Heimir - 01.07.1910, Qupperneq 7

H E I M I R
247
sinni mætti hann rneiri inótspyrnu. Sá siöur haföi lengi veriö
við lýöi, aö prestar prédikúöu hver fyrir annan viö og viö. Nú
hættu hinir íhaldssömu að sýna þeim frjálslyndu þessa vinsemd
Og kurteisi. Einn hinna stækustu afturhaldsmanna Jedidia Morse
ritaöi bók um amerísku únítarana. Bar hann þeim á brýn ó-
hreinskilni og reyndi aö sýna fram á, aö þeir heföu sömu skoö-
anir og ensku únítararnir, sem þi voru orðnir viöskila viö ensku
kyrkjuna. Þaö vildu hinir frjálslyndu ekki viöurkenna, vegna þess
að únítaratrúin á Englandi var af mörgum skoðuð hiö sama og
efnishyggja Priestleys. En ásökunin um óhreinskilni varö til
þess aö sumir vildu fara aö segja skiliö viö orþódox-kongregaz-
íonal kyrkjuna og mynda nýjan sérstæöan flokk.
William E. Channing, sem frá 1803 var prestur viö eina
kyrkjuna í Boston, var einn af leiötogum frjálslynda flokksins.
Hann vildi ekki taka upp nafnið únítari fyr en þaö var óhjá-
kvæmilegt. Hann áleit aö bezt væri aö hafa ekkert sérstakt
nafn, er benti á aö hinir frjálslyndu væru trúflokkur út af fyrir
sig. Hann vildi láta stefnuna þekkjast undir nafninu altnennur
kristindómur (Catholic Christiaiiity). Stefna Channings var ein-
nig stefna flestra hinna frjálslyndari manna. Þeirlögöu yfirleitt
meiri áherzlu á afleiöingar trúarskoöananna fyrir siöferöislífiö en
kenningarnar sjálfar. Þar af leiöandi létu þeir sig öll umbóta-
mál mikhi skifta, en voru ófúsir eiga aö ídeilum viö þá, sem voru
annara skoöana en þeir sjálfir.
Áriö 1 820 mynduðu hinir frjálslyndari prestar í Boston sam-
band sín á milli, sent var nefnt “The Berry Street Conference”.
T ilgangurinn var þó enn ekki sá, aö draga sig út úr orþódoxu
kyrkjunni. En þaö kom betur og betur í ljós eftir því sem tímar
liðu, að aðskilnaöur var óhjákvæmilegur. Fimm áruin síðar
1825 var loks Ameríska Unítarafélagið (American Unitarian
Association) stofnað, þó sumum hinna frjálslyndu leiötoga, þar
á meöal Channing væri ennþá óljúft að stofna nýjan trúflokk.
Reynzlan sýndi samt að ekki var of snemma af stað farið, því
125 söínuöir í Massachusetts og grendinni viöurkendu á skömm-
um tíma, aö þeir væru únítarískir söfnuðir og stefnu hinna únítar-
ísku leiötoga hlyntir.