Dýravinurinn - 01.01.1895, Side 39

33
hreinsaði ærnar, enn enginn var i baðstofunnj, neraa barnið og seppi. Þeg-
ar konan kora inn aftr, var barnið vaknað, enn lá kyrt; enn seppi stóð með
atturfætrna á gólfinu, enn með framlappirnar upp á rúrainu, dinglaði rófunni
ofr vingjarnlega, lagði kollhúfr, og horfði ósköp hjartaulega á barnungann í
rútninu; þegar konan kom inn, fann hann, að sín þurfti ekki lengr við, enn
leit að eins upp á hana, og fór síðan inn undir borðið aítr, og lagðist út af.
Hjón þessi eiga nú heitna á Akureyri, og hefir móðir konunnar sagt
mér sögu þessa.
Það er alkunnugt, að apar’hafa alt eftir, sera þeir sjá fyrir fyrir sér,
og er nafn þeirra af því dregið; enn að þeir hafi það sér til nota, sem þeir
hafa eftir öðrum, kann eg ekki að segja. Enn það eitt er víst, að það raætti
fylla heilt hefti af Dýravininum raeð sögura um það, að dýrin nota reynslu,
ef maðr hefði tíma og hentugleika til þess að tína það saman.
Mörg villidýr kenna ungviðura sínum að lifa, eftir því sem þau vaxa
upp. Enn það er miklu síðr að iu töradu dý.r gera það, af því að þau eru
að miklu leyti orðin námsdýr mannanna, og ekki eins upp á sjálf sig komin.
Engin dæmi veit eg þess, að hundar eða tikr hafi kent hvolpum slnum neitt
við smölun; mennirnir verða að hafa fyrir því; enn ekki vil eg fortaka, að
það geti ekki átt sér stað fyrir því. Aftr á móti kenna kettir ketlingum
sínum ;ið veiða; kisa sækir bæði mýs og titlinga handa ketlingum sínum, og
kennir þeira að drepa þá og jeta. Einn maðr hefir sagt mér að hann hafi
horft á kisu koma inn með lifandi mús, og ætlaöi hún að geía ketlingnum sín-
um hana; enn ketlingrinn hiifði ckkert vit á að hirða neift um mýslu; þegar
kisa var búin að berjast við þetta um stund, reiddist hún, og beit í einum
svip hausinn af músinni, sletti hramminum á strjúpann á músinni, og sló
honum svo blóðugum framan á nasirnar á ketlingnum. Við þetta fékk ketl-
ingrinn lystina, er hann fann bragðið að músarblóðinu, og át músina.
Þetta er nú auðsjáanlega náttúruhvöt enn annað ekki; það er um-
önnunin fyrir afkvæminu, sem lætr kisu og tíkina sitja lijá, á meðan ketl-
ingrinn og hvolprinn eru að éta; enn þcgar þeir vaxa upp, og eru farnir að
geta bjargað sér nokkuð sjálfir, sitr mellan ekki lengr hjá, heldr étr með;
og þegar fram liða stundir, fer svo, að hver hefir það sem hann nær. Sama
er alkunnugt um hæns.
Og það er náttúruvitið, sem bendir dýrunum á að venja afkvæmið
undan sér, þegar því er svo f'arið fram, að þvl er óhætt með að bjarga sér
upp á eigiu spýtur. Eun það er aftr meira enn náttúruvitið, sem lætr dýr
gera það, sem eg hefi áðr getið um; það er lærdómr af reynsluuni— ekki
sinni eigin reynslu, heldr annara.
Jónas Jónasson.
5