stigið í þróun norðlenzks skóla
var þriggja vetra nám á Akureyri í tengslum
við' lærða skólann í Reykjavík. Sú breyting
var í senn verk aldarandans og forgöngu
Stefáns Stefánssonar á Möðruvöllum og
Hannesar Hafsteins, sem þá var þingmaður
Eyfirðinga. Stefán Stefánsson átti mikinn
þátt í flutningnum frá Möðruvöllum og að
útvega skólanum glæsilegan samastað á liæð-
inni ofan við Akureyrarbæ. Þá var skóla-
liúsið mest og reisulegast allra skólabygg-
inga í landinu. — Þessi breyting jDokaði
Möðruvallaskóla mjög í áttina til að verða
arftaki Hólaskóla, en breytingunum fylgdu
nokkrir annmarkar. Mjög verulegur hluti
nemenda, einkum þeir, sem hugðu á fram-
haldsnám í Reykjavík, byrjuðu snemtna
skólagönguna á Akureyri. Með hverju ári
gætti þar minna hinna fulljiroskuðu, heirna-
menntuðu gáfumanna, sem sett höfðu svip
á Möðruvallaskólann. Hér var skipt unt
verkefni, og varð að taka því.
Hvað er að segja af þróun skólamálsins
eftir fráfall Stefáns Stefánssonar skólameist-
ara?
Þá voru tveir nýir flokkar, Framsóknar-
flokkurinn og Alþýðuflokkurinn, nýstofn-
aðir og létu til sín taka framfaramál al-
þjóðar og þá ekki sízt liugðarmál fátækari
stéttanna og fólks í dreifbýlinu. Réðu miklu
um þau mál garnlir Möðruvellingar, sem
orðnir voru áhrifamenn víða um land og á
þingi. Þeir voru þáttur af hinni svonefndu
aldamótakynslóð. Beittu þeir sér fyrir marg-
háttuðum umbótum í uppeldismálunum í
landinu: Sundhöll í Reykjavík, sundstöðum
víða um land, húsmæðraskólum sveitanna,
héraðsskólunum, gagnfræðaskólunum og
byggingu háskólahússins. — Þessir menn
skildu fyllilega, að þeim bar að láta Jijóðfé-
lagið bæta til fulls rán Dana á Hólum eftir
Móðuharðindin.Sóttu þeir fast á umeflingu
Akureyrarskóla. Við Jónas Þorbergsson rit-
uðum mikið um þetta mál, hann í Degi, en
ég í Tímanum. Þorsteinn M. Jónsson, síðar
skólastjóri á Akureyri, bar menntaskólamál
Norðlendinga fram í frumvarpsformi í
Neðri deild og vann mikið á. Málið varð
vinsælt hjá öllum almenningi víða um land,
því að þröngt þótti smáfólki oft við inngang
Menntaskólans í Reykjavík, er langt var að
sótt. Óx skilningur á málinu hvarvetna um
land, þó að hér væri fyrst og fremst baráttu-
mál Norðlendinga, þá var það áhugamál
bjartsýnna manna í öðrum fjórðungum.
Mikill sigur var unninn, þegar mér tókst
að afla undirskrifta hjá öllum norðlenzkum
og austfirzkum þingmönnum varðandi tvö
atriði. Annars vegar að skora á Sigurð Guð-
mundsson meistara í Reykjavík að sækja um
skólameistaraembættið og hins vegar að
heita á Jón Magnússon ráðherra að veita
Sigurði starfið, ef hann sækti. Báðir voru
tregir, en þó náði málið frarn að ganga.
80 m u N I N N