Dýravinurinn - 01.01.1895, Blaðsíða 44

38
ari vandræðahugsun eða rjettara sagt hugsunarleysi leiðir aptur það, að
mörgum manni hjer á landi heflr fundizt ' og flnnst enda enn, að á sama
standi, hvernig farið er með skepnurnar, og að þær sjeu rjettlausar gagn-
vart húsbónda sínum. Þeim er opt að litlu og stundum að engu þakkað það
gagn, sem þær gjöra. Satt er það, að mörgum manni þykir 1 orði kveðnu
vænt um skepnur sínar; en því er miður, að ef kærleikur sá er brotinn til
mergjar, þá reynist hann opt ekki annað en eigingirni og sjálfselska. Jú,
það er opt sagt, að Pjetri eða Páli þyki vænt um »sauðakrakkana sína«, klár-
ana sína eða gemlingana. En auðsætt er, hvernig þeim kærleika er háttað,
er sami Pjetur eða Páll fer svo illa með skepnur sinar, að ósótni og svnd er.
Hann elskar í rauninni ekki skepnurnar, heldur gagnið og gróðann, sem
hann hefir af þeim; en gagnið og gróðann elskar hann vegna sjálfs sín. Þess-
um mönnum þykir vænt um skepnurnar á sama hátt fyrir sitt leyti eins og
smiðnum þykir vænt um gagnlegt smíðatól eða sláttumanninum um góðan
ljá; það er einungis rækt.arlaus sjálfselska og annað ekki. Það er því miður
svo algengt, að menn gleyma því, að skepnan hefir vit og tilfinningar, að
hú.n finnur og kann að meta, hvernig við hana.er breytt, að hún hefir rjett
— já helgan rjett — á að menn meti það og virði það við hana sjálfa, og
vegna hennar sjálfrar, hvert gagn hún gjörir, að mönnum þyJci vœnt um
skepnuna sjálfa af því að allt lif hennar er þjónusta manninum til gagnsmuna
og ánœgju, af því að hún beinlínis lifir fyrir manninn. — Þetta gamla hugsun-
arleysi og gamla kærulausa meðferðin á skepnunum, sem af því leiðir, mundi
mikið hverfa, ef menn veittu skepnunum og lífi þeirra betri eptirtekt en al-
mennt gjörist, ef menn jafnan myndu það, að skepnurnar eru lifandi verur
og hafa vit og næmar tilfinningar, já stundum engu síður en mennirnir.
En mest er umvert í þessu etni, að vekja hjá börnunum velvildar-
hugarfar og kærleika til skepnanna, kenna þeim og innræta þeim aðrar skoð-
anir og aðra trú en verið hefir tíðkanleg. Gamall vondur og blindur vani er
sá vondi andi, sem leitt hefir þessa syud, sem hjer á landi er sannkölluð
erfðasynd, inn í meðvitund þjóðarinnar. Hann er það »kyrrláta vald«, sem
hefir deytt góðu tilfinningarnar hjá mörgum, en rótfest og helgað spillinguna
hjá þorra manna. Veturinn 18 . . gjörði á vertíðinni aftakabyl með heljar-
gaddi. Veðrið stóð hjer um bil í 4 dægur. Rjett í veðurlokin var jeg á em-
bættisferð og kom að ónefndum bæ. A bæjarstjettinni lágu nokkrar kindur
dauðar og voru höggnir sundur á þcim fótleggirnir, á sumum framfætur, sum-
urn apturfætur og á sumum bæði fram- og apturfætur. Bóndinn kom út, er
jeg reið í hlaðið, og spurði jeg hann, er jeg hafði heilsað honum, hvernig á
þessu stæði. »Svoleiðis stendur á því«, sagði hann, »að meðan veðrið stóð
var fjeð í »borgunum« hjá okkur; var það orðið fennt og frosið niður hvað
innan um annað og hvað ofan á öðru, svo að við urðum að pjakka það upp
með pálum og járnkvlslum. Það lá hvað ofan á öðru eins og ketlög í tunnu